Morgunblaðið - 14.05.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 14. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
umtalsverður munur. Stór hluti þess fjár sem
samkvæmt samningnum átti að renna til búsetu
við fatlaða hafi verið notaður til umfangsmeiri
atvinnurekstrar, meiri stofnkostnaðar við hús-
næði og meira viðhalds á staðnum en samning-
urinn hafi gert ráð fyrir. Samkvæmt fjárveit-
ingu hafi 61% af fjárveitingu ríkisins átt að
renna til búsetu fatlaðra en Ríkisendurskoðun
segir að í raun hafi aðeins 39% fjárins runnið til
þessa liðar.
Ríkisendurskoðun tekur ekki afstöðu til þess
hvort þjónustusamningurinn sé best til þess
fallinn að mæta þörfum fatlaðra íbúa staðarins.
Hún telur hins vegar „ótækt“ að þeir sem taki
að sér lögbundna þjónustu fyrir hönd ríkisins,
og geri sérstakan samning þar að lútandi, breyti
að eigin vild hvernig fjármunum sé ráðstafað og
án samþykkis þeirra sem kaupa þjónustuna. Að
mati Ríkisendurskoðunar ber stjórnvöldum að
kanna hvaða áhrif þessi ráðstöfun hefur á rétt-
RÍKISENDURSKOÐUN hefur sent frá sér
nýja skýrslu um þjónustuheimili fatlaðra á Sól-
heimum í Grímsnesi, en þar er greint frá nið-
urstöðum úttektar á því, hvernig forsvarsmenn
Sólheima ráðstöfuðu framlögum ríkisins til
stofnunarinnar á árunum 1996 til 1999. Ríkis-
endurskoðun hafði áður skilað skýrslu um
rekstrarárin 2000–2001 en í skýrslunni nú er
talið að á árunum 1996–2001 hafi 158 milljónum
króna af fjárveitingu ríkisins til þjónustu við
fatlaða á Sólheimum verið varið á annan hátt en
þjónustusamningur við félagsmálaráðuneytið
gerði ráð fyrir.
Segir Ríkisendurskoðun þetta svipaða niður-
stöðu og í fyrri skýrslu. Um er að ræða sjálf-
stætt framhald af stjórnsýsluúttekt Ríkisend-
urskoðunar frá árinu 2002 en þar kom m.a. fram
að fjárveitingu ríkisins til Sólheima á árunum
2000 og 2001 hefði að stórum hluta verið ráð-
stafað á annan hátt en gert hefði verið ráð fyrir í
þjónustusamningnum. Töldu forsvarsmenn
þjónustuheimilisins sig óbundna af honum þar
sem þeir hefðu sagt honum upp árið 1996. Fé-
lagsmálaráðuneytið hafnaði hins vegar þessari
túlkun á þeirri forsendu að samningurinn hefði
síðar verið framlengdur til eins árs í senn.
Í skýrslunni segir að m.a. vegna samskipta
þessara málsaðila undanfarin ár, og „tómlætis
þeirra við að rifta samstarfi með ótvíræðum
hætti“, líti Ríkisendurskoðun svo á að stjórn-
endur Sólheima hafi átt að taka mið af samn-
ingnum. Sú skoðun sé óbreytt.
Fjármagn notað til
umfangsmeiri atvinnurekstrar
Ríkisendurskoðun segir, að þegar sundurlið-
un fjárveitingar fyrir árin 1996–1999 sé borin
saman við raunverulega skiptingu komi í ljós
indi og skyldur aðila, skv. samningum og rétt-
arstöðu að öðru leyti. Í þessu sambandi vekur
Ríkisendurskoðun athygli á 9. grein þjónustu-
samningsins sem kveður á um að gerðardómur
skuli leysa úr ágreiningi samningsaðila.
Sami mælikvarði notaður
Sigurbjörn Magnússon hæstaréttarlögmaður
á sæti í framkvæmdastjórn Sólheima. Hann
segir við Morgunblaðið að ólíkt fyrri skýrslu
Ríkisendurskoðunar hafi talsmönnum Sólheima
af einhverjum ókunnum ástæðum ekki verið
veittur andmælaréttur að þessu sinni.
Sigurbjörn minnir á að lögfræðiálit liggi fyrir,
sem unnið var vegna fyrri skýrslu Ríkisendur-
skoðunar, þar sem skýrt komi fram að þjónustu-
samningur sé ekki lengur í gildi milli Sólheima
og félagsmálaráðuneytisins. Hann segir að nið-
urstaðan nú sé í raun hin sama og í fyrri skýrslu,
enda sé sami mælikvarðinn notaður, þ.e. for-
sendur þjónustusamnings sem búið sé að segja
upp af hálfu Sólheima.
„Auðvitað er allt fjármagn notað í þágu stað-
arins og til að þjónusta þá 40 fötluðu einstak-
linga sem þar eru, þó að eitthvað sé sett meira í
atvinnurekstur en gert var ráð fyrir í samn-
ingnum. Skiptingin sem samningurinn gerði ráð
fyrir gekk aldrei upp og þess vegna var honum
sagt upp. Aldrei var sátt um hann og með þving-
unum af hálfu félagsmálaráðuneytisins var
samningurinn framlengdur um eitt ár til 1997.
Samningurinn hentaði aldrei þeim veruleika
sem er á Sólheimum, þó að hann kunni að henta
öðrum sambýlum fyrir fatlaða,“ segir Sigur-
björn.
Hann segir það af og frá að fjármunum hafi
verið varið í einhver gæluverkefni. Um 150
milljónir króna á ári hafi runnið til Sólheima frá
ríkinu og sú fjárhæð verið uppfærð miðað við
vísitölu. Sigurbjörn minnir á að í kjölfar fyrri
skýrslu Ríkisendurskoðunar hafi Páll Péturs-
son félagsmálaráðherra lagt til 30 milljóna kr.
skerðingu á framlaginu til Sólheima. Fjármála-
ráðherra og fjárveitingavaldið hafi hins vegar
hafnað því.
„Við lítum svo á að þarna sé verið að veita rík-
inu ákveðna þjónustu sem það er tilbúið til að
greiða ákveðið verð fyrir. Við komumst aldrei
neitt áfram með að ræða þetta á grundvelli
þjónustusamnings sem hefur ekki verið í gildi
um nokkurt skeið,“ segir Sigurbjörn og vonar
að nýr félagsmálaráðherra og ný ríkisstjórn taki
á þessu máli og hafi meiri skilning á starfsemi
Sólheima en fráfarandi félagsmálaráðherra.
Vonandi verði þjónustan á Sólheimum veitt
áfram gegn eðlilegu endurgjaldi og friður skap-
ist um þá góðu starfsemi sem fram fari á Sól-
heimum.
Ríkisendurskoðun
ítrekar fyrri af-
stöðu til Sólheima
Tekur ekki afstöðu til þess hvort þjónustu-
samningurinn mæti best þörfum fatlaðra
NÝR ÞINGFLOKKUR Samfylking-
arinnar hélt sinn fyrsta fund eftir
kosningarnar í gær. Samfylkingin
bætti við sig þremur þingmönnum í
kosningunum og skipa því tuttugu
þingmenn þingflokkinn. Þar af eru
sjö nýir þingmenn.
Hér má sjá þingmenn flokksins
ásamt þeim Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur og Stefáni Jóni Haf-
stein gæða sér á köku í tilefni dags-
ins.
Morgunblaðið/Kristinn
Fyrsti þingflokksfundur Samfylkingar
ALLT stefnir í að Fiskiðjusamlag
Húsavíkur loki bolfiskvinnslu sinni í
átta vikur í sumar vegna hráefnis-
skorts. Um 30 manns verða því at-
vinnulausir í þrjár vikur en flestir
eiga fimm vikna sumarleyfi sem þeir
taka út á meðan fiskvinnsla liggur
niðri. Pétur H. Pálsson framkvæmda-
stjóri Fiskiðjusamlagsins segir að
enn sé ekki búið að ákveða fyrir fullt
og fast að vinnslunni verði lokað en
allt útlit sé þó fyrir að sú verði raunin.
Ástæðan er hráefnisskortur en afla-
heimildir fyrirtækisins hafi verið
skornar verulega niður á síðasta
kvótaári. Við bætist að framlegð í at-
vinnugreininni sé engin um þessar
mundir vegna hríðlækkandi afurða-
verðs og sterkrar stöðu krónunnar.
Þetta ástand loki fyrir möguleika á að
kaupa fisk á markaði, vinna svonefnd-
an Rússafisk eða leigja kvóta.
Pétur segir að fyrirtækið hafi á
rúmlega einu ári fjárfest fyrir einn
milljarð í aukinni aflahlutdeild og hafi
aukið þorskígildistonn sín úr 2.300
tonn í 3.500. Fái fyrirtækið þá kvóta-
aukningu sem von sé á, séu góðar lík-
ur á að því að kvótinn nægi fyrir
vinnslu allt árið.
Aðalsteinn Árni Baldvinsson, for-
maður Verkalýðsfélags Húsavíkur,
segir að auðvitað sé slæmt að vinnsl-
unni verði lokað og starfsfólk þurfi að
fara á atvinnuleysisbætur í þrjár vik-
ur eins og útlit sé fyrir. Þá hafi ungt
fólk treyst á þessa vinnu yfir sumarið.
„En þeir hafa gert okkur grein fyrir
ástæðunum og þær eru þessar: Þeir
eru bara búnir með kvótann,“ segir
hann. „Það er erfitt að kyngja þessu
en hugsanlega verðum við að gera
það.“ Þar sem atvinnuleysisbætur séu
aðeins 77.000 krónur á mánuði, þær
lægstu á Norðurlöndunum, verði
starfsfólkið fyrir talsverðri tekju-
skerðingu. Stjórnmálaflokkarnir hafi
raunar lofað að hækka atvinnuleys-
isbætur og það hljóti að koma að því
að þeir standi við það. „Ég trúi ekki
öðru en menn hækki atvinnuleysis-
bætur eins og þeir hækkuðu launin
hjá opinberum embættismönnum,“
segir Aðalsteinn.
Aðspurður um atvinnuhorfur að
öðru leyti segir Aðalsteinn að þær séu
svipaðar og verið hefur. Aukin rækju-
vinnsla hjá Fiskiðjusamlaginu hafi
haft talsvert að segja sem og fram-
kvæmdir við Húsavíkurhöfn og við
vegagerð í nágrenni bæjarins. Stór-
iðjuframkvæmdir á Austurlandi muni
einnig hafa jákvæð áhrif á atvinnu-
ástandið.
Stefnir í átta
vikna lokun hjá
Fiskiðjusamlaginu
ÞINGFLOKKUR Vinstrihreyfing-
arinnar græns framboðs kom sam-
an í gær í fyrsta sinn eftir kosn-
ingar. Að sögn Steingríms J.
Sigfússonar, formanns VG, var
staðan í stjórnmálunum rædd og
starfið framundan undirbúið. „Við
eigum hins vegar eftir að skipta
með okkur verkum og spá betur í
spilin,“ sagði hann.
Ögmundur Jónasson stjórnaði
fundinum sem sitjandi þingflokks-
formaður. Fimm þingmenn skipa
þingflokkinn, en VG missti einn
mann í kosningunum, Árna Steinar
Jóhannsson.
Við borðið sitja frá vinstri til
hægri þau Jón Bjarnason, Kolbrún
Halldórsdóttir, Steinþór Heið-
arsson, kosningastjóri VG, Ög-
mundur Jónasson, Kristín Halldórs-
dóttir framkvæmdastjóri flokksins,
Þuríður Backman og Steingrímur
J. Sigfússon, formaður VG.
VG undirbýr starfið framundan
Morgunblaðið/Kristinn
EIMSKIP ætlar að hækka gjöld á
sjóflutningum til og frá Bandaríkj-
unum og Kanada um 5,8% frá næst-
komandi mánudegi, 19. maí. Gjald-
skrá á innflutningi frá Evrópu
hækkar á sama tíma um 4% sem og
þjónustugjöld innanlands.
Að sögn Erlends Hjaltasonar,
framkvæmdastjóra hjá Eimskip,
hafa þessar hækkanir ekki áhrif á
verðlag innanlands. Hann segir
hækkanirnar annars vegar koma til
vegna gengisstyrkingar íslensku
krónunnar og hins vegar vegna verð-
lagsþróunar innanlands. „Sjóflutn-
ingar eru reiknaðir í erlendri mynt
og þar sem krónan hefur styrkst þá
hafa flutningsgjöld lækkað í íslensk-
um krónum,“ segir Erlendur.
Hann segir flutningsgjöld, reikn-
uð sem hlutfall af heildarvöruverði
hér á landi, hafa lækkað á undan-
förnum árum. Þau séu því hækkuð
nú til samræmis við verðbólgu.
Gjaldskrá Eimskips var síðast
hækkuð í ágúst 2001. Þá var gengi
dollars gagnvart krónu um 98 krón-
ur fyrir hvern dollar en er nú um 72
krónur fyrir hvern dollar.
Atlantsskip hækka ekki
Í samtali við Morgunblaðið í gær
sagði framkvæmdastjóri Atlants-
skipa, Stefán Kjærnested, að fyrir-
tækið hefði verið rekið með það fyrir
augum að bjóða besta verðið á flutn-
ingaþjónustu. „Þar verður engin
breyting á,“ segir Stefán.
Eimskip hækkar
flutningsgjöld