Morgunblaðið - 16.11.2003, Blaðsíða 16

M argir kannast við það ástand þegar þyrkingslegt andrúmsloftmyndast, t.d. á vinnustöðum eða á milli fólks. Þá er nauðsyn-legt að finna leiðir til að aðilar slaki á og þíða komist í sam-skiptin.
Leiklistarmeðferðarfræði (dramatherapy) er eitt af því sem reynst hefur vel í
svona dæmum og við margvíslegar aðrar aðstæður, t.d. þegar fólk er óvenjulega
lokað eða á erfitt með tjáskipti af öðrum ástæðum.
Margrét Ákadóttir leikkona hefur fyrir nokkru tekið til starfa sem leiklistarmeð-
ferðarfræðingur en hún lauk tveggja ára háskólanámi í Bretlandi, frá háskólanum í
Hartfordshire, í þessu fagi fyrir ári.
„Um þessar mundir erum við Hlín Agnarsdóttir að hefja leiklistartengt nám-
skeið fyrir almenning, þar sem veitt er leiklistarmeðferð og ráðgjöf. Við Hlín stofn-
uðum nýlega fyrirtækið Dramasmiðjan og opnuðum af því tilefni heimsíðu:
www.dramasmidjan.is.“
En hver eru tildrög alls þessa?
„Ég er lærður leikari frá Bretlandi og hef starfað sem slíkur um árabil,“ segir
Margrét. „Ég hef aldrei verið fastráðin en verið lánsöm með verkefni af ýmsu tagi,
bæði hjá Þjóðleikhúsinu, Borgarleikhúsinu, ýmsum leikhópum og í kvikmyndum.
Vegna þess að ég hef aldrei verið fastráðin hafa verkefnin verið mjög fjöl-
breytileg en ég hef stundum saknað þess hve leikhúsið er lítið „akademískt“. Það
er svo margt merkilegt sem rekur á fjörurnar í leikhúsinu sem ástæða væri til fara
dýpra og fræðilegar í. Nú er þetta að breytast þar sem Leiklistarskólinn er kominn
á háskólastig.
Á sumrin stundaði ég lengi framan af sumarvinnu í Útvegsbankanum en árið
1997 fór ég að vinna á sumrin með fötluðum börnum. Í því starfi fór ég að þróa
mína aðferð og hafði að leiðarljósi ýmislegt sem við gerum í leikhúsinu. Þar fáumst
við við að læra texta og hreyfingar, – hvernig við gerum þetta er sveipað dulúð og
talsvert einstaklingsbundið, allt er þetta þó spennandi og í góðum tengslum við
mannlífið. Ég fékk mikið út úr því að vinna með fötluðu börnunum og uppgötvaði
að aðferðir leikhússins eru frábærar. Mér gekk vel og var spurð hvað ég hefði gert
til þess að ná til barnanna og fá þau til að taka framförum. Svarið var að ég notaði
mikið takt (ryþma). Ein stúlka sem ég var með var sérlega lokuð og hafði lítið borið
við að ganga. Allt í einu tók hún að rétta úr sér og nota fæturna meira en hún hafði
gert, hún sýndist líka hafa meiri áhuga fyrir umhverfinu en áður.
Þetta varð kveikjan að því að ég fór að skoða hvort ég gæti ekki komist í nám þar
sem ég gæti nýtt mér kunnáttu mína úr leikhúsinu og þróað hana áfram með nýrri
kunnáttu. Ég fann listmeðferð sem heitir dramaþerapia, sem er leiklistarmeðferð-
arfræði og byggist á sömu lögmálum og eiga sér rætur í sálfræðinni en nýtir sér sem
verkfæri alla tækni og hugmyndafræði leikhússins, svo sem tilfinningainnlifun
Stanislavskí og sömuleiðis fjarlægðina frá tilfinningunum í anda Brechts.
Nútímaleikhús er sambland af ýmsum stefnum og straumum, auk þess sem það
er alltaf að leita að nýjum formum, eins og listin er í sjálfu sér jafnan að gera. Listin
þjónar þeim tilgangi í mínum huga að hjálpa okkur þegar við erum að lokast af inni
í forminu sem hugur okkar býr til, listin er alltaf að brjóta sig út úr formi og hún er
mjög áleitin í dag. Jafnvel þegar listamaðurinn vekur manni reiði eða hneykslar
mann þá er hann að reyna að segja manni eitthvað, þannig lít ég á listina.
Leiklistarmeðferð örvar fólk til hugmyndasköpunar
Leiklistarmeðferðarfræði notar allt þetta og hún nýtist sem fyrirbyggjandi þe-
rapía til að hjálpa fólki að losa um tilfinningar af ýmsu tagi. Hún hjálpar til að
koma skikki á ákveðið ferli á milli manna. Hún er líka gagnleg til að fá fólk til þess
að sjá starf sitt og umhverfi frá nýju sjónarhorni. Fólki sem býr yfir mikilli reynslu
eftir t.d. langt starf nýtist hún vel ef það er að auki örvað til hugmyndasköpunar
sem leiklistarmeðferðarfræðin er heppilegt tæki til. Þannig má fá margfalt út úr
sömu manneskjunni, jafnframt því sem hún sjálf blómstrar. Ég hef sérhæft mig í að
nota minni, tal og tjáningu í þessu skyni. Um þetta fjallaði lokaritgerðin mín í leik-
listarmeðferðarfræðinni.
Oft segir líkaminn allt annað en tungan talar. Stundum segir fólk að það sé mjög
GEFIN FYRIR DRAMA ÞESSI DAMA
Margrét Ákadóttir leikkona og leiklistarmeðferðarfræðingur: Oft segir líkaminn allt annað en tungan talar.
EFTIR GUÐRÚNU GUÐLAUGSDÓTTUR LJÓSMYNDIR GOLLI
16 | 16.11.2003