Vísir - 18.10.1980, Blaðsíða 22

22
VÍSIR
VESTUR-ÞÝSKIR borgarsk
Eiga þeir f jörbr
3ÁRLIÐIN FRÁ DAUÐA BAADERS, ENSSLIN
Kannski er tiðinda að vænta úr Vestur-Þýskaiandi ídag: þaðer 18. október/ Þann
dag fyrir þremur árum fundust þau Andreas Baader/ Gudrun Ensslin og Jan-Carl
Raspe dauð/ þann dag fannst Hanns-Martin Schleyer dauður og þann dag lýsti
Rauða herdeildin þvi yfir að hún hyggðist halda baráttunni áfram undir nafninu
Rote Armee Fraktion 18/10. Síðan hefur ekkert gerst á þessum vígstöðvum,
akkúrat ekkert, nema hvað öðru hvoru berast fréttir af því að einhverjir liðsmenn
RAF hafi verið drepnir af lögreglu eða handteknir, þá forkólfa sem eftir eru má
líklega telja á fingrum annarrar handar. Þeir ku hins vegar ekki láta neinn bilbug -
á sér finna og lögreglan i Þýskaiandi og víðar þykist hafa ástæðu til að ætla að þeir
láti brátt til skarar skríða. Fari svo er ekki ólíklegt þar séu f jörbrotin.
Þaö er útbreiddur misskilning-
ur aö upphaf og jafnvel orsakir
vestur-þýsku borgarskæruliöa-
hreyfingarinnar megi rekja til
persónu Andrésar Baaders eöa þá
örvæntingarfulls kommúnisma
Ulrike Meinhof. Þvi fer fjarri,
upphafiö var i Berlin og orsakirn-
ar flóknari en svo aö þær megi
rekja til unga mannsins i allttof-
þröngu gallabuxunum. Þaö var i
Berlin, upp úr 1960, sem ungt fólk
og þá sér i lagi stúdentar risu upp
á afturlappirnar og fóru aö
krefjast sér til handa ýmissa rétt-
inda. Fyrst var aöalmarkmiöiö
aö breyta og bæta kennslu I há-
skólunum sem var stöönuö og úr
sér gengin, 1 „Frjálsa háskólan-
um” i Berlin voru geröar ýmsar
tilraunir sem gáfust misjafnlega
en þá voru stúdentar komnir á
bragöiö, fóru aö beina kvörtunum
sinum aö þjóöfélaginu i heild,
ekki siöur en háskólunum. Þeir
höföu oröiö fyrir vonbrigöum meö
allsnægtaþjóöfélagiö og allt þaö,
lýöræöiö vitist oft ekki vera annaö
en dulbúinn fasismi og einsog
stundum áöur voru þaö þeir fjár-
sterku sem réöu þvi sem þeir
vildu ráöa. Þetta fannst stúdent-
um ekki gott, þeir uröu fyrir
áhrifum frá ýmsum vinstrisinn-
uöum hugsuöum og mennta-
mönnum sem sögöu þeim lika aö
þetta væri ekki gott, Herbert
Marcuse og einnarviddarmaöur
Íhans höföu ekki hvaö sist mikil
áhrif I fyrstu og stúdentarnir
heimtuöu breytingar. Kröfum
þeirra var i engu sinnt, þeir fóru i
mótmælagöngur og lögreglunni
var sigaö á þá svo þeir sannfærö-
ust um fasistiskt eöli samfélags-
ins og sumir uröu þvermóösku-
fullir og vonlausir um aö nokkru
mætti breyta. Þegar Benno Ohne-
sorg (Ohnesorg?) var drepinn af
lögreglunni i Berlln 2. júnl 1967
fylltist sumra mælir.
Rudi, Fritz og Benno.
Rudi Dutschke var einnhelsti
leiötogi stúdentahreyfingarinnar
i Berln, hann var af dæmigeröum
ófrumleika uppnefndur „Rauöi-
Rudi” I borgarapressunni. Rudi
var fræöilegur marxisti og þótti
gagnmerkur sem slikur, lagöi
altént ýmislegt til málanna. Fritz
Teufel var annar, hann var einn
forsvarsmanna sérkennilegrar
kommúnu sem beitti sér einna
helst fyrir alls kyns uppákomum
og gjörningum yfirvöldum til haö
ungar og háö og spott Teufels var
oft býsna napurt. Þaö var enda
fastur liöur hjá lögreglunni I
Berlin aö taka Beufel úr umferö
hvenær sem mótmæli eða kröfu-
göngur lágu I loftinu og halda
honum I steininum eins lengi og
kostur var.
1967 var Shahinn af tran ennþá
lifandi og ennþá Shah, hann kom
þá i opinbera heimsókn til Vestur-
Þýskalands og skrapp m.a. yfir
til Vestur-Berlinar. Stúdentum,
sem annars undu sér viö aö mót-
mæla Vletnam-striöinu, fannst nú
viö hæfi aö mótmæla haröstjórn
keisarans af íran og mikil ganga
safnaöist saman honum til
höfuös. Meðal göngumanna var
ungur stúdent sem hvorki fyrr né
sibar tók þátt I mótmælagöngu,
hann haföi eiginlega villst inn I
hana og hét Benno Ohnesorg.
Lögreglan haföi mikinn viöbúnaö,
handtók Fritz Teufel og hugöist
verja ltf keisarans og heiður
Farrah Diba. Einn lögreglu-
mannanna gekk svo langt aö hann
skaut Benno Ohnesorg, algerlega
aö tilefnislausu aö þvi er seinna
kom I ljós, en engu aö siður var
lögregluþjónninn sýknaöur og
talinn hafa drepiö I sjálfsvörn.
Viö þetta þótti mörgum sem
stúdentabaráttan breytti um
svip, ekkert varö sem áöur. Þess
má geta aö dómarinn sem
sýknaði moröingja Ohnesorgs
dæmdi Fritz Teufel nú fyrir viku
siöan sekan um aö hafa tekiö þátt
i aö ræna Peter Lorenz en yfir-
gnæfandi likur benda til þess aö
Fritz hafi þar hvergi komið nærri,
þaö er ekki hans stíll...
Andrés og Guðrún kveikja
í.
Meðan allt þetta geröist I Berlin
var aldeilis ekki tiöindalaus
annars staöar I Þýskalandi.
Andreas Bernd Baader var til
dæmis á mótþróaskeiðinu og
fannst flest ganga sér i óhag.
Hann langaöi aö veröa listamaö-
ur en skorti bæöi hæfileika og
þolinmæði, honum fannst hann
vera réttborinn snillingur sem
ekki þætti aö þurfa aö vinna fyrir
brauöinu slnu og fannst auk þess
þjóöfélagiö ekki viö sitt hæfi, ekki
skapað fyrir sig. Æska og upp-
vöxtur, skoðanir og þroski, hug-
myndir og hugarórar Andrésar
minna ekki litiö á annan mis-
heppnaöan listamanna sem
mældi göturnar fyrr á öldinni i
þungum þönkum og magnaöri
fýlu, fannst hann of góöur fyrir
„hitt”. Sá hét Adólf Hitler.
Konur kunnu þó aö meta
Andrés og það fannst honum
gaman, gekk um I alltofþröngum
siöbuxum og nærklæöalaus til aö
leggja áherslu á hreöjastærðina,
var á hinn bóginn illa viö aö af-
klæöast I björtu þvi honum fannst
hann eilitiö of þybbinn. Ein þeirra
kvenna sem heillaöist af annað-
hvort þessu eöa einhverju ööru i
fari hans var Gudrun Ensslin sem
var prestsdóttir. Hún var, aö
flestra dómi, öllu gáfaöri en
Andrés en varö þó á endanum svo
háö honum aö hún gat ekki án
hans verið. Gudrun var vanstillt
og taugaveikluö, lika á móti þjóö-
félaginu og fannst eins og Baader
aö „eitthvaö þyrfti aö gera”. Þau
ákváöu aö kveikja i stórmarkaöi
og geröu þaö skammlaust, tveim-
ur m.a.s., en hugmyndin var
fengin aö láni frá Hollandi. Eitt-
hvaö haföi hún meö þaö aö gera
aö skapa „Vietnam-stemmingu”
mebal velmettaöra og fullnægöra
Vesturlandabúa. Þessi atburöur
átti sér staö I apríl 1968 I Frank-
furt am Main.
Andrés gerist hetja.
Ikveikjan vakti töluveröa
athygli meöal stúdenta og
annarra vinstrisinna I Vestur-
Þýskalandi, allt I einu var Andrés
Baader i sviösljósinu. Meöal
þeirra sem fylltust aödáun á
þessu framtaki voru Ulrike Mein-
hof, ritstjóri hins vinstri-sinnaða
blaös Konkret, og róttækur lög-
fræðingur, Horst Mahler. Réttar-
höldin fóru fram I október 1968 og
fengu brennuvargarnir þriggja
ára fangelsi. Fritz Teufel sagði:
„Tja, þaö er alla vega skárra aö
brenna vörumarkað en eiga
hann”.
Meöan Baader sat I fangelsi
áttu sér ýmsar þreifingar staö.
Ulrike Meinhof var einsog áöur
segir heilluö af þessum unga upp-
reisnarsegg sem haföi „gert eitt-
hvaö” og smátt og smátt fór hug-
myndin um borgarskæruliðasam-
tök aö veröa til. Einn helsti frum-
kvööull þess var Horst Mahler
sem var, einsog Meinhof, orðinn
dauöþreyttur á ráöleysi og innan-
tómu oröagjálfri vinstrihreyf-
ingarinnar. Þau fóru aö safna
vopnum. Svo var þaö áriö 1970
eins og menn vita aö Ulrike Mein-
hof og nokkrir félagar hennar
frelsuöu Andrés úr fangelsi en þá
var Guðrún Ensslin þegar laus.
Fyrir utan beið Horst Mahler og
þau héldu ásamt tilvonandi liös-
mönnum yfir til Austur-Berllnar
og komust þaðan til Palestlnu-
Araba sem kenndu þeim aö bera
vopn. Nafnið Baader-Meinhof er
villandi. Samtökin heföu betur átt
skilið nafniö Mahler-Meinhof,
Baader var I byrjun ekki annað
en „action-maöur”, ætlaöur til
framkvæmda. Þaö fór á annan
veg sem kunnugt er. Aðeins örfá-
um mánuöum eftir aö hópurinn
var kominn aftur til Vestur-
Þýskalands var Horst Mahler
handtekin og þau stóöu uppi sem
höfuðlaus her. Þá tók Andrés
Baader forystuna og hélt henni
þar til yfir lauk.
Bankarán og klaufaskap-
ur.
Fyrstu aðgerðir hópsins bentu
varla til aö hann væri mjór til
mikils vísir. Þrátt fyrir undir-
stööuþjálfun hjá Palestinu-Aröb-
um reyndust liösmennirnir hinir
mestu klaufar I flestu þvl sem
þeir tóku sér fyrir hendur og
fyrstu tvö árin má héita áð'þeim
hafi ekkert tekist nema nokkur
bankarán. Sérstaklega reyndist
Ulrike Meinhof slakur skæruliöi
og klúöraöi gjarnan því sem hún
átti aö sjá um. Baader var ekki
miklu liötækari en lagöi sig þó all-
an fram viö aö læra listina. Hann
þótti einræðishneigður og ofsa-
Christian Klar — einn helsti leiö-
togi RAF sem gengur laus. Hann
hefur oft gert tilraunir til aðgeröa
i Þýskaiandi, en jafnan oröiö frá
aö hverfa.
IT2017\&Eísi
GEFANGENER
DER RA.F
Mynd sem ræningjar Hanns-Martin Schleyer sendu yfirvöldum til aö
leggja áherslu á kröfur sinar um aö 11 félagar þeirra yröu látnir lausir.
Þegar myndin var tekin átti Schleyer aöeins fimm daga ólifaöa.
fenginn leiötogi en til þess var
tekið aö ekki þurfti nema eitt orö
frá Guörúnu Ensslin til aö stilla
skap hans og koma honum niöur á
jörðina.
Félagsskapurinn var ekki fjöl-
mennur um þessar mundir. Aður
en ár var liðið frá þvi hópurinn
tók til starfa haföi hann misst
meira en helming félaga sinna. og
á timabili voru aöeins átta eftir,
Baader, Meinhof, Ensslin, Jan-
Carl Raspe, Marianne Herzog,
Helger Meins, Manfred Grashof
og Petra Schelm. Þau gátu
treyst á stuðning talsverös fjölda
vinstrisinna sem ýmist haföi
samúö meö þeim eöa fannst
hreinlega „flnt” aö leggjast út
meö byltingarslagorö á vörum.
Ráðageröirnar voru mikiar og
stórar, mannrán o.fl., en litiö
varö úr. Félagarnir létu reika um
Þýskaland, rændu þvi sem þeir
þurftu á aö halda en annars var
framlag þeirra til heimsbylt-
ingarinnar ekki sérlega mikil-
vægt. Taugaveiklun jókst og
Baader fór aö fá ofsaleg reiöiköst
þegar honum fannst illa ganga.
Þaö minnir lika á manninn meö
svarta yfirskeggið.
Sósjalisku sjúklingasam-
tökin.
En þaö voru fleiri á kreiki en
Baader og Meinhof og þeirra nót-
ar. Um svipað leyti varð til „2.
júnl hreyfingin” sem m.a. sam-
anstóö af ýmsum vinum og bar-
áttufélögum Fritz Teufel sem
annars haföi fremur hægt um sig
enda I fangelsi. Meðal framá-
manna I þeim herbúöum má
nefna Ralf Reinders, Angels
Luther, Ingrid Siepmann,
Gabriele Kröcher-Thiedemann,
Juliane Plambeck, Inge Viett og
Gabriele Rollnick. önnur og tals-
vert frumlegri samtök voru SPK,
svokölluð „Sósjalisku sjúklinga-
samtökin”. Þaö var sálfræöirígur
aö nafni Wolfgang Huber sem
lagöi grunninn aö þeim meö geö-
lækningadeild sem hann haföi til ‘
umráöa. Huber kenndi aö allir
tauga-og geösjúkdómar væru sök
samfélagsins, þaö væri samfélag-
iö sem væri sjúkt, ekki sjúkling-
arnir. Þetta vakti lukku og innan
SPK voru stofnaöar deildir sem
þóttu hafa litiö meö geðlækningar
aö gera, svona i fljótu bragði. Þar
á meöal voru Sprengiefnadeild,
Fjarskiptadeild, Ljósmyndadeild
og Júdó- og karatedeild. Eins og
gefur aö skilja þoldu yfirvöldin
ekki svona starfsemi lengi og
Wolfgang Huber var tekinn hönd-
um og settur i steininn en ekki
fyrr en hann haföi sent sjúklinga
sina, sem flestir þjáöust af tauga-
Knut Folkers —■ einn af leiötogum
„þriöju kynslóöarinnar” en situr I
fangelsi slöan 1977; hefur veriö
lýst sem „töffara I kabboj-
leik”..
Gunter Sonnenberg — ásamt Klar
og Folkerts skipuiagöi hann
moröiöá Siegfried Buback („Nun
ist Buback krumm wie
Zwieback”) en var handtekinn
eftir skotbardaga viö lögreglu þar
sem hann særöist mjög illa.