Vísir - 05.11.1980, Blaðsíða 8

8
vtsm
Miövikudagur 5. nóvember 1980

Utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davlfl Guðmundsson.
Ritstjórar:
Olafur Ragnarsson og Eilert B. Schram.
Ritstjórnarf ulltrúar: Bragi Guðmundsson, Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaöamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig-
fússon, Frlða Astvaldsdóttir, Gylfl Kristjánsson, lllugi Jökulsson, Kristrn Þor-
steinsdóttir. Páll AAagnússon, Sveinn Guðjónsson, Sæmundur Guðvinsson, Þórunn
Gestsdóttir. Blaöamaflur á Akureyri: Glsll Slgurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L.
Pálsson, Sigmundur 0. Stelnarsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Elfn Ell-
.ertsdóttir, Gunnar V. Andrésson, Kristján Ari Einarsson. útlitsteiknun: Gunnar
Trausti Guðbjörnsson, AAagnús Olafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
DreifingarstjÓri: Siguröur R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúli 14, slmi Sóóll 7 llnur. Auglýsingar og skrifstofur: Sfðumúla 8,
slmar 8óóll og822ó0. Afgreiösla: Stakkholti 2—4, slmi 8óóll.
Askriftargjald er kr. 5.500,- á mánuöi innanlands og verö f lausasölu 300 krónur ein-
takiö. Visirer prentaöur I Blaöaprenti h.f. Siöumúla 14.
Megi sú ræöa lengi lifa
Guörún Helgadóttir vakti athygli þjóöarinnar á sjálfri sér og skoöanabræörum sfn-
um, þegar hún geröi „arörán” Sigurliöa Kristjánssonar aö umtaisefni i þinginu I fyrra-
dag. Þar kom hún til dyranna eins og hún er kiædd. Hún afhjúpaöi sina pólitisku lifs-
skoöun.
Stundum er sagt að alþingis-
menn neyti allra bragða til að
vekja á sér athygli. Oftast er það
harla barnaleg viðleitni til að slá
sig til riddara með sýndartillög-
um eða saklausum málatil-
búnaði.
Það er hinsvegar ekki á hverj-
um degi/ sem alþingismenn ná
athygli þjóðarinnar vegna mál-
flutnings/ sem vekur hneykslan
og reiði.
Þetta tókst Guðrúnu Helga-
dóttur í fyrradag, þegar hún
kvaddi sér hljóðs utan dagskrár á
alþingi. Tilefnið var að setja
samasemmerki milli stöðu versl-
unarinnar í landinu og dánarbús
Sigurliða Krist jánssonar og
Helgu konu hans.
Meðal þess, sem Guðrún lét út
úr sér var þetta: „ Erum við hátt-
virtir þingmenn að vinna að jaf n-
rétti og lýðréttindum hér í þing-
sölum meðan milljarða arður af
vinnu landsmanna liggur í vösum
eins manns og þarfnaðist
verslunin hærri álagningar
meðan þessi auðsöfnun fór
f ram".
Og hún bætir við: „Við hljótum
að spyrja hvort fleiri f jölskyldur
i landinu hafi slik fjárráð og
hvers vegna þær komist upp með
að halda afrakstrinum af vinnu
okkar á þennan hátt".
Guðrúnu rekur ekki minni til
þess að Sigurliði hafi nokkru
sinni hafnað hækkaðri álagningu,
og kemst að þeirri niðurstöðu að
arður hans sé f jármagn fólksins.
Það er auðvitað mál Guðrúnar
Helgadóttur hvernig hún metur
lífsstarf Sigurliða Kristjáns-
sonar hvort hún dregur þá
ályktun að dánarbú hans sé sam-
safnaður gróði af hálfrar aldar
arðráni, hún má þess vegna velta
sér upp úr þeim óþverra að að
tala um Sigurliða Kristjánsson í
sömu andránni og óvini launa-
fólksins. Sigurliði verður ekki
verri maður fyrir það. Hann
hefur áður fengið sinn skammt
um mannvonsku sína á síðum
Þjóðviljans.
Það er hinsvegar mál kjós-
enda, okkar, almennings í þessu
landi, hvernig við bregðumst við
þessari flatneskju. Það er okkar
að dæma um velsæmi þessa
málatilbúnaðar og gera okkur
grein fyrir hugarfarinu sem býr
að baki. Og það er okkar að taka
ákvörðun um það, hvort við sækj-
umst eftir því að fólk af þessu
sauðahúsi, skoðanabræður
Guðrúnar, eigi erindi til æðstu
áhrifa.
Þaðskulu menn nefnilega hafa
í huga, að Guðrún Helgadóttir er
ekki að lýsa prívatskoðun sinni
þegar hún atar minningu Sigur-
liða Kristjánssonar auri og gerir
eignir hans tortryggilegar.
Hún er talsmaður þess stjórn-
májaflokks, sem nú ræður ríkj-
um á íslandi. Hún er persónu-
gervingur þess hugsunarháttar,
þeirrar pólitísku lífsskoðunar að
hagnaður eins, sé tap annars.
Þetta fólk er blint af hatri gagn-
vart öllum þeim sem upp úr rísa,
sem eitthvað geta. Það sér of-
sjónum yf ir því, ef einhver getur
uppskorið hagnað af áhættusöm-
um atvinnurekstri eða eðlilegri
sjálfsbjargarviðleitni.
Alþýðubandalagið er sama-
staður öfundar og úrtölu, vett-
vangur níðsins og nagsins.
í þeim efnum er þeim Alþýðu-
bandalagsmönnum ekkert heil-
agt, ekki einu sinni minning lát-
inna heiðurshjóna, ef það mætti
verða til þess að kasta rýrð á
frjálsan og heilbrigðan atvinnu-
rekstur.
í ræðu Guðrúnar Helgadóttur
er að finna pólitíska stefnu Al-
þýðubandalagsins í hnotskurn.
Það er ekki á hverjum degi, sem
sá boðskapurer opinberaður jafn
rækilega. En megi sú ræða lengi
lifa, sem áminning og aðvörun til
frjálshuga og framsækinna fs-
lendinga.
Hún lifir af skömminni.
KJARASAMHINGAR
HKJARABÆTUR
Nýlega voru kjarasamningar
I undirritaöir meö heföbundnum
hætti eftir tfu mánaöa þref.
Fulltrúar aöila vinnumarkaöar-
ins og sáttanefnd fengu sér sæti,
létu taka af sér nokkrar myndir,
tókust í hendur og svöruöu siöan
| spurningum blaöamanna.
Verkalýösforingjar töldu sig
1 hafa fengiö heldur litiö út Ur
■ kjarasamningunum og atvinnu-
rekendur lýstu þvi yfir, aö rlkis-
| stjórnin bæri ábyrgö á niöur-
, stööunni, þar sem hún heföi
I gengiöáundan oggefiö fordæmi
| i samningunum viö opinbera
starfsmenn, og þar meö bæri
I stjórnin einnig ábyrgö á verö-
■ bólguþróuninni á næstunni.
'■ Vinnuveitendur hafa reiknaö út
| aö veröi ekkert aö gert, muni
| veröbólgan veröa yfir 85% frá 1.
' nóv. til 1. nóv. á næsta ári.
| Þessu hefur ekki veriö mótmælt
I — a.m.k. ekki kröftuglega.
Eina jákvæöa hiiöin á þessari
| samningalotu er sú staöreynd,
■ aöekki komi til verulegra verk-
I falla. Vonandi veröur hin hóg-
| væra stefna verkalýösforyst-
■ unnar i verkfallsaögeröum
I langlifari núverandi rikisstjórn.
■ Hvað gerir rflíisstjórn-
in?
Niöurtalningaraöferö rikis-
stjórnarinnar hefur algjörlega
mistekist. bess vegna er spurt
um þaö, hvaö hún muni taka til
I bragös til aö koma I veg fyrir aö
L-.........
veröbólgan veröi enn meiri en
hún er í dag. Efnahagsmála-
nefndin hefur aftur veriö kölluö
til leiks og nú er henni faliö aö
gera ákveönar tillögur um aö
koma i veg fyrir svokallaöa
sjálfvirkni í efnahagslifinu.
Forsætisráöherra hefur itrekaö
lagt áherslu á breyttan visitölu-
grundvöll. Þetta hvort tveggja
ásamt yfirlýsingum Steingrims
Hermannssonar um nauösyn
sérstakra aögeröa rennir stoö-
um undir þá trú, aö rikisstjórnin
sé aö undirbúa kaupskeröingar-
tillögur eöa kauprán eins og þaö
hét, þegar Þjóöviljinn var i
stjórnarandstööu. Frétst hefur
úr herbúöum stjórnarinnar aö
ágreiningur sé um timasetningu
aögeröanna. Framsóknarflokk-
urinn vill grípa til ráöstafana
strax eöa fyrir 1. desember, en
Alþýöubandalagiö vill biöa til
áramóta, vegna þeirrar hættu
sem alþýöubandalagsmönnum i
verkalýösforystunni sé búin, ef
kaupránstillögurnar koma fyrir
ASl þingiö. Fiestir gera ráö fyr-
ir, aö kommarnir fái sitt fram i
þessu eins og fleiru.
Félagsmálapakkarnir
Eins og viö undanfarna kjara-
samninga fór fram bögglaupp-
boö á félagsmálapökkum, en
félagsmálapakkar eru réttar-
bætur, sem rlkisstjórnin hefur
lofaö aö framkvæma fyrir
löngu, en lofar nú aö efna.
Þannig geta verkalýös-
foringjarnir sagt umbjóöendum
slnum, aö þeir hafi þvingað
stjórnvöld til aö standa viö lof-
orö sin, en slikt réttlætir aö
sjálfsögöu undirskrift undir
kjarasamninga. Félagsmála-
pakkar eru þannig seldir tvis-
var, fyrst i kosningum og slöan I
kjarasamningum. Rikisstjórnin
beiö þessvegna meö aö fram-
kvæma loforö sin I stjórnarsátt-
málanum. Hún tók frá nokkra
milljaröa til efnahagsaögeröa I
samræmi viö stjórnarsáttmál-
ann og notar þá nú til aö stinga
dúsu upp I verkalýösforystuna.
Hvar eru kjarabæturn-
ar?
Nú, aö afloknum kjara-
samningum, gætu einhverjir
haldið, aö launafólkiö i landinu
hafi fengiö kjarabætur. Þvi
miöur er þetta misskilningur.
Raunverulegar kjarabætur fást
ekki i kjarasamningum. 1 þeim
er aöeins veriö aö breyta launa-
hlutföllum og ákveöa verö-
bólgustigiö. Hinar eiginlegu
kjarabætur veröa fyrst og
fremst til meö stjörnmála-
ákvöröunum. Taki Alþingi
ákvöröun, sem hvetur fyrirtæki
til framleiöniaukningar, þá
veröa til alvöruverömæti, sem
hægt er aö skipta á milli at-
vinnureksturs og launþega.
Taki ráöherra ákvöröun um aö
fjölga togurum i' landinu án þess
aö leyft sé aö veiöa meira, þá
fækkar úthaldsdögum hinna
togaranna og fjármunir veröa
óaröbærir. Slik ákvörðun getur
þvi rýrt lifskjörin i' raun. Þori
ráöherra ekki að virkja stór
vatnsföll og efna til stóriðju,
renna árnar til sjávar án þess
aö gefa af sér þau verðmæti,
sem i þeim leynast. Slikt kjark-
leysi og undandráttur valda
kjararýrnun. Stundum eru
kjararýrandi ákvaröanir tekn-
ar i nafni þjóölegra atvinnuvega
og stundum I nafni byggöa-
stefnu. Þær breyta ekkert um
eðli þrátt fyrir nafngiftina.
Þaö eru þessar staöreyndir,
sem valda þvi aö slagoröiö
„kosningar eru kjarabarátta” á
fullan rétt á sér. Og þaö eru
þessar staöreyndir, sem skýra
þaö, hvers vegna kaupmáttur
launa minnkar, þótt launin
hækki.
Stækkum það, sem til
skipta er
Þrátt fyrir sifellt hærri laun
aö krónutölu hefur kaupmáttur
launa minnkaö i raun undanfar-
in ár og er nú mun lægri en
fyrstu dagana eftir sólstööu-
samningana svokölluöu. Nýir
kjarasamningar byggöir á
hærri grunnlaunum og fullri
veröbótavisitölu draga ekki úr
kaupmáttarrýrnuninni. Launa-
hækkuninni er velt út i verölag-
iö, veröbólgan vex og hún leiðir
tilkjararýrandi ákvaröanasvo
neðanmóls
Friðrik Sophusson al-
þingismaður gerir kjara-
samningana að umtals-
efni og efast mjög um
ágæti þeirra og bendir á
að kaupmáttur rýrni
þrátt fyrir hærri laun.
Friðrik bendir á, að raun-
verulegar kjarabætur
fáist ekki með því að
skipta því, sem ekki er til.
sem óaröbærra fjárfestinga.
Raunverulegar kjarabætur
fást ekki meö þvi aö skipta þvi,
sem ekki er tii. Raunverulegar
kjarabætur fást einungis meö
þvl að stækka þaö, sem til skipt-
anna er. Þess vegna þurfum viö
aöefla atvinnufyrirtækin, skapa
þeim hagstæö rekstrarskilyröi
og setja á stofn ný fyrirtæki,
sem skilaö getur háum launum.
Launþegar hafa meira gagn af
pólitlskum kjarki og skilningi
stjórnmálamanna á þvi, hvar
verömætin veröa til heldur en
dúsum i félagsmálapökkum,
sem greiddir eru með peningum
viötakendanna sjálfra.
Friðrik Sophusson
J