Vísir - 26.11.1980, Blaðsíða 27

MiOvikudagur 26. nóvember 198«.
VÍSIR
kyikmyndir
Einkunn: 9,0
Regnboginn:
Hjónaband Mariu Braun
Kvikmyndun: Michael Ballhaus
Handrit: Peter Marthesheimer
og Pia Frölich
Tónlist: PeterRaben
Leikstjóri:
Reiner Werner Fassbinder
Aðalieikarar: Hanna Schygulla,
Klaus Löwitsch og Ivan Desny.
Maria Braun biöur
eiginmannsins úr striðinu. Hann
hefur horfið, liklega er hann lát-
inn, og aö þvi rekur aö Marla
gefst upp á biðinni. Hún fer a&
dæmi annarra ungra þýskra
kvenna og leggst i „ástandiö”.
Maria kýs sér bandariskan blá-
mann aö viöhaldi, en þegar
minnst varir snýr eiginmaöurinn
týndi heim.Maria á fárra kosta
völ, fargar viðhaldinu en
Hermann maður hennar tekur á
sig alla sök. Maria hyggst búa
sem best i haginn fyrir heimkomu
Hermanns úr fangelsinu og gerir
enn betri sölusamning um sjálfa
sig en fyrr. Þó sér hún ekki aö öllu
leyti við viösemjanda sinum og
kaupanda og samningar eru
geröir án hennar vitundar.
Maria selur sig ævinlega i bestu
meiningu. Hún ber hag fjölskyldu
sinnar og þó fyrst og fremst
eiginmannsins fyrir brjósti. Hún
er óþreytandi viö að tjá
Hermanni ást sina og telur sig
vinna honum allt sem hún má.
Hanna Schygulla snöggklædd i hlutverki Marlu Braun
Beoio eltir Hermanni
Hermann er hins vegar sá sem
kemur á óvart. Hann setur sig
aldrei upp á móti sölumennsku
Mariu, leggur þegjandi blessun
sina yfir framferði hennar og
hikar ekki er honum býöst aö
semja viö elskhuga Mariu um
framlengd afnot af henni. Einu
skilyröi Hermanns eru þau aö
hann fái sinn helming af sölu-
verðinu.
Meö mynd sinni „Hjónaband
Mariu Braun” vill Fassbinder án
efa minnast hluta úr sögu
Þýskalands eftir seinna striö
enda sendir hann Helmut
Schmidt og fyrirrennurum hans
kveöju i lok myndar. Engu aö
siöur er „Hjónaband Mriu
Braun” ekki einungis dæmisaga,
en sé litið á hans em dæmisögu er
hægt aö heimfæra hana upp á
fleira en þýsku þjóöina og stjórn-
endur hennar.
Burtséö frá öllum boðskap
hefur „Hjónaband Mariu Braun”
viötækt listrænt gildi. Fassbinder
nær 1 „Hjónabandi Mariu Braun”
aö skapa magnaö andrúmsloft
meö fáum atburöum og hægum
eins og i mörgum fyrri verkum
sinum. Sum þeirra eru tslending-
um kunn þvi kvikmyndir Fass-
binders hafa verið sýndar á
mánudagssýningum Haskóla-
biós, i Fjalakettinum og
sjónvarpinu.
„Hjónaband Mariu Braun”
snýst um aðdragandann aö tor-
timingu Mariu. Sálarkröm
persónanna i kvikmyndinni er oft
undirstrikuö meö hrörlegum
hibýluni og húsarústum and-
stæöu iburöarmikils fatnaöar og
umbúnaöar persónanna. Fass-
binder leggur i „Hjónabandi
Maríu Braun” áherslu á hiö
sjónræna fram yfir talað orö og
kvikmyndatakan er oft á tiöum
snilldarleg. Framlag Fassbind-
ers til kvikmyndanna er mikiö og
sérstaöa hans meöal leikstjóra
slik aö allir ættu aö láta verk hans
sig einhverju varöa. — SKJ
A0 vera heiia
Peyton, K.M.: Sýndu aö þú sért
hetja.
Reykjavik, Mál og menning,
1980.
Enski rithöfundurinn K.M.
Peyton er oröinn allvel þekktur
hér á landi fyrir bækur sinar um
Patrick Pennington. Þær eru
Sautjánda sumar Patrics
(1977), Patrick og Rut(1978) og
Erfingi Patricks (1980). Þar
með er lokiö sögunum af
Patrick Pennington. En nú er
komin ný bók eftir K.M. Peyton.
Hún heitir Sýndu aö þii sért
hetja og fjallar um allt aörar
sögupersónur en fyrri bækur
höfundarins sem þýddar hafa
verið á islensku.
Aöalpersóna sögunnar er
Jónatan Meredith, sem er sonur
auðugra hjóna og búsettur i
Siguröur
Helgason
skrifar
um bækur
Essex i'Englandi. Faðir hans er
þekktur maöur fyrir auö sinn.
Þar af leiöandi beina mannræn-
ingjar spjótum sinum aö honum
ogræna honum. Sagan lýsir þvi
hvernig rániö fer fram, hvaöa
meöferö Jónatan hlýtur hjá
ræningjunum og hvernig til
tekst með aö leysa hann úr
haldi. Af öllum aöstæðum sést
aöum er aö ræöa óvenju snjalla
ræningja sem eru vel kunnugir
öllum aöstæöum og vita hvernig
standa ber að verki. Aöeins eitt
vitni er aö atburðinum, Pétur
Mc Nair sem er góöur vinur
Jónatans og kemur talsvert viö
sögu.
Mjög margir höfundar barna
og unglingabóka hafa reynt aö
skrifa hálfgeröar glæpasögur.
Þessar sögur eru mjög misvel
geröar og flestar eru þær þvi
marki brenndar aö eiga ákaf-
lega fátt skylt viö raunveruleik-
ann. Þessi bók er aö þvi' leyti
frábrugöin þeim, aö allir at-
burðir sögunnar gætu átt sér
staö i' raunveruleikanum.
Hvergi er fariö yfir þau mörk
sem gera slikar sögur ótrú-
legar. Söguhetjurnar eru ósköp
venjulegar, annar sonur riks
kaupsýslumanns og hinn sonur
hestatamningamanns.
Þaö er einkenni á sögunum
um Patrick Pennington hversu
vel höfundinum tekst aö lýsa
hugsunum sögupersónanna.
Lesandinn hefurá tilfinningunni
hvernig þeim sé innanbrjósts.
Þaö sama er upp á teningnum I
þessari sögu. Einn stór þáttur i
uppbyggingu sögunnar eru þau
áhrif sem ránið og þaö sem þvi
fylgir hefur á fórnarlambið.
Hvernig yröi manni viö ef fjórir
filefldir karlmenn réöust að
manni og héldu föngnum? Lik-
lega illa. Þannig er málum
háttaö meö Jónatan Meredith
oghonum leiöist hnýsni fólks og
stööugarspurningar þegar hann
hefur losnaö úr prisundinni.
Einnig hafa viöbrögö móöur
hans mjög slæm áhrif á hann.
Hún einblinir á þaö hversu
slæmt sé aö missa 500.000 pund i
ræningja hendur, en virðist ekki
kunna nógu vel aö meta þaö aö
fá son sinn heim heilan á húfi.
Sýndu aö þú sért hetja er
mjög spennandi og skemmtileg
saga. Hún nær talsveröum tök-
um á lesandanum. Hann fær
ósjálfrátt áhuga á aö kynnast
þvi hvernig fer fyrir Jónatan.
Einu persónurnar i sögunni sem
hægt er aö segja aö lesandinn
kynnist aö nokkru marki eru
Jónatan og vinur hans Pétur, en
aörir eru algjörar aukaper-
sonur, nema kannski Jonni i lok
sögunnar. Þar er gefin talsvert
góö lýsing á ógæfusömum ung-
um manni sem viröist lenda i
vandræöum hvar sem hann er
staddur.
Það er full ástæöa til aö mæla
meö þessari bók fyrir unglinga.
Hún er vel gerö og likleg til vin-
sælda eins og fyrri bækur K.M.
Peyton sem út hafa komiö á is-
lensku. Þýöing Silju Aöalsteins-
dóttur er góö og viröist falla vel
aö sögunni.
Siguröur Helgason
oorði komlð á okkur á flskmörkuðum
Fréttir berast af þvi manna á
meöal að um þessar m undir eigi
viö ísiendingar viö mikia
erfiöleika aö etja á fiskmörkuö-
um. Vaxandi samkeppni gætir á
fiskmörkuöum t.d. frá Kanada-
mönnum og jafnvei frá sunnan-
veröri Brasillu, en á sama tlma
viröist sem vinnslu innan
ákveöinna greina fiskverkunar
hafi hrakaö svo, aö kaupcndur
geti gengiö aö ákveönum
númerum I fiskpöntunum og
fundiö þar nóg til aö raga verö á
allri sendingunni. Þetta er mjög
bagalegt, og sölumenn standa
eiginlega uppi alvcg ráöalausir,
vegna þess aö engar aögeröir
eru haföar uppi hér heima til aö
taka fiskvcrkunarleyfiö af þeim
sem þekktir eru af endemum
meöal fiskkaupenda.
Þá má geta um, sem sérstakt
dæmi um dlestur í markaösmál-
um okkar, aö á sama tima og
viö höfum knúiö gamia viö-
skiptavini okkar til aö kaupa
slld á yfirveröileyfist eigendum
einstakra báta aö landa slld
erlendis, þar sem hún er seid
fyrir altt aö 30% lægra verö.
Þetta hefur einfaldlega þýtt, aö
ekki dugar lengur aö höföa til
langvarandi viöskiptatengsla til
réttlætingar á háu slldarveröi.
Gamlir kúnnar segja okkur ein-
faldiega aö fara til fjandans. 1
raun benda fisksölumálin al-
mennt til þess aö taka veröi
mikiö haröari tökum á þeim,
sem fyrir hyskni og hirðuleysi i
framleiösiu og viö sölu, setja
markaöi okkar i hættu.
Fryst karfaflök skiptast t.d. I
veröflokka eftir stærö flakanna
og eru stærstu fiökin seld á tölu-
vert hærra veröi. Örugg flokkun
er þvl alveg nauösynleg. Hins
vegar hefur ekki tekist betur til
en svo, aö upp úr nltján flaka
pökkum hafa veriö talin yfir
þrjátiu flök. Verölagningin
miöaöist hins vegar viö stóru
flökin. Þegar um mikiö framboö
er aö ræöa þýöir þetta einfald-
lega aö viö erum aö svindla okk-
ur út af markaönum og þaö er
alveg ástæöulaust aö þola.
1 skreiöarútflutningi rlkir
sama ófremdarástandiö og ann-
ars staöar. Haft er á oröi aö sum
skreiöarpartfln séu svo möökuö
aö þau geti skriöiö af sjálfsdáö-
un um borö i skipin og frá boröi.
Þetta atriöi snertir okkur sér-
staklega, vegna þess aö i einn
tima bjuggum menn viö þá svi-
viröu aö fá maökaö mjöl frá
Dönutn. Nú viröast menn ekki
skirrast viö aö sclja maökaöa
skreiö til blökkumanna I Afriku,
sem eru jafnvelenn viökvæmari
fyrir gallaöri vöru frá hvitum
seljendum cn viö nokkurntfma
vorum fyrir maökaöa mjölinu.
Linnulausar fcröir sendinefnda
til útlanda, bæöi leyndar og Ijós-
ar, snúast fyrst og fremst um að
friöa æfa kaupendur, sem ýmist
neita aö greiöa gallaöar send-
ingar, eöa vilja hætta öllum viö-
skiptum. Taliö er aö tiu til tutt-
ugu fiskframleiöcndur beri
fyrst og fremst ábyrgöina á þvi
hvernig komiö er fyrir okkur á
hinum fjölþættu fiskmörkuðum.
Krafan nlýtur aö vera alveg
ófrávlkjanleg hvaö þessa aöila
snertir. Annaö tveggja bæta
þeir ráö sitt á stundinni eöa þeir
vcröa sviptir fiskverkunarleyf-
um, Þaö er nauövörn til aö
koma lagi á markaösmálin og
til aö hindra frekar en oröiö er
gífurlega andúö á viöskiptum
viö okkur, sem einkum gætir i
Afrlku og I Evrópu. Hugsanleg
valdabarátta þeirra innan fisk-
sölusamtaka, sem telja aö at-
kvæöi maökaframleiöenda séu
eins góð og atkvæöi hinna verö-
ur einfaldlega ekki þoluö. Þaö
hlýtur aö vera krafan aö söluaö-
ilar og sjávarútvegsráöuneytiö
ieggi spilin á boröiö I þessum
efnum og skýri frá leynilegum
sendiferöum til kaupenda i
sáttaumleitunum, og birti nöfn
þeirra framleiðenda, sem hafa
meö brotum á viöurkenndum
vinnsiuregium, valdiö okkur
gífurlegum og ónauösynlegum
erfiöleikum á erlendum mörk-
uöum. Veröi þessi ósvinna ekki
stöövuö stöndum viö uppi út-
hrópuö meöal þeirra sem viö
okkurhafa skipt fram aö þessu.
Svarthöföi