Morgunblaðið - 05.03.2004, Qupperneq 68

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 FÖSTUDAGUR 5. MARS 2004 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
www.sveit.is
erlenda
r
sÉrferÐ
ir
HÖNNUN rafskautaverksmiðju í
landi Kataness í Hvalfirði er nánast
lokið og vinna við gerð umhverf-
ismats og tilboða í vélbúnað langt
komin. Skipulagsstofnun hefur sam-
þykkt matsáætlun á umhverfisáhrif-
um og búist við að matsskýrsla verði
tilbúin í vor.
Fram kom á alþjóðlegri ál- og
orkuráðstefnu hér á landi í gær að
vonir stæðu til að hefja framleiðslu í
lok árs 2006 en að sögn fram-
kvæmdastjóra KAPLA hf., félags
sem vinnur að undirbúningi verk-
smiðjunnar, ættu öll leyfi að vera
komin í hús í lok þessa árs og fram-
kvæmdir gætu hafist á næsta ári.
Áður hafði þýska fyrirtækið RAG
Trading hætt þátttöku í verkefninu
en KAPLA hélt því áfram.
Eigendur félagsins eru flestir
starfsmenn svissneska fyrirtækisins
R&D Carbon og fyrrverandi yfir-
menn hjá Alusuisse, stofnanda ál-
versins í Straumsvík. Framkvæmda-
stjórinn, Age J. de Vries, sagði við
Morgunblaðið að undirbúningurinn
gengi vel og nú væri verið að leita
fleiri fjárfesta til að koma að verk-
efninu. Búið væri að ræða við álfyr-
irtækin Alcan, Norðurál og Alcoa og
þar hefðu viðbrögð verið jákvæð.
Sagðist de Vries vera bjartsýnn á að
rafskautaverksmiðja ætti eftir að
rísa við Katanes. Fram hefur komið í
blaðinu að stjórnvöld styðja gerð
umhverfismats en fjárfesting í verk-
smiðju sem þessari er upp á 17 millj-
arða króna og gæti hún skapað um
140 störf.
Meðal frummælenda á ráðstefn-
unni í gær var Friðrik Sophusson,
forstjóri Landsvirkjunar. Hann
sagði Landsvirkjun líta svo á að enn
væri rúm fyrir eitt nýtt álver hér á
landi á næsta áratug, frá 2012 til
2020, og ef ekkert yrði af fyrirhug-
aðri stækkun Alcan í Straumsvík
gæti fyrsti áfangi nýs álvers risið
næsta áratuginn. Friðrik sagði Ís-
lendinga standa frammi fyrir tveim-
ur kostum, að láta staðar numið í
nýtingu orkugjafa til stóriðju til að
ógna ekki stöðugleika í efnahagslífi
eða að nota þá hreinu og endurnýj-
anlegu orku sem landið hefði upp á
að bjóða. Spurning væri hvort Ís-
lendingar gætu setið hjá.
Hönnun á rafskautaverksmiðju að ljúka
Líkan af Katanesverksmiðjunni.  Rúm fyrir/34–35
SVARTIR svanir eru sjaldgæf sjón hér á landi en
þessi sást á svamli á tjörnunum við Fagradal í Mýr-
dal síðdegis í gær. Á Vísindavef HÍ segir að sex
tegundir núlifandi svana séu þekktar, fjórar á
norðurhveli jarðar og tvær á suðurhveli og allar
séu þær gráleitar á fyrsta ári. Norðlægu tegund-
irnar verði alhvítar á fiður eftir það en í sunn-
anverðri S-Ameríku sé að finna svanstegund sem
er svört um höfuð og háls en hvít að öðru leyti og í
Ástralíu tegund sem er svört að lit á hausi, háls og
bol, en vængirnir hvítir, líkt og fuglinn sem hér um
ræðir.
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Á svamli við Fagradal
VONAST er til að formlegur samning-
ur milli Flugmálastjórnar og Lands-
símans um kaup Flugmálastjórnar á
fjarskiptamiðstöðinni í Gufunesi af
Landssímanum geti legið fyrir eftir
nokkrar vikur.
Að sögn Heimis Más Péturssonar
hjá Flugmálastjórn var að tillögu sam-
gönguráðherra samþykkt í ríkisstjórn
heimild til Flugmálastjórnar til að
stofna hlutafélag um kaup á fjarskipta-
miðstöðinni í Gufunesi af Landssíman-
um.
Formlegur samningur milli Símans
og Flugmálastjórnar liggur þó ekki
fyrir en Heimir Már segir að vonast sé
til að hann klárist á næstu vikum. Ekki
sé stefnt að öðru en að fjarskiptamið-
stöðin verði áfram í Gufunesi
Þá segir Heimir Már þessu nýja fé-
lagi vera heimilt að stofna til viðræðna
við flugmálayfirvöld á Írlandi um sam-
starf í fjarskiptaþjónustu. „Þegar er
búið að rita undir viljayfirlýsingu um
samstarf sem mun leiða til þess að
þetta nýja félag mun sinna ákveðnum
verkefnum fyrir írsku flugmálastjórn-
ina við stjórn flugumferðar yfir Atl-
antshafið með langbylgjufjarskiptum.“
Flugmála-
stjórn kaupi
Gufunes-
stöðina
SJÓMAÐUR af netabátnum Fylki KE 102
drukknaði í gærmorgun er hann féll útbyrðis
við netalögn eina sjómílu norðaustur af Keil-
isnesi. Sjómenn af nærstöddum báti, Ósk
KE, komu til aðstoðar við að ná manninum úr
sjónum og var hann þá meðvitundarlaus.
Sigldu þeir með hann til Keflavíkur og
reyndu lífgunartilraunir á leiðinni sem báru
ekki árangur. Við komuna til Keflavíkur fór
læknir um borð í bátinn og úrskurðaði mann-
inn látinn.
Að sögn lögreglunnar í Keflavík voru tveir
menn á Fylki KE, sem er 11 tonna bátur. At-
vikið varð klukkan 11.50 og var komið með
manninn til Keflavíkur klukkan 12.30.
Loftskeytastöð Reykjavíkur tilkynnti at-
burðinn til Landhelgisgæslunnar sem fylgd-
ist með framvindu mála en ekki var talin
ástæða til að senda björgunarþyrlu á vett-
vang vegna nálægðar slysstaðar við land.
Lögreglan í Keflavík rannsakar tildrög slyss-
ins. Hinn látni var á sjötugsaldri. Ekki er
unnt að greina frá nafni hans að svo stöddu.
Sjómaður féll
útbyrðis og
drukknaði
SÁTTAFUNDUR milli forsvars-
manna Heilsugæslunnar í Reykja-
vík og formanna stéttarfélaga fyrr-
verandi starfsmanna heimahjúkr-
unar verður haldinn í dag. Til
fundarins var boðað í gær að frum-
kvæði stéttarfélaganna.
Formaður Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga, Elsa B. Frið-
finnsdóttir, hitti hjúkrunarfræð-
inga sem hætt hafa störfum við
heimahjúkrun á fundi í gær þar
sem farið var yfir stöðuna. Síðdegis
í gær hittust svo forsvarsmenn
allra stéttarfélaganna sem hlut
eiga að máli, Kristín Á. Guðmunds-
dóttir, formaður Sjúkraliðafélags-
ins, og Ögmundur Jónasson, for-
maður BSRB, auk Elsu. Eftir þann
fund var ákveðið að fara þess á leit
við forsvarsmenn Heilsugæslunnar
að komið yrði á sáttafundi í deilunni
um akstursgreiðslur starfsmanna
heimahjúkrunar. Heimahjúkrun
hefur verið í uppnámi á höfuðborg-
arsvæðinu eftir að 37 starfsmenn
hættu störfum sl. mánudag. Álag á
þá starfsmenn sem eftir eru er mik-
ið og því er vonast til að deilan leys-
ist fljótt.
Heimahjúkrunardeila
Sátta-
fundur
boðaður
NÝRNAVEIKI hefur komið upp í fjórum
seiðaeldisstöðvum hér á landi síðastliðið miss-
eri og hefur þurft að farga hundruðum þús-
unda seiða af þeim sökum. Gísli Jónsson,
dýralæknir fisksjúkdóma, telur að ekki skýr-
ist endanlega fyrr en í sumarbyrjun hvort
frekara smit finnst í stöðvunum, en náið er
fylgst með þeim seiðum sem enn eru þar.
Hann segir að gripið hafi verið til allra var-
úðarráðstafana strax og telur ekki líkur á að
smit komi upp í fleiri stöðvum.
Gísli sagði að smitið hefði komið upp í ágúst
í fyrra og þeir hefðu verið að glíma við það í
vetur. Smitkveikjan væri villt seiði úr Eystri-
Rangá og hefði veikin fyrst komið upp í seiða-
eldisstöðinni Fellsmúla í Landsveit, en seiðin
hefðu áður verið í stöðinni á Hallkelshólum.
Þar hefði frá árinu 2000 verið villtur fiskur úr
Rangánum, en í fyrrasumar hefði allur fiskur
þar, sem ekki hefði verið sleppt út, verið færð-
ur yfir í Fellsmúla og að Laugum í Landsveit.
Gísli sagði að nýrnaveikin væri lúmskur
sjúkdómur og meðgöngutíminn langur eða allt
að nokkrir mánuðir og því hefðu þeir haft var-
ann á sér vegna þessa. Um hefði verið að ræða
lítinn hóp sýktra seiða úr Eystri-Rangá. Þau
hefðu verið í nánu sambýli við seiði úr Breið-
dalsá og seiði úr Hrútafjarðará og það hefði
komið á daginn að þau hefðu einnig verið sýkt.
Þurft hefði að farga öllum seiðunum úr Breið-
dalsá um áramótin og seiðunum úr Hrúta-
fjarðará hefði verið fargað núna í vikunni.
Gísli sagði að allt hefði verið drepið niður í
stöðinni á Hallkellshólum í fyrrahaust til ör-
yggis og sótthreinsað og þar væri starfsemi
aðeins að hefjast aftur. Þá hefði komið í ljós að
fiskur hefði farið norður í land í Silfurstjörn-
una. Komið hefði í ljós að hann hefði verið
sýktur og væri búið að farga honum.
Gísli sagði að stöðvarnar sem verst hefðu
orðið úti í þessum efnum væru stöðvarnar á
Fellsenda og á Laugum. Það þyrfti til dæmis
að farga öllum seiðum á Laugum og það væru
seiði sem hefðu átt að fara í Eystri-Rangá í
sumar, eitthvað á fjórða hundrað þúsund seiði.
Landlæg í villtum laxi
Nýrnaveiki er landlæg hér í villtum laxa-
stofnum og hefur komið upp öðru hverju í
fiskeldisstöðvum hér á landi síðustu áratug-
ina.
Gísli sagði að um 700 villtir klaklaxar hefðu
verið teknir í vetur og kreistir og sýni tekin úr
þeim öllum. Fjórar hrygnur hefðu reynst
sýktar af nýrnaveiki, þrjár úr Eystri-Rangá
og ein úr Ytri-Rangá, og hefði hrognunum frá
þeim verið hent.
„Það er afar sjaldan að við fáum þessa veiki
í fiskeldisstöð, en þegar það kemur upp er
smitkveikjan úr villta fiskinum,“ sagði Gísli.
Hann sagði að þær stöðvar sem fengjust við
seiðaeldi væru alltaf í einhverri hættu þar sem
smitið væri viðvarandi í náttúrunni.
Nýrnaveiki í fjórum
seiðaeldisstöðvum