Vísir - 17.08.1981, Blaðsíða 8

8
Mánudagur 17. ágúst 1981
VISIR
Útgefandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Fréttastjóri: Sæmundur Guðvinsson. Aðstoðarfréttastjóri: kjartan Stefansson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaóamenn: Axel Ammen-
flrup, Arni Sigfússon, Friða Ástvaldsdóttir, Herbert Guðmundsson, Jóhanna
Birgisdóttir, Jóhanna Sigþórsdóttir, Kristín Þorsteinsdóttir, Magdalena
Schram, Sigurjón Valdimarsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdóttir.
Blaðamaðurá Akureyri: Gisli Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sig-
mundur Ö. Steinarsson. Ljósmyndir: Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V. Andrés-
son. Útlitsteiknun: Magnús Ólafsson, Þröstur Haraldsson, Safnvörður: Eirikur
Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Síðumúla 14, simi 86611, 7 línur.
Auglýsingar og skrifstofur: Síðumúla 8, símar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Áskrif targjald kr. 80 á mánuði innanlands og verð í lausasölu
5 krónur eintakið.
Visir er prentaður í Blaðaprenti, Síðumúla 14.
Er hann kommun isti?
Einhver ómerkilegasta hræsni
sem haldið er á lofti í stjórn-
málaumræðunni er sú fullyrðing
að tilteknir flokkar séu öðrum
hæfari til að gæta hagsmuna
launþega. Hugmyndaf ræði
sósíalista gengur út á þessa villu-
kenningu, og hver sá maður, sem
gengur andsósíalískum stjórn-
málaskoðunum á hönd er yfir-
lýstur óvinur verkalýðsins. Til að
undirstrika þessa bábilju taka
einstakir flokkar upp á því, að
kenna sig við alþýðuna og verka-
lýðinn, rétt eins og nafngiftir
skeri úr um innræti og ágæti
frekar en stefnur og athaf/iir.
Víst er um það, að áróður í
þessum dúr hef ur ruglað margan
launþegann í ríminu. Alþýðu-
bandalagið hefur siglt undir
fölsku flaggi fiokksheitisins, og
stéttum og starfshópum er stillt
upp sem andstæðum fylkirigum,
ósættanlegum og fjandsamleg-
um. Fátthefurátt jafn rfkan þátt
í að egna fólk hvert gegn öðru,
og skapað jafn mikla sundrungu
og átök í íslensku samfélagi. Ein-
strengingsháttur og óbilgirni
hefur sáð frækornum tortryggni
og illskeyttra deilna. Verkalýðs-
félögum hefur verið beitt fyrir
vagn stjórnmálaf lokka, og mis-
notuð í þágu pólitískra afla.
Auðvitað geta flokkar verið
misjafnlega áhugasamir og
ákafir, þegar kemur til átaka
milli aðila vinnumarkaðarins.
Þannig hefur Alþýðubandalagið,
þegar það hefur verið í hlutverki
stjórnarandstöðu, efnt til og
kynt undir með óraunhæfum
kaupkröfum, sem kollsigla öllum
skynsamlegum efnahagsaðgerð-
um og rýra kjörin.þegar til lengd-
ar lætur. Ábyrgðin er engin,þegar
valdníðslan og hinn pólitíski til-
gangur helgar meðalið.
Sagan sannar að gildi margra
kjarasamninga hefur verið í öf-
ugu hlutfalli við tölurnar á
pappírnum:
Sagan sýnir einnig, að það er
fráleitt að setja samasemmerki
milli sósfalisma og hagsmuna
launþega.
Hinn sósíaliska stefna austan
járntjalds hefur ekki fært laun-
þegum í þeim heimshluta aukna
velmegun. Lífskjör eru þar verri
en annars staðar þekkist í
Evrópu, svo ekki sé talað um
frelsi og lífshamingju að öðru
leyti.
íslenskir sósíalistar hafa verið
iðnir við að sverta Sjálfstæðis-
flokkinn í augum launþega og
sjálfstæðisstefnan er máluð sem
grýla fjandskapar og óvildar
gagnvart launþegum.
Það er rétt.að sjálfstæðisstefn-
an undirstrikar að því aðeins geti
hagur hins vinnandi manns verið
góður, að atvinnufyrirtækin
eflist, skiii arði og séu fær um að
greiða mannsæmandi laun.
Frjáls atvinnurekstur, svigrúm
til atvinnu og arðs eru forsendur
bættra lífskjara. Af þessu leiðir,
að sósialismi og kenningar um
aukna ríkisforsjá, andúð á blóm-
legum einkaf yrirtækjum og
frjálsum atvinnurekstri, vinnur
beinlínis gegn hagsmunum f jöld-
ans og launþeganna.
( helgarblaði Vísis var viðtal
við Magnús L. Sveinsson, sem er
hvorutveggja í senn sjálfstæðis-
maður og verkalýðsforingi.
Magnús segir sjálfur svo frá, að
mörgum þyki þetta skrítin sam-
suða, og hann sé jafnvel upp-
nefndur af ýmsum flokksbræðr-
um sínum sem kommúnisti.
Hvílíkur misskilningur hjá þeim
sem það gera.' Vitaskuld geta
sjálfstæðismenn verið í forsvari í
verkalýðshreyf ingunni með
góðri samvisku og reynst jafn
nýtir hinni faglegu hreyfingu
eins og hvaða sósíalisti, einfald-
lega vegna þess, að stjórnmála-
starfsemi og stefna, sem hefur
skilning á þýðingu atvinnurekstr-
ar, frumkvæði og framtaki ein-
staklinganna, er að skapa grund-
völl fyrir bættum kjörum.
Sjálfstæðismenn í röðum
verkalýðsins þurfa ekki að
skammast sín fyrir skoðanir sín-
ar.
RIKIB OG
KIRKJAN
Nýlega var helgarblaðsviötal
hér i Visi við ungan prest, séra
Geir G. Waage.
Þessi ungi, hressilegi maður,
kvartar undan þvi að illa sé að
kirkjunni búið, þó viðurkennir
hann aB rikiB greiBi sér laun og
um stundarsakir búi hann i
læknisbústaBnum á Kleppjárns-
reykjum, þvi prestssetriB sé i
viBgerB. 1 viBtalinu gleymist aB
geta þess aB rikiB greiBir einnig
þessa viBgerB.
ViBtaliB er birt undir forsiBu-
fyrirsögninni ,,Ég hef hvergi
rekist á stuBning rikisins viB
þjóBkirkjuna”.
ÞaB kom þó fram, eins og áB-
ur segir, aB laun sin fær séra
Geir frá rikissjóBi, og viBhald
embættisbústaBar hans er kost-
að af rikinu. Væri húsiB ónýtt,
mundi rikiB kosta byggingu nýs
húss.
Llklega veit séra Geir ekki aB
rikiB kostar guBfræBikennslu i
Háskólanum og raunar öBrum
skólum landsins.
RikiB greiBir laun biskups og
skrifstofu hans og vænta má aB
kirkjumálaráBuneyti kosti rikiB
einnig nokkurn skilding.
Væntanlega er eitthvað ótaliB,
en er ekki mikil blinda þess
manns, sem sér ekki allt þetta?
Sé litiB á kirkjuna sem stofn-
un, þá greiBir rikið öll laun
starfsmanna hennar, húsnæBis-
kostnaB starfsmanna að mestu
og auk þess mest-allan áróöurs-
eBa auglýsingakostnaB. Kirkjan
sjálfeBa öllu heldur söfnuBirnir,
greiða siöan kostnaB viB bygg-
ingu og viBhald kirkna, þess
húsnæBis sem venjulega er not-
aB i starfi kirkjunnar. ÞaB er
engin skömm aö vera fátækur,
en að vera vanþakklátur er
fyrirlitlegt.
Ræningjaf lokkur
Skáld ofanúr Mosfellssveit og
séra Geir virBast vera nokkuð
sammála um aB rikið hafi með
ófyrirleitnum hætti sölsað undir
sig eignir kirkjunnar, og beri, ef
grannt er skoöaB, aö skila þeim.
Þetta er athyglisverö skoðun,
en áður en skáldiB og presturinn
fá vilja sinn, væri ekki úr vegi,
aB sagnfræðingar könnuöu meö
hverjum hætti, umræddar eign-
ir runnu til kirkjunnar.
Mér segir svo hugur um, miB-
að viö mina grunnu sagnfræði-
kunnáttu, aB sá auöur eöa eign-
ir, sem skáldiö og presturinn
telja aB hafi veriö tekinn eignar-
námi til rikisins, hafi aB mestu
veriö illa fenginn.
AuBsælustu prestar og
biskupar fyrri alda voru ófyrir-
leitnir ræningjar og jafnvel
manndráparar og eignir runnu
til kirkna meö þvilikum hætti,
aö nú væru þær aöferöir sem
kirkjunnar menn beittu I auö-
söfnunarskyni, ekki kallaBir
annaö en svik, fjársvik eöa lög-
brot.
Nú er sá tiöarandi, aö illur
fengur er af afbrotamanni eöa
stofnun tekinn meB dómi og
ekki aöeins það, heldur gjalda
slikir sektir og sæta öBrum afar-
kostum.
Liklega þætti þjófum nútim-
ans vel sloppiö aö þurfa aBeins
aö skila illa fengnum auöi, og
komast svo á föst laun hjá rik-
inu.
Aðskilnaður ríkis og
kirkju
Kæmi til aBskilnaöar rikis og
kirkju væri sjálfsagt aö gefa
söfnuöunum embættisbústaöi
presta, a.m.k. þá sem ekki væri
hægt aö nota t.d. undir skógar-
veröi, dýralækna, verkstjóra
vegageröarinnar eöa aöra rlkis-
starfsmenn.
Þá hefBu söfnuðirnir prest, ef
þeir kæra sig um og miöaö viö
starf ýmissa sértrúarsöfnuöa
(sem kallaöir eru) má ætla, frá
trúarlegu sjónarmiöi, aö starfiö
ykist.
Mér er I minni, aB fyrir um
þaB bil ári, kvöddu dyra hjá mér
tveir bandariskir mormónatrú-
boöar, kurteisir og snyrtilegir
menn. Þeir vildu kynna trú sina
og söfnuö.
f gær sá ég þessa menn á
gangi I Alfheimum, enn aö
ganga i hús til aö kynna trú sina.
A minar dyr hafa ýmsir trú-
boöar komiö, frá hinum marg-
vislegustu söfnuöum eöa kirkj-
um. Ég hef af fróöleiksfýsn hlýtt
á mál fjölmargra þessara trú-
boöa og ekki, mér vitanlega,
versnaB viö þaö. ÞaB hefur þó
einatt veriö mér undrunar- og
ihugunarefni, hvi minir trúboB-
ar, sem ég greiöi laun, hafa ekki
gert mér heimsóknir.
Ég hef jafnvel veriB svolltiö
hræddur um, aö þeim þætti litils
um vert aö frelsa sálu mlna, en
mér hefur létt, þegar ég hef
sannfrétt, aö þessir trúboBar
sem viö greiöum laun, þeir
ganga ekki i hús til aö kenna.
Engin regla er án undantekn-
inga og sannarlega vissi ég aö
ég átti minn prest og trúboöa
árin 1958 til ’62, er ég bjó á Sel-
fossi. Séra Siguröur Pálsson var
þar sóknarprestur og hann tók
sér oft gönguferöir um plássiö i
embættisbúningi. Á þessum
gönguferöum tók hann ibúana
tali og hann leit inn I hús. Vegna
þess, aö gönguferBir séra
Siguröar voru tiöar og vegna
þess aö hann klæddist alltaf
embættisbúningi, fundu ibúarn-
ir að þeir áttu sinn prest, sinn
trúboBa. Siguröur sonur hans
þjónar nú á Selfossi, ég vona aö
hann eigi góBa skó.
Sé svo aftur vikiB aö aöskiln-
aöi rikis og kirkju, þá hygg ég
aö ég myndi hafna honum aö
vandlega yfirveguöu ráöi. Væri
kirkjan „frjáls og óháö” og yröi
aö bjarga sér sjálf fjárhags-
lega, uggir mig aö fljótt færu
prestar og söfnuöir inn á vafa-
samar fjáröflunarleiöir. Hin
forna, auBuga islenska kirkja
getur ekki hælt sér af heiöar-
leika né drenglyndi. Hlutskipti
kirkjunnar okkar á aB vera allt
annaB en þaB aö standa i glæpa-
verkum til aö afla sér auBs og
brauös.
Biskupskjör
Senn er lokiö biskupskjöri.
Litlu fæ ég um þaö ráöiö, en veit
Kristinn Snæland skrifar
um ríki og kirkju í tilefni
af viðtali í Helgarblaði
Vísis við Geir G. Waage.
Kristinn gagnrýnir Geir
fyrir að segja að illa sé að
kirkjunni búið. „Það kom
þó fram að laun sín fær
séra Geir frá ríkissjóði og
viðhald embættisbústað-
ar hans er kostað af rík-
inu".
þó, aB hver sem veröur valinn,
af útvöldum, er aö öllum likind-
um mætur maöur, góöur og
gegn. Hinu vil ég ekki leyna og
legg áherslu á, aö biskup lands-
ins ætti aö vera kjörinn til
starfs i þjóöaratkvæöagreiBslu.