Vísir - 27.08.1981, Blaðsíða 14

14
Fimmtudagur 27. ágiist 1981
Fimmtudagur 27. ágúst
VÍSIR
Logín um biskupskjor endur-
skoDuö á kirkjubinginu 02?
Ný lög um biskupskjör tóku gildi
1. janúar siðastliðinn og á sama
tima féllu úr gildi fyrri lögin, sem
voru frá árinu 1921.
Það var Ármann Snævarr, sem
samdi nýju lögin. Þau fóru fyrir sið-
asta kirkjuþing, er haldið var i októ-
ber i fyrra og samþykkt þar. Siðan
lá leið þeirra fyrir Alþingi og þar
voru þau keyrð i gegn og afgreidd.
Þótti sumum sem nokkur fljóta-
skrift væri á afgreiðslunni og mun
meðal annars hafa komið til álita,
hvort þau ættu að taka gildi fyrir ný-
afstaðnar biskupskosningar.
Lögin hafa nokkuð verið gagnrýnd
og þá einkum fyrir, hversu biskups-
kjörið er þungt i vöfum og tekur yfir
langan tima. Hafa jafnvel verið uppi
raddir meðai kirkjunnar manna, að
fyrsta verkefni næsta kirkjuþings,
sem haldið verður haustið ’82, verði
einmitt endurskoðun á lögunum.
Visir leitaði álits nokkurra leik-
manna og prestslærðra á lögunum
um biskupskjör.
.Löðunum álátr
seglr formaöur Prestafélagslns
„Þessum lögum er áfátt um
ýmislegt, enda afgreidd i mikl-
um flýti”, sagði séra Þorbergur
Kristjánsson, formaður Presta-
félagsins, ,,en þau eru i gildi og
eftir þeim hljótum við að fara.
Það sem mer finnst einkum á-
fátt er til dæmis, að mér finnst
óeðlilegt, að i seinni umferð sé
kosið um þrjá menn. Þegar svo
er, getur sá sem fer með sigur
af hólmi ekki fengið nema um 34
prósent atkvæða. Þá finnst mér
kjörið taka allt of langan tima
og það hlýtur að vera mjög erf-
itt fyrir þá sem i þessu standa.”
— Att þú von á, að þessi lög
verði tekin til endurskoðunar á
kirkjuþinginu '82?
„Það þori ég ekki að segja
neitt um, en ég hef heyrt að
sumir hafi hug á þvi. Auövitað
eru allir ekki á eitt sáttir og
lengi má betur gera. Annars
finnst mér ýmislegt brýnn i i
málum kirkjunnar, sem taka
ætti fyrir á kirkjuþingi en þessi
lög, þar sem nýbúið er aö kjósa
nýjan biskup”.
— Hvert er þitt álit á þvi að
kjósa biskup i almennum kosn-
ingum?
„Það teldi ég mjög hæpið og
ég held að það sé ekki ýkja mik-
ill áhugi á þvi. Ég minnist
þess til dæmis að þetta bar á
góma á siðasta kirkjuþingi og
einnig þar áður og meirihluti
leikmanna, sem þar sátu, höfðu
ekki áhuga á þvi á þeim for-
sendum, að leikmenn þekktu
takmarkað til prestastéttar-
innar i heild. Og það væri sist til
framdráttar málefnum kirkj-
unnar, að fara að bitast um
embætti eins og þetta á opinber-
um vettvangi”, sagði séra Þor-
bergur. —KÞ
Þurfa enflur-
skoðunar við
ii
ii
- segir Þðrir Kr. ÞórDarson
„Þetta eru mjög umdeild lög,
vegna þess hve langan tima
Kjðrið tekur
of langan tfma
ii
- en annars eru iögin ágæt,”
seglr séra Halldór Gröndal
„Mér finnst lögin ágæt og i
raunlitiðútá þau að setja nema
helst það, að biskupskjör tekur
of langan tima, enda hefur
reynslan verið vægast sagt
slæm aö þvi leytinu sé litið til
siðustu vikna og mánaða. Þá
þætti mér eðlilegra að kjósa um
tvo i seinni umferðinni”, sagði
séra Halldór Gröndal, sóknar-
prestur i Grensásprestakalli.
— Attu von á að lögin veröi
tekin fyrir á kirkjuþinginu aö
ári"
„Já', ég geri fastlega ráð fyrir
þvi”.
— Hvað segir þú um þá hug-
mynd að kjósa biskup i almenn-
um kosningum?
„Þvi svara ég alfarið neit-
andi. Ég vil til dæmis ekki láta
neinn kjósa prest nema alvöru-
trúað fólk, og öðrum kemur
kirkjan ekki við, og það vil ég
heimfæra upp á biskupskjör.
Biskupinn er fyrst og fremst
prestur prestanna og þvi á al-
menningur ekkert með að kjósa
biskup”, sagði séra Halldór
Gröndal. —KÞ
tekur að kjósa biskup, annars
hef ég ekki kynnt mér þau alveg
nógu vel til að dæma sjálfur”,
sagði Þórir Kr. Þórðarson,
prófessor i guðfræðideild, i
samtali við Visi, „en lögin eru
tilkomin i miklum flýti og ég
held það sé brýnt að rannsaka
þau að nýju með reynslu siðustu
daga i huga”.
— Hvert er þitt álit á þvi að
kjósa biskup i almennum kosn-
ingum?
„Það er ekki framkvæman-
legt. Það eru ekki allir lands-
menn i kirkjunni, svo það
kemur ekki til greina. Ég held
lika, að við sem erum i kirkj-
unniættum að fela kosninguna i
hendur okkar prestum og kjör-
mönnum, annað er of viða-
mikið”, sagði Þórir Kr. Þórðar-
son. __kþ
u
Lðgin ekki nógu
vandlega unnin
segir sóknarpreslurinn I Stykkishólml
pf
„Mér virðast lögin ágæt, þótt
þau hafi kannski ekki verið nógu
vandlega unnin”, sagði séra
Gisli Kolbeins, sóknarprestur i
Stykkishólmi i samtali við Visi,
„en það sem virðist vera að ger-
ast núna i sambandi við
biskupskjörið snertir alls ekki
lögin sjálf.”
— Finnst þér eigi að kjósa
biskup i almennum kosningum?
„Ég er nú ekki viss um, að
það yrði kirkjunni til góðs”,
sagði séra Gisli. —KÞ
Kjðr og starfsvettvang-
ur biskups
Biskupsembættið hefur löng-
um verið mikið tignarembætti,
en hver skyldi starfsvettvangur
hans vera og hvaða laun þiggur
hann fyrir?
Biskup Islands hefur i dag
19.900 krónur á mánuði, auk
þess sem hann hefur embættis-
bústað til umráða að Bergstaða-
stræti 75 i Reykjavik.
Starfsvettvangur biskups er
mjög breiður. Hann er höfuð
kirkjunnarog talsmaður hennar
út á við. Hann fer um landið og
heimsækir að meðaltali eitt pró-
fastsdæmi á ári og fylgist með
ástandi kirkna og starfi safn-
aða. Hann er formaður kirkju-
ráðs og forseti kirkjuþings, en
kirkjuráð er framkvæmdaraðili
kirkjuráðs. Þá hefur hann
tveggja tima viötalstima á degi
hverjum á biskupsstofu og hefur
umsjón méð öllum sjóðum er
embættinu tilheyra. Éinnig er
hann hirðir sinna presta. Hann
starfar mikið i samvinnu við
ráöuneytin og oft er leitað til
hans vegna ýmissa reglugerða
og laga er gerð eru. Hann þarf
að fylgjast með öllu, sem gerist
i kirkjumálum i heiminum, og
þarf að sjá til þess að þjónusta
kirkjunnar sé sem breiðust.
Hann leysir presta frá störfum
og sér um að auglýsa embætti.
Þá má heita, að hann prédiki að
meðaltali annan hvern sunnu-
dag. —KÞ
- visir heimsækir dagheimilið i Læklarási og ræðir við
Magnús Kristinsson formann Styrktarfðlags vangefinna
Leikfimisalurinn i Lækjarási. „Likamsrækt veröur stór hluti al startseminni hér”, sagöi Magnús.
15
vtsnt
Það hefur vart farið fram hjá nokkrum manni að
nú er ár fatlaðra og er vel. Fatlaðir eru minnihluta-
hópur i þjóðfélaginu og margir hafa barist fyrir
réttindum fatlaðra, þeir sjálfir aðstandendur.þeirra
og enn aðrir sem láta vandamál þeirra sér fyrir
brjósti brenna.
En einn er sá hópur fatlaðra
sem ekki getur barist fyrir rétt-
indum sinum og umbótum sér til
handa en það eru þeir fjölfötluðu,
vangefnu sem oft eru fatlaðir
bæði likamlega og andlega. En
vangefnir eiga sér sina málsvara
og er helst þar að nefna Styrktar-
félag vangefinna. 1 þeim félags-
samtökum i Reykjavik eru um
2600 félagsmenn, sem flestir eru
aðstandendur vangefna. Og nú á
ári fatlaðra er i mörg horn að lita
hjá félaginu, miklar byggingar-
framkvæmdir standa yfir á þess
vegum og ein þeirra er i Lækjar-
ási.sem á að verða dagheimili
fyrir fatlaða. Visir lagði leið sina
þangað til að skoða framkvæmdir
og til að kynnast þvi mikla starfi
sem Styrktarfélag vangefinna i
Reykjavik hefur með höndum i
ár. I förinni var Magnús Kristins-
son formaður félagsins, en það
hefur hann verið siðastliðin sex
ár.
Áhersla á framkvæmd-
ir.
„A þessu ári hefur verið lögð
áhersla á miklar framkvæmdir”
sagði Magnús þegar i Lækjarás
var komið. „Það er þrennt sem
við stefnum að. t fyrsta lagi opn-
un þessa dagheimilis. Hér verða
26 til 30 unglingar og fullorðnir
milli klukkan 9 og 17 á daginn.
Helst verða þetta einstaklingar
sem litla sem enga þjálfun hafa
hlotið, en hér hljóta þeir þá þjálf-
un sem skort hefur á og nauðsyn-
legan lærdóm til að undirbúa sig
úti þjóðfélagið. Þvi allir geta eitt-
hvað lært en hjá þessum einstakl-
ingum gerist það ekki nema með
góðri þjálfun. Svo i öðru lagi þá er
verið að reisa hér við Lækjarás
verndaðan vinnustað fyrir van-
gefna. Þangað koma einstakling-
ar sem verið hafa i Bjarkarási,
sem hér er við hliðina, og eru
undir það búnir að fara að vinna
að einhverri léttri framleiðslu
sem á vinnustaðnum verður. 1
siðasta lagi er stefnt að Þjálfun-
arskóla við Lyngás en hann er að
heita má fullrisinn.”
Stefnt er að þvi að taka Lækjar-
ás i notkun i haust og til að byrja
með geta um fimmtán einstakl-
ingar verið þar og munu sex
starfsmennstarfa þá i Lækjarási.
En þegar fram i sækir verður
hann sem fyrr sagði fyrir allt að
þrjátiu einstaklinga.
Biðiistar hverfa.
„Þegar þetta húsnæði kemst i
gagnið verður staðan vonandi
þannig að það verður ekki lengur
biðlisti eftir plássi á dagheimilinu
fyrir vangefna. Eins og er eru
mikil þrengsli á hinum heimilun-
um, sérstaklega i Lyngásheimil-
inu, og það er alveg stórkostlegt
hvernig tekist hefur að leysa þann
vanda hingað til”, sagði Magnús.
Til að undirbúa einstaklingana
sem best undir það að lifa sjálf-
stætt i þjóðfélaginu er lögð
áhersla á að sem mest hreyfing sé
á þeim milli heimilanna eftir þvi
sem þjálfun þeirra vex og sjálfs-
traustið eykst.
„Þaufásjálf að velja og hafna
með okkur og með þvi er sjálfs-
traust þeirra byggt upp.” sagði
Magnús. „Og þvi fyrr sem þeir
hljóta meðferð og þjálfun þvi
betra. Þetta heimili hefði aldrei
þurft að byggja ef þeir einstakl-
ingar sem hér koma til með að
vera hefðu hlotið þjálfun fyrr á
æfinni.”
Framkvæmdir á Lækjarási
hófust fyrir tveimur og hálfu ári
og er byggingarkostnaður kom-
inn i um það bil 270 milljónir
gamalla króna. Styrktarfélag
vangefinna hefur greitt um 70
milljónir króna og Fram-
kvæmdarstjóður öryrkja og
þroskaheftra um 200 milljónir
króna. Sá sjóður var stofnaður til
að reisa byggingar yfir vangefna
og hefur hann um 2 milljarða
gamalla króna til umráða á þessu
ári til framkvæmda um allt land.
Það fé ber einnig kostnað vegna
áerkennslu og endurhæfingar
vangefinna.
Góð aðstaða.
Lækjarás er 620 fermetra hús-
næði. 1 þvi er borðstofa og eldhús,
setustofa til föndurs og afþrey-
ingar, aöstaða fyrir lækni og
skoðunarherbergi, tvær kennslu-
stofur og leikfimisalur. Svo er
verndaði vinnustaðurinn i sér
álmu sem er viðtengd aöalhús-
næðinu.
„Aðstaðan hér veröur mjög
góð” sagði Magnús. „Þetta er
bjart og rúmgott hús. Leikfimi-
salurinn er stórt skref fram á við i
svona húsnæði en likamsrækt
verður stór hluti af starfseminni
hér.”
En peningar til byggingar sem
þessarar og til reksturs á heimil-
unum eru ekki hristar fram úr
erminni. Styrktarfélag vangef-
inna i Reykjavik fær daggjöld frá
rikinu en þau diga ekki til og til að
endar nái saman rekur félagið
happdrætti.
„Það sem oft ræður úrslitum
hjá okkur er það að við höfum
haft mjög mikinn velvilja fólks.
Félagið hefur íengið áheit og
gjafir. Sem dæmi um fórnfýsi
sumra manna þá er einn
ellilifeyrisþegi sem gefur félag-
inu allan sinn ellilifeyrisstyrk
óskertan. Til okkar kemur hann
mánaðarlega meö styrkinn þó
bláfátækur sé. Hann vinnur sjálf-
ur enn og segist glaður gefa
styrkinn, þvi hann sé svo þakklát-
ur yfir þvi að geta unnið svona
lengi.” sagði Magnús.
Reka nú fimm stofnanir
Peninganna er ekki vanþörf þvi
Styrktarfélagið i Reykjavik rekur
fimm stofnanir og er Lækjarás sú
sjötta. I Auöarstræti 15eru 11 ein-
staklingar i sambýli og i Siglu-
vogi sex einstaklingar. t þessi
sambýli fara einstaklingarnir
þegar þeir eru aö mörgu leyti
færir um aö standa á eigip fótum
og þar hljóta þeir smáhjálp og eru
undir eftirliti Styrktarfélagsins.
Siðan er það sem fyrr sagði
Lyngás, sem er dagheimili fyrir
yngri börn, 5-18 ára. Þá er það
Bjarkarás sem er þjálfunar- og
skóladagheimili, og dvelja þar nú
48 einstaklingar á aldrinum 16
ára til rúmlega fimmtugs. Og sið-
an er það Rjóður, sem er sumar-
bústaður i Kjalarnesi og dvelja
þar vistmenn frá Skálatúni,
Kópavogshæli og Læk. Lækur er
aFþreyingardeild sem er i tengsl-
um við Bjarkarás og vinna þar
vistmenn afþreyingarstörf og
ýmis létt verkefni.
Fimmtiu á launaskrá
Hjá Styrktarfélaginu i Reykja-
vik eru rúmlegá 100 börn og
unglingar á dagheimilum og um
fimmtiu manns á launaskrá.
Yngstu einstaklingarnir sem
koma inn til þjálfunar eru þriggja
ára en sá elsti sem þar er nú er 57
ára gamall. Styrktarfélag van-
geiinna var stofnaö 23. mars 1958
og er þvi 23 ára gamalt á þessu
ári.
„Rikið hefur tekið viö sér á sið-
ustu árum hvaö varðar málefni
vangefinna”, sagöi Magnús.
„Nýju lögin um aöstoð viö
þroskahefta sem tóku gildi 1.
janúar siöastliðinn eru spor i
rétta átt. Og þegar maður sér ár-
angurinn af starfi sinu, til dæmis
hafa þeir einstaklingar sem eru i
Bjarkarási þroskast mjög mikið á
þessum tiu árum sem það heimili
hefur veriö starfrækt, þá eykur
þaö manni bjartsýnina. Það sýnir
aö viö höfum vanmetið þessa ein-
staklinga lengi hingað til. Van-
gefnir eru ekki sjúklingar. Þetta
er frekar ástand en sjúkdómur.
Og þróunin er sú aö vangefnir
einstaklingar munu hljóta nægi-
lega þjálfun og kennslu til að fara
að búa i litlum sambýlum og geta
þá oröiö þjóöfélaginu til gagns. I
framtiðinni veröa ekki starfrækt
eins stór heimili og Kópavogs-
heimiliö, Skálatún og Sólborg á
Akureyri. Verndaðir vinnustaðir
veröa vonandi i framtiðinni
margir þar sem vangefnir fá
tækifæri til að vinna þjóðfélaginu
til gagns um ókomna framtiö, ef
útséö er um aö þeir komist ekki út
á venjulegan vinnumarkað. Þvi
það þarf að húgsa um það hvað
veröur um þá fullorðnu þegar for-
eldrar þeirra falla frá”.
Þjálfunarskóli i Lyngási
Það var ekki staðar numið
heldur farið að Lyngási en Magn-
ús ætlaði aðeins að kynna fyrir
okkur nýja þjálfunarskólann sem
þar er nær íullrisinn. Hann er
byggður við dagheimilið sem þar
er. Þjálfunarskólinn i Lyngási er
byggöur af Menntamálaráðu-
neytinu og tekur hluti af honum til
starfa i desember komandi. Hann
er byggöur fyrir 40 börn á aldrin-
um 4-18 ára, og er hann sérhann-
aður fyrir vangefna. 1 honum eru
litlar kennslustofur, fyrir 4-6 ein-
staklinga i einu, leikfimisalur og
sundlaug til þjálfunar.
Þjálfunarskólinn i Lyngási er
ætlaður fyrir börn i Lyngási og
aðra meöan aö húsrúm leyfir.
Magnúsi Kristinssyni formanni
Styrktarfélags vangefinna i
Reykjavik er þökkuð samfylgdin
og félaginu árnað heilla.
— HPH
Þjálfunarskólinn I Bjarkarási er reistur af Menntamáiaráðuneytinu
en er eitt af þeim verkefnum sem .Styrktarfélag vangefinna I
Reykjavik hefur iagt áherslu á að taki til starfa nú á ári fatlaðra.
Þar njóta 40 börn og unglingar þjálfun og kennslu.