Pressan - 14.10.1988, Qupperneq 25

Föstudagur 14. október 1988
Hrífunesmálið
25
HEIFTUDUGAR DEILUR
í SKAFTÁRTUNGU
í síðasta mánuði barst Kjartani Jónssyni, lögreglu-
varðstjóra í Reykjavík, afrit af bréfi sem ríkissaksóknari
sendi sýslumanni Vestur-Skaftafellssýslu fyrr í sumar. í
bréfinu lýsir saksóknari því yfir að hann telji ekki
ástæðu til frekari aðgerða í kærumáli á hendur nokkr-
um aðilum í Skaftártunguhreppi vegna meints skjala-
fals. Málið snýst um jörðina Hrífunes í Skaftártungu,
kærendur voru þau Hrífunessystkini, fyrrnefndur
Kjartan og Þórunn, húsfreyja í Hrífunesi, auk Gunnars
Jónssonar, lögfræðings og frænda þeirra systkina.
Kærðir voru Þórarinn Sigurjónsson, fyrrv. alþingismað-
ur, Laugardælum, Sigurður Ævar Harðarson, bygging-
armeistari í Vík, uppalinn í Hrífunesi, Hörður Davíðs-
son, forstöðumaður elliheimilisins Heiðarbæjar á
Kirkjubæjarklaustri, Hanna Hjartardóttir, kennari á
Klaustri, og Siggeir Björnsson, hreppstjóri í Holti.
Kæran var til komin vegna ótak-
markaðs umboðs sem Árni Þ. Jóns-
son, skráður eigandi Hrífuness og
bróðir Þórunnar og Kjartans, á að
hafa veitt Þórarni og Sigurði Ævari
til að sjá um allar eigur sínar í
Hrífunesi. Umboðið var skrifað 12.
febrúar á þessu ári. „Þetta var fals-
umboð,“ segja Hrífunessystkinin.
Benda þau á að Árni hafi ekki ritað
undir umboðið og hann hafi ekki
haft hugmynd um hvað þarna átti
sér stað vegna þess að hann sé langt
leiddur af heilarýrnun. í kjölfar
þessa kröfðust ættmenni Árna að
hann yrði sviptur fjárræði „til að
koma í veg fyrir að þeir sem hafa
með blekkingum komist yfir skjal-
ið noti það til að komast yfir eigur
Hrífunessystkina“.
Einar Oddsson, sýslumaður í
Vík, hélt aukadómþing í apríl sl.
vegna kröfunnar um fjárræðis-
sviptingu og var þar lögð fram nið-
urstaða tveggja sérfróðra lækna um
heilsufar Árna, þar sem segir að
hann þjáist af heilabilun og megi
rekja sjúkdómseinkennin 5—6 ár
aftur í tímann. Komust læknarnir
að þeirri niðurstöðu að Árni væri
ófær um að gæta fjárhagslegra
hagsmuna sinna. Niðurstaða dóm-
þingsins varð sú að fjárræðissvipt-
ingarkrafan var tekin til greina. Fór
þá Kjartan fram á að vera skipaður
lögráðamaður Árna bróður síns en
því var hafnað og skipaði sýslu-
maður Fannar Jónsson, viðskipta-
fræðing á Hellu, fjárhaldsmann
Árna.
Þrátt fyrir niðurstöðu læknanna
hafa rannsóknarlögregla og ríkis-
saksóknari ekki séð ástæðu til að
hefja opinbert sakamál vegna „um-
boðsins". Og fyrir nokkrum vikum
fengu Hrífunessystkinin annað
skjal í hendur sem Hörður Davíðs-
son, forstöðumaður elliheimilisins,
ritar undir fyrir hönd Árna. Þar eru
Sigurði með afsali afhentir tveir
hektarar úr landi Hrífuness. Skjalið
er dagsett 23. júlí á síðasta ári. Allt
þetta mál hefur valdið miklum deil-
um á milli ættmenna Árna annars
vegar og sveitunga hans hins vegar.
Kærur hafa gengið á víxl og að sögn
Kjartans, sem farið hefur í farar-
broddi fyrir systkinin, hafa þau
þrautreynt allar leiðir dómskerfis
og ráðuneyta án árangurs. Við skul-
um skyggnast undir yfirborð Hrífu-
nesmálsins og líta á atburðarásina
sl. tvö ár.
ÁSÓKN í HRÍFUNESLANDIÐ
Hrífunes hefur verið í eigu sömu
ættar í heila öld og kom það í hlut
Árna Þórarins að taka við búinu
sem skráður eigandi og ábúandi
eftir föður sinn, Jón Pálsson. Árni,
f. 1916, bjó í Hrífunesi allt þar til
hann fékk vist á elliheimilinu á
Kirkjubæjarklaustri um mitt ár
1986. Árni hefur alla tíð verið ógift-
ur og barnlaus. Önnur núlifandi
Hrífunessystkini eru Kjartan Jóns-
son, f. 1918, lögregluvarðstjóri í
Reykjavík frá árinu 1943, og Guð-
ríður Þórunn, f.1920, húsfreyja í
Hrífunesi. Kjartan hefur varið öll-
um sínum frístundum í Hrifunesi
og stutt búið með ráðum og dáð
með fé, vinnu og aðdráttum í formi
fóðurs, véla og efnis. Hann á nú sitt
lögheimili i Hrífunesi og dvelst þar
að mestu óskipt yfir sumartímann.
Þórunn hefur búið í Hrífunesi alla
ævi og helgað foreldrum sínum og
Hrífunesbúinu líf sitt í einu og öllu.
Hrífunes er víðlend jörð og vel
fallin til sauðfjárbúskapar. Þar
Hrifunes hefur verið í eigu sömu ættar í heila öld. Kjartan Jónsson hefur
sótt um ábúðarrétt á jörðinni en handhafar umboðsins segjast hafa allan
rétt til að ráðstafa eignum i Hrifum
standa nú tvö íbúðarhús, sam-
komuhús sem reist var á stríðsárun-
um, söluskáli sem þjónar vegfar-
endum á milli Víkur og Kirkjubæj-
arklausturs og allstórt fjárhús fyrir
um 500 fjár.
í skýrslu sem Kjartan gaf í tilefni
rannsóknar vegna fyrrnefndrar
kæru segir að oft hafi Hrífunes-
menn mátt sæta ásókn í land og
eignir þeirra. Orðrétt segir í skýrslu
Kjartans:
„Falsumboösárásin er í rauninni
ekkert glænýtt fyrirbæri, hvað
snertir Hrífunesmenn, þ.e. fyrst og
fremst okkur systkinin, börn Jóns
Pálssonar og Elínar Árnadóttur í
Hrífunesi. Til dæmis nefni ég
ásókn Álftveringa í land okkar
sunnan Hólmsár, sjá nánar hæsta-
réttarmál frá árinu 1984, sömuleið-
is beina líkamsárás á bróður minn
aldraðan af hendi Emils í Múla í
Skaftártungu og fleiri dæmi mœtti
nefna, sem ég tíunda ekki á þessu
stigi málsins. “
FUNDURí
FÉLAGSHEIMILINU
Víkur nú sögunni aftur til hausts-
ins 1986 eða skömmu eftir að Árni
fékk vist á elliheimilinu Heiðarbæ
vegna vanheilsu og ótímabærrar
öldrunar. Hefur skólastjórinn á
Kirkjubæjarklaustri þá samband
við Kjartan vegna fyrirspurnar
skattstofu viðvíkjandi skattfram-
tali Árna. Sagði skólastjórinn að
ekki væri til neins að ræða þessi mál
við Árna. í framhaldi af þessu áttu
þeir tal saman, Kjartan og Einar
Oddsson sýslumaður, sem jafn-
framt er yfirfjárráðandi, um mál-
efni Árna. Spurði sýslumaður hvort
þau systkinin gætu ekki fengið lög-
fræðing sér til ráðuneytis. Varð að
samkomulagi að leita til dr. jur.
Gunnars Jónssonar lögmanns, en
hann og Kjartan eru systkinabörn.
Eftir viðræður við Gunnar urðu all-
ir málsaðilar ásáttir um, að ekki
væri hætta á, að Árni stofnaði fjár-
munum sínum í neina hættu, þar
sem hann virtist gjörsamlega
áhugalaus um öll fjárhagsleg mál-
efni sín og bjó nú í vernduðu um-
hverfi elliheimilisins.
Þótti því engin ástæða til að
Kjartan tæki sérstaklega að sér
fjárhaldsmálefni Árna en næstu
mánuðina varð Kjartan þó sá sem í
raun var leitað til sem málsvara
Hrífuness.
Um veturinn 1986—87 lögðu
Haukur Sigurjónsson og Herdís
Erna Gústafsdóttir (stjúpdóttir
Vals Oddsonar, oddvita hreppsins)
fram ósk um að taka Hrífunesjörð-
ina á leigu. Valur er sagður hafa sótt
mál þetta fast en þegar þau Hrífu-
nessystkini og Gunnar lögmaður
fengu pata af því að jarðanefnd og
hreppsnefnd hefðu leigusamning
um Hrífunes undir höndum settu
þau sig alfarið á móti samningnum
og vísuðu m.a. til þess að þar væri
ekki gert ráð fyrir annarri greiðslu
fyrir leiguna en með viðhaldi
mannvirkja og umsjón með gögn-
um og gæðum jarðarinnar.
Var því næst ákveðið að efna til
fundar í Félagsheimilinu í Skaftár-
tungu um sumarið til að ræða
Hrífunesmálið og leigu jarðarinn-
ar. Þótti Skaftártungumönnum þá
eðlilegast að snúa sér til Kjartans og
hélt hann á fundinn ásamt dr.
Gunnari, Jóni Elvari, syni sínum og
eigandasöluskálans á Hrífunesi, og
Eigandi Hrífunes-
jarðarinnar handsal-
aði allsherjarumboði
og afsali á jörðinni til
tveggja sveitunga
sinna án vitundar
œttmenna. Lœknar
töldu eiganda jarðar-
innar ófœran um að
gœta fjárhagslegra
hagsmuna sinna
vegna veikinda. Ætt-
ingjarnir létu svipta
hann fjárrœði og
segja það gert til að
fyrirbyggja ásókn ut-
anaðkomandi manna
í Hrífunesjörðina.
Kcerur hafa gengið á
báða bóga.