Pressan - 17.10.1991, Qupperneq 30

30
FIMMTUDAGUR PRESSAN 17. OKTÓBER 1991
Nýlega voru þrir síbrola-
menn dcemdir lil sex til átla
mánaða fangelsisvistar fyrir
að hafa rádist á og rœnt tvo
menn. Tveir mannanna, þeir
Sigurdur Hólm Sigurdsson og
Bjarni Sigurdsson, voru
dœmdir fyrir bádur árásirnar
en sá þridji, Jósep Hjálmar
Sigurösson, var dæmdur fyrir
þátttöku í annarri árásinni.
Þeir eiga allir langan af-
brotaferil aö baki og komust
ungir í kast við lögin og hafa
hlotið marga dóma. Sigurdur
Hólrn á þó sýnu lengstan fer-
ilinn og hefur samtals hlotið
fangelsisdóma upp á meira
en áratug, þrátt fyrir ad ekki
séu nema tólf ár sídan hanri
náði aldri til að teljast sak-
hœfur.
Áöur en Sigurður varð sex-
tán ára og gisti fangelsi í
fyrsta sinn hafði hann marg-
oft komist í kast við iögin.
Hann er einn af þessum svo-
kölluðu síbrotamönnum,
mönnum sem annaðhvort
eru í fangelsi eða á leið þang-
að.
Mennirnir í þessum hópi,
sem telur fimmtán til tuttugu
manns, eiga það sammerkt
að vera allir djúpt sokknir í
vímuefnaneyslu og fremja öll
sín afbrot undir áhrifum
vímuefna. Sumum kann ef-
laust að þykja þaö undarlegt,
en þeir sem þurfa að eiga við
mennina í þessum hópi, lög-
menn, lögreglumenn og
starfsmenn fangelsismála-
stofnunar, bera þeim yfirleitt
frekar vel söguna. Segja
mennina kurteisa og rólega
og yfirleitt dagfarsprúða. Það
er að segja þegar þeir eru
ekki undir áhrifum. Víman
umturnar þeim og þeir brjóta
af sér til að svala fíkninni.
FYRST DÆMDLR
SEXTÁN ÁRA
Sigurður Hólm Sigurðsson
er fæddur 1963 og því aðeins
tuttugu og átta ára gamall.
Hann hefur verið innan fang-
elsisveggja meira og minna
síðan hann var sextán ára.
Hann hlaut fyrst dóm í
Sakadómi Reykjavíkur í okt-
óber 1979, þá sextán ára
gamall. Dómurinn var vegna
þjófnaðar og hljóðaði upp á
tveggja mánaða fangelsi, skil-
orðsbundið í tvö ár. Skilorðs-
bundið fangelsi þýðir að refs-
ing fellur niður brjóti við-
komandi ekki af sér i ákveðið
langan tíma, í þessu tilfelli tvö
ár.
Sigurði gekk illa að halda
skilorðið, því aðeins átta
mánuðum síðar (júní 1980)
var hann aftur leiddur fyrir
Sakadóm. Þá var hann
dæmdur til fangelsisvistar í
eitt ár fyrir nauðgun, þjófnað,
bifreiðastuld og brot á um-
ferðar- og áfengislögum.
Aftur átta mánuðum síðar
(febrúar 1981) var hann
dæmdur í 5.000 króna sekt
vegna hraðaksturs og fleiri
umferðarlagabrota.
Enn liðu átta mánuðir (nóv-
ember 1981), þá var hann
dæmdur í sextíu daga varð-
hald fyrir líkamsárás, bíl-
þjófnað og brot á umferðar-
og áfengislögum.
Hann var síðan dæmdur til
að greiða 150 krónasekt fyrir
brot á áfengislögum rúmum
níu mánuðum síðar (ágúst
1982).
DÆMDUR í ANNAÐ SINN
FYRIR NAUÐGLN
í október þaö sama ár fékk
Sigurður sextán mánaða
fangelsisdóm fyrir nauðgun,
líkamsárás, bílþjófnað og
fleira.
Nú liðu fimm mánuðir, en
þá (mars 1983) hlaut hann
enn einn dóminn, fangelsi í
tvo mánuði fyrir bílþjófnað
og fleira. Rúmum mánuði síð-
ar var hann síðan dæmdur í
250 króna sekt fyrir brot á
áfengislögum og aftur í maí
sömu sekt fyrir sama brot.
í maí 1983 var hann einnig
dæmdur í 1.700 króna sekt
fyrir fíkniefnanotkun. Og Sig-
urður var aftur kominn fyrir
dómara fimm mánuðum síð-
ar (í október 1983), þá hlaut
hann tíu mánaða fangelsis-
dóm fyrir líkamsárás, þjófn-
að, bílþjófnað og fleira.
Þá liðu sex mánuðir (mai
1984), en þá var hann enn
færður fyrir dómara og fékk
fjórtán mánaða fangelsisvist
fyrir tilraun til ráþs og þjófn-
aðar og brot á umferðarlög-
um.
Eftir tæpt ár (apríl 1985) var
fangelsisvist Sigurðar lengd
um þrjá mánuði vegna þess
að hann hafði sammælst við
aðra fanga um að þeir hjálp-
uðust að við að strjúka úr
fangelsinu.
Þann þrettánda september
1985 fékk hann reynslulausn
í tvö ár. Þá átti hann eftir að
afplána rúma þrettán mánuði
refsingar sinnar.
DÆMDUR FYRIR
SKJALAFALS OG SVIK
Rúmu ári síðar (fimmtánda
október 1986) var hann svo
aftur kominn í kast við lögin,
nú fyrir skjalafals. Hann fékk
fjögurra mánaða fangelsis-
dóm fyrir vikið. Daginn eftir
var mánuði bætt við dóminn
vegna brots á umferðarlög-
um.
Rúmum fjórtán mánuðum
síðar (janúar 1988) var hann
úrskurðaður í fjörutíu og
fimm daga varðhald vegna
réttindaleysis við akstur og
fleiri umferðarlagabrota. I
febrúar var hann síðan
dæmdur í sex mánaða fang-
elsi fyrir skjalafals og fleira.
í maí þetta sama ár fékk
hann dóm upp á átta mánuði
fyrir þjófnað, svik, skjalafals
og fleiri brot. Þessi dómur var
það sem kallað er hegningar-
auki. Það þýðir í raun að fyrra
brot er dæmt seinna. Ef mað-
ur til dæmis fremur innbrot
og er tekinn fyrir það en
sleppt aftur eftir að játning
liggur fyrir. Skömmu síðar
brýst hann aftur inn og er
enn handtekinn og játar. í
kerfinu gæti þetta farið þann-
ig að seinna innbrotið væri
tekið í dóm fyrst, fyrra brotið
gæti hafa tafist í kerfinu af
einhverjum ástæðum. Hann
væri þá dæmdur í til dæmis
fimm mánaða fangelsi fyrir
seinna brotið. Meðan hann
situr inni er svo fyrra málið
tekið fyrir og dómurinn sem
þá er kveðinn upp, til að
mynda þrír mánuðir, er þá
hegningarauki eða viðbótar-
dómur. Oft er það svo að
menn sitja inni þegar hegn-
ingarauki er upp kveðinn.
ÍTREKAÐAR
LÍKAMSÁRÁSIR OG
SKJALAFALS
í júní þetta sama ár (1988)
var Sigurður dæmdur til
greiðslu 12.000 króna sektar
fyrir fíkniefnabrot.
Hann fékk enn einn viðbót-
ardóminn í október 1988, þá
upp á sjö mánuði. Fyrir
skjalafals, þjófnað og fleira.
Aðeins tæpum tveimur mán-
uðum síðar (þrítugasta des-
ember 1988) fékk hann átta
mánaða dóm, sem var að
hluta hegningarauki, fyrir
skjalafals, líkamsárás, þjófn-
að og fleira.
Þann sjötta desember 1989
var Sigurður látinn laus úr
fangelsi til reynslu í tvö ár. Þá
átti hann eftir að afplána
rúmlega fimm mánuði af
þeim tíma sem hann hafði
verið dæmdur til að sitja í
fangelsi.
Hann komst ekki í kast við
lögin í rúmt ár, en tuttugasta
og annan janúar á þessu ári
var hann dæmdur til sex
mánaða fangelsisvistar fyrir
skjalafals, innbrot, þjófnað,
ölvunarakstur, að aka bifreið
án ökuréttinda og fleira.
Fangelsisvistin var lengd um
fjóra mánuði þrítugasta janú-
ar, hegningarauki, vegna
skjalafals, þjófnaðar og fleira.
Nú í þessum mánuði var
hann dæmdur i átta mánaða
fangelsi fyrir líkamsárásir og
rán. Sigurður hefur þá frá því
í maí á þessu ári hlotið dóma
sem hljóða upp á tuttugu og
átta mánaða fangelsisvist.
DÓMAR UPP Á
ELLEFU ÁR
Oftar en einu sinni hefur
hann verið dæmdur fyrir
þjófnaði, nauðganir, bílstuldi,
líkamsárásir, skjalafals, fíkni-
efnabrot og fleira auk þess
sem „smærri" brot hans
skipta tugum.
Ef Sigurður Hólm Sigurðs-
son afplánar þá dóma sem
hann á nú eftir að afplána má
gera ráð fyrir því að losni úr
fangelsi um þrítugt. Þá verð-
ur hann búinn að fá dóma
upp á rúmlega ellefu ára
fangelsisvist frá því hann var
sextán ára gamall. Eða á fjór-
tán ára tímabili.
ÓGÆFUMENN
„Eftir því sem ég kynnist
föngum betur sé ég að þetta
eru yfirleitt dagfarsprúðir
menn, en það eru náttúrlega
til undantekningar," sagði Er-
lendur Baldursson hjá fang-
elsismálastofnun í samtali við
PRESSUNA. Erlendur kvað
erfitt að skilgreina hugtakið
síbrotamaður, en kvaðst sjálf-
ur nota þá skilgreiningu að sí-
brotamaður gæti sá talist er
lenti oftar en þrisvar sinnum
í fangelsi.
Erlendur sagði að þeir sem
lentu mjög ungir innan
veggja fangelsis lentu þar oft-
ar en ekki aftur. En stærstur
hluti þeirra er nú sætu í fang-
elsum væri þar vegna ítrek-
aðs ölvunaraksturs.
Rannsóknarlögreglumenn
og lögmenn er PRESSAN
ræddi við tóku í sama streng
og Erlendur um að meirihluti
þessara manna væri kurteisir
og prúðir menn þegar þeir
væru ekki undir áhrifum.
Fíknin væri ógæfa þeirra auk
þess sem aðstæður í æsku
hefðu oft haft þau áhrif að
þessir menn leiddust á glap-
stigu.
Haraldur Jónsson