Pressan - 22.12.1992, Blaðsíða 18

18
ÞRIÐJUDAGUR PRESSAN 22. DESEMBER 1992
MEGAS,
ELVIS&
FAUST
Megas ræðir um ferilinn, þrjá blóðdropa
og sumt afhinu
Hvað dettur manni fyrst í hug
þegar minnst er á Megas? Jú,
maðurinn er snillingur hvað varð-
ar textasmíðar. Hann á engan
keppinaut í íslenska dægurlaga-
heiminum og textarnir hafa alltaf
haldið gæðum á plötunum tólf,
þótt vissulega sé Megas mistækur
eins og aðrir. Svo er það röddin,
þessi drafandi sérkennilega rödd;
hún einkennir alla hans tónlist.
Síðast en ekki síst koma hneykslin
upp í hugann; fyrst gekk Megas
fram af góðborgurunum með
svínslegri drykkju og sukki, og nú
vekur hann hneyksli með berorð-
um textum um girndir holdsins.
Fyrst roðnuðu margir yfir Litlu
sætu strákunum og á Þremur
blóðdropum, nýjustu plötunni,
eru léttklæddar smástelpur á
textablaðinu og lagið „Kvöld í
Atlavík" hefur að geyma hina
ódauðlegu línu „Þú ert þrifaleg,
þröng og þrettán“ sem vörubíl-
stjórinn hefur á orði, í þann veg-
inn að nauðga litlu „dúllunni“.
Ég er mættur eldsnemma heim
til Megasar. „Ég er orðinn gamall
maður og fer snemma á fætur,“
sagði hann þegar ég hringdi og
falaðist eftir viðtali. Það fer fram 1
stofunni, veggirnir eru hlaðnir
myndum og póstkortum — sum-
um dálítið klúrum — plötum og
bókum. Ferill Megasar er orðinn
langur og það er hægt að spyrja
hann um margt. Fyrst tölum við
þó um sameiginlegt áhugamál;
bankavinnu.
„Árið 1968 vann ég 1 Austur-
bæjarútibúi Landsbankans,“ segir
Megas. „Fyrst við að reikna út
kröfur á borði út við vegg, en svo
fluttist ég upp á hæðir í yfirlestur á
bankabréfum. Ég krotaði ýmis
tákn á bréfin svo dömurnar gætu
vélritað kröfúrnar."
Þú hefur svo gefist upp á þessu?
„Nei, ég gafst ekki upp heldur
var gefist upp á mér. Þetta var á
þeim tímum er menn áttu vanda
til að verða mjög annarlegir og
augun í mér þóttu eitthvað skrítin.
Það þótti við hæfi að gefa mér færi
á að segja upp og ég fékk ágæta
greiðslu í nokkurn tíma án vinnu-
skyldu."
Þú hefurekki unnið svokallaða
vinnu síðan eða hvað?
„Jú, ég hef unnið svokallaða
vinnu síðan, einkum og sér í lagi
við höfnina. Líf mitt skiptist í þrjá
þætti sem eru stikaðir út af hafn-
arvinnu. Þegar ég var unglingur
vann ég á höfhinni, þegar ég kom
heim ffá Osló með fyrstu plötuna í
farteskinu fékk ég mér vinnu við
höfnina og þegar ég var nýkom-
inn úr brennivíns- og eiturlyfja-
meðferð fékk ég mér vinnu þar
aftur. Annars fúnkera ég — eða
fúnkera ekki — á músík og skyld-
um Jilutum."
Hvað hlustaði unglingurinn
MagnúsÞórá?
„Ef ég fer aftur í tímann kemur
formúlan nákvæmlega í ljós;
barnið hrífst af Elvis Presley. f
gegnum Elvis kynntist maður svo
öllum hinum hetjunum. Ég er að
tala um þessar hetjur sem voru í
gangi áður en Elvis fór í herinn."
Hvernig var að nálgast þessa
tónlist héma?
„Það var afskaplega erfitt.
Manni lagðist að vísu sú líkn með
þraut að hafa kanann og þar voru
ákveðnir þættir sem stillt var á til
að heyra nýjasta stoffið, en nota
bene bara opinbera stoffið. Síðan
voru kántrí og western-þættir og
einhvern tímann í frumbernsku
heyrði ég í Hank heitnum Willi-
ams, heyrði í röddinni, en gerði
mér í rauninni ekld grein fýrir því
hver þetta væri og gat ekki sett
hann í samhengi við aðra tónlist.
Þegar ég hafði rænu á að stúdera
plötur með Hank löngu síðar
hljómuðu öll þessi lög mjög kunn-
uglega.“
Hlustarðu enn á kanann?
„Nei, þarf maður þess nokk-
uð?“ spyr Megas á móti. „Þetta var
á þeim tíma sem Ríkisútvarpið
var meira og minna lokað fyrir
rokktónlist. Það var eiginlega lok-
að fyrir allt nema íslensk ein-
söngs lög svokölluð, og um helgar
var danslagaþáttur. Þá var spiluð
músík sem var ætlast til að fólk
dansaði eftir heima hjá sér. Sú
músík hljómaði alveg óheyrilega
leiðinlega í eyrum unglingsins. Eg
hrökJdaðist úr rokkhlustun þegar
Elvis fór í herinn því manni fannst
kandíflosmúsíkin sem tók við fýr-
ir neðan manns virðingu — mað-
ur hafði jú alist upp við feitmeti. í
menntó hreyfðu Bítlarnir aðeins
við mér, en það tók langan tíma
því ég var kominn með það mikla
skömm á poppi. Mér fannst alltaf
að gamla rokklýríkin væri langt-
um meiri töfraþula en það sem
Bídunum tókst að koma saman. Á
svipuðum tíma varð ég var við
Dylan og Donovan og fleiri sem
lögðu meira í lýríkina og þá fannst
mér þetta aftur orðið heillandi."
Varstu þá farinn að semja
sjálfur?
„Ég byrjaði að semja lög og
texta um leið og ég komst á rokk-
bragðið, líklega þegar ég var í
kringum ellefu ára. Þegar ég
horfði í kringum mig sá ég ekkert
íslenskt sem mundi henta sem
staðgengill fyrir þetta rokk og ról
sem barst manni ffá Ameríku. Ég
eygði ekki þann möguleika sem
menn eygðu síðar að bregða sér á
milli tungumála. Ég var svo vit-
laus að ég sá ekld að auðvitað átti
maður bara að syngja á ensku, sú
hugsun kom bara ekki til greina.
Ef maður var hér og vildi vera El-
vis þá varð að búa til rokktungu-
mál úr íslenskunni. Það var miklu
meira spennandi en að fara í kli-
sjubankann sem var til, frekar
vildi maður stofna sinn eigin
klisjubanka frá grunni. Þegar
áhugi minn á rokki endurnýjast
lyktar það með því að ég, banka-
maðurinn, fer að vinna í tónlist á
ný og er von bráðar kominn með
heilmikið af efni. Fyrst í stað
reyndi maður ekki einu sinni að
koma þessu út. Það voru alltaf
einhverjar hugmyndir og orð sem
settu mér stólinn fyrir dyrnar. Ég
tróð upp annað slagið í Reykjavík,
en það var ekki fyrr en eftir 1.
des.-fagnað í Osló 1971 að sú hug-
mynd kviknaði að námsmenn
stæðu að útgáfu fyrstu plötunnar.
Á þessum tíma var námsmanna-
hugmyndin mjög öflug og fólk
stóð í þeirri meiningu að náms-
menn gætu gert allan fjandann.
Platan fékk hörmulega krítík og
útvarpsbann. Menn voru mjög
upp á kant við þessa plötu, ekki
síst popparar, sem settu sig í ein-
hverjar þjóðernisstellingar sem
hæfðu þeim nú ffekar illa, hafandi
ekki glætu um uppruna sinn og
sögu.“
Megas hlær að minningunni og
heldur áffam: „Ég lét andstreymið
ekki hafa áhrif á mig og fór fljót-
lega í gang með næstu plötu. Það
var alveg sama hvar ég bankaði
upp á; það vildi enginn gefa mig
út. Útgefendur tóku mér ekki
beint illa, en þegar ég hugsa til
baka er ég viss um að þeir voru ffá
upphafi staðráðnir í að gefa mig
ekki út. Það var ekki fýrr en Dem-
antaútgáfan fór í gang að plata
númer tvö kom út.“
Hvernig var ástandið á þér á
þessum tíma?
Megas hugsar málið og segir
svo: „Árið 1975 var ástandið á
mér ekki orðið áberandi slæmt
þótt það hafi í rauninni verið
verulega bölvað. Ég var búinn að
bryðja amfetamín nonstop síðan
1972, og þar á undan í rösklega
tvö ár meira og minna, þannig að
ég var orðinn ansi tærður af spít-
táti og stutt í hrun. Þegar „Milli-
lendingin" kemur út er ég ennþá
ffíður og föngulegur, eins og sést á
umslaginu, en innviðirnir eru út-
brunnir. Það er ekki fýrr en árið
eftir að ég fer virkilega að láta á sjá
og það sést mjög greinilega á um-
slaginu á „Fram og aftur blindgöt-
una“. Þar er sjáanlega lítið eftir af
mér. Þetta kom niður á takmark-
aðri spilamennskunni því ég var
sjaldan til staðar. Ég spilaði þó af
og til og það var oftast í lagi því ég
hafði þann háttinn á að brúka
fýrst og fremst amfetamín og var
því með einhverju sem kallast
mætti ræna. Þessi efni sem maður
var að troða ofan í sig höfðu líka
áhrif á textagerðina; línurnar urðu
lengri og tyrfnari, en það er skelfi-
leg hnignun í söngnum. Ég á dálít-
ið erfitt með að hlusta á þetta efni
því hnignunin er svo áberandi.
Hins vegar er vinnan að öðru leyti
í lagi, bæði hugmyndir og úr-
vinnsla, þ.e. framkvæmdin, sem
ég þurfti ekki beint að taka þátt í.
Ég féll að vísu í þá gryfju að vilja
ákveða allt sjálfur og gaf spilurun-
um ekki þann lausa taum sem ég
hef gert í seinni tíð.“
Þrír blóðdropar
Nokkru eftir tvöfalda tónleika-
albúmið „Drög að sjálfsmorði“ fór
Megas í meðferð. Þá má segja að
seinna skeið Megasar hefjist;
„þurra skeiðið“. Síðan eru plöt-
urnar orðnar sex og sú nýjasta,
„Þrír blóðdropar", stendur upp úr
þótt risið á hinum hafi vissulega
verið hátt. Ég spyr Megas út í plöt-
una.
„Ég lagði upp með slatta af full-
gerðum lögum, hugmynd um
búning og eitthvað af ófullgerðu
efni. Búningurinn var að mínu viti
beint framhald af því sem við
Hilmar höfðum verið að gera
nema einfaldara í sniðum og
minni hljóðgerflanotkun. Þetta
var unnið mjög hratt og útkoman
var nokkuð lík upprunalegu hug-
myndinni þótt í þessum bransa
sjái maður aldrei alveg fýrir end-
anlega útkomu.“
I hvað vísar titill plötunnar?
„Þegar prógrammið var að
formast fékk ég þá hugmynd að
setja utan um það ramma sem er
íslensk Faust-útgáfa. í bernsku
hafði ég lesið í einhverju sagna-
kveri um þýskan mann, Jóhann
Faust, sem vaknar upp við þann
vonda draum á gamals aldri að
hann hefur sólundað lífi sínu í
bóklestur og fræðiiðkanir, og ekki
gefíð sér tíma til að reykja, drekka
og ríða. Hann gerði díl við djöfúl-
inn til að fá að sinna þessari deild,
fékk auð og völd og að ákveðnum
tíma liðnum átti djöfullinn að
koma og taka hann. Nú upphefj-
ast mikil skemmtilegheit hjá Faust
en þegar leið að skuldadegi varð
hann hræddur og vildi ekki
standa við samninginn. Hann lok-
aði sig inni í kastala úr gleri og
harðneitaði að opna þegar kölsld
kom. En djöfullinn dó ekki ráða-
laus og saug Faust út um skráar-
gatið og ekkert varð eftir af hon-
um nema þrír blóðdropar. Mér
fannst platan öll vera eins og
seinna skeið Faust. Það eru mikil
skemmtilegheit í þessu stoffi,
mikil „sensual“ gleði, eitthvað
sem nærir taugaendana.“
Miðað við suma textana mœtti
halda að þú vœrir á einskonar
seinna skeiði eins ogFaust
„Já, en það má ekki rugla sam-
an höfúndi og egói í texta,“ grípur
Megas ffam í. „Ef það væri alltaf
samansemmerki á milli egós í
texta og mín væri ég náttúrlega
morðingi, nauðgari og allt milli
himins og jarðar. Mér finnst sjálf-
sagt að allt sem er til sé viðrað, að
allt geti orðið að efni. Það fittar
stundum að hafa textann í fýrstu
persónu og það fittar stundum að
segja hlutlaust frá hlutum sem
orka tvímælis og eru í sjálfu sér
vondir og mikil mannfýrirlitning.
Ég hef orðið var við að þessi plata
mín núna veldur heilmiklum mis-
skilningi enn og aftur. Menn gera
fýllilega ráð fyrir því að það séu
mínar eigin skoðanir sem ég er að
viðra. Það er ekkert egó í „Kvöldi í
Atlavík"; það eru bara stelpan,
nokkrir strákar og svo þessi illi
vörubílstjóri og ég hef ekki einu
sinni meiraprófl Eg er ekki með
neinar hástemmdar fordæmingar,
en hin dapurlegu örlög aumingja
stúlkunnar leyna sér ekki. Menn
hafa vænt mig um að ég sé að gera
grín að fómarlambinu og hinu illa
Megas í
tuttugu ár
MEGAS 1972 ★★★★
Megas kom hljóðlega inn í íslenska
tónlistarheiminn með þessari plötu
sem var tekin upp í Noregi með þar-
lendum hljóðfæraleikurum. Fáir aðr-
ir en róttækir nemar lögðu við hlust-
ir en þó var Ijóst að Megas var kom-
inn til að vera. Magnað byrjanda-
verk. Því segi ég skál fyrir fróni og
fjölni og alltþað!
MILLILENDING 1975 ★★★★
Meðlimir hljómsveitarinnar Júdasar
lögðu hönd á plóginn við að gera
frábæra plötu. Hér reynir á útsetn-
ingarfærni Megasar og útkoman er
pottþétt. Poppaður Megas í sam-
blandi við hrjúfa amfetamíntexta.
Ragnheiður biskupsdóttir brókar var
meo sótt & beidai þegar Daði mœlti
á latínu
FRAM OG AFTUR
BLINDGÖTUNA 1976 ★★★
Megas í fylgd með Eikar-meðlimum
og fleirum. Góð plata en ekki alveg
jafn eftirminnileg og þær tvær
fyrstu. Ég skulda milljón í banka &
ég bý inní Vogum, með barþjóni,
hannfœrir mérsúrmeti í trogum
Á BLEIKUM NÁTTKJÓLUM
1977 ★★★★
Ein albesta plata Megasar og eins-
konar „Sgt. Pepper's" íslenskrar rokk-
sögu. Spilverk þjóðanna lagði í
púkkið og úr varð fjölbreytt, frumleg
og frábær plata. Afsakiði meðanað
ég œli!
NÚ ER ÉG KLÆDDUR
OG KOMINN Á RÓL 1978 ★★
Megas syngur barnalög við
strengjaundirspil Guðnýjar Guð-
mundsdóttur og Scotts Gleckler.
Börn meðvitaðs menntafólks kom-
ust á bragðið. (þef) ókíkókíkókí!
DRÖG Að SJÁLFSMORÐI
1979 ★★
Hvað er svona fyndið? Eru allir útúr-
reyktir hérna eða hvað? Þið vitið að
þetta er skóli! Tvöföld plata tekin
upp á tónleikum í Menntaskólanum
í Hamrahlíð. Dálítið eintóna undir-
spil, á köflum þunnar lagasmíðar, en
frábær stemmning í salnum, Megas
í miklu stuði og kynningar hans milli
laga eru dásamlega sjúskaðar.
í GÓÐRITRÚ
1986 ★★★
Fyrsta platan eftir meðferð, þótt
nokkru áður hafi Megas átt lög á
plötum Bubba og Tolla Morthens.
Góð plata, hrá, en misjöfn. Lóa Lóa
Lóa, mig langar til að byggja til þín
brú.
LOFTMYND
1987 ★★★
Mest selda plata Megasar. Góðlát-
legar Reykjavíkurstemmur og gælt
við gamler minningar. Það er ekki
von að vel fari hjáfyrstu kynslóð á
mölinni, hún fríkar út á valkostun-
um & sekkur til botns í kvölinni
HÖFUÐLAUSNIR
1988 ★★
Vondur hljómur og leiðigjörn hljóð-
gerflanotkun voru veikustu blettir
þessarar plötu. Það heyrðist heldur
ekki nógu mikið í Megasi og gaul
bakraddasöngkvennanna var yfir-
þyrmandi. Þetta var legremburotta
með rykfallitm sníp
BLÁIR DRAUMAR
1988 ★★★
En spáirðu bara í dœmi gömlu spek-
inganna þá sést, að litlir sœtir strák-
ar hafa löngum reynst best. Sam-
vinna Megasar og Bubba skilaði
misjafnri en í heildina litið nokkuð
vel heppnaðri blús-, djass- og popp-
plötu.
HÆTTULEG HUÓMSVEIT
OG GLÆPAKVENDIÐ STELLA
1990 ★★★
Löng og misgóð plata með léttu
yfirbragði. Ég œtla að syngja um ekk-
ert, hvorki eitt né neitt vítt og breitt,
söng um ekkert handa engum, og til
einskis yfirleitt.
ÞRÍR BLÓÐDROPAR
1992 ★★★★
í alla staði frábær plata og besta
plata þess árs sem nú er að líða. í
senn djörf, kraftmikil og angurvær.
Besti .þurri' Megasinn! Égfinn það
ce beturfyrir neðan þind hvað það er
sem ég þrái mest.
atviki. Það er alltaf eitthvað hræði-
legt að gerast og það er ekki aktú-
elt að vera alltaf að taka fram;
þetta má ekki gerast, þetta er vont.
Heimurinn er eins og hann er. Því
minni tilfinningalega afstöðu sem
textahöfúndurinn ruglar sig í því
hittnari verða textarnir. Maður
tekur síður mark á texta sem ætlar
sér að ýta einhverjum boðskap að
manni með fáryrðum. Svo eru
menn sem hafa verið að æsa sig
yfir stúlkunum á textablaðinu,
hinum gregoríanska telpnakór.
Sumir eru svo öfugsnúnir að þeim
dettur strax í hug ofbeldi ef þeir
sjá eitthvað fallegt.“
Megasflissar og bcetir við: „Og
þá eru menn mjög illa staddir!"
áunnor Hjálmarsson