Pressan - 21.04.1993, Síða 11

F R E TT I R
Miðvikudagurinn 27. apríl 7993
PRÍSSAN 1 1
Um fátt hefur verið meira
rætt í evrópskum Qölmiðlum
undanfarið en íburð og eyðslu
Endurreisnar- og þróunar-
banka Evrópu (European Bank
of Reconstruction and Develop-
ment (EBRD)). Reikningar
bankans hafa verið undir smá-
sjá heimspressunnar, enda bár-
ust upplýsingar um að rekstrar-
kostnaður bankans næmi tvö-
földum útlánum hans. Bankinn
virtist lifa eigin lífi sem fyrst og
fremst snerist um lúxuseyðslu
bankastjórans Jacques Attali.
Samanburðurinn var sláandi en
ekki fyllilega sanngjarn vegna
þess að bankinn er enn í start-
holunum. Auk þess var rekstr-
arkostnaði blandað saman við
stofnkostnað þannig að tölur
urðu hærri fyrir vikið.
Það breytir því hins vegar
ekki að fjármálaumsýsla bank-
ans er um margt ámælisverð og
sérstaklega þau ummæli banka-
mannanna að þeir hagi sér bara
eins og aðrir í bankaheiminum.
Það vekur forvitni um það
hvemig kaupin gerast á eyrinni
hér heima og verður þar fyrir
Seðlabankinn, sem áður hefur
verið skrifað um hér í PRESS-
UNNI.
Rekstrarkostnaður
Seðlabankans
hækkað verulega á
síðari árum
Ef rekstrarkostnaður Seðla-
bankans er skoðaður sést að
hann hefur hækkað verulega á
síðustu 10 til 11 árum. f grein
hér í blaðinu í september síðast-
liðnum kom fram að rekstrar-
kostnaðurinn hefði hækkað um
230 milljónir króna á 10 ára
tímabili þar á undan. Árið 1992
virðist rekstrarkostnaður hins
vegar hafa lækkað um sem
svarar 30 milljónum, en í árs-
reikningi 1992 er hann 608,4
Samanburður
Lúxusbankinn Seðlabanki
5400 m
13,5 m
30.000 m2
6790 m
924
7,3 m
180.000 kr.
5 m
3500 m
9,1 m
10.500 m2
608 m
141,5
4,3 m
330.000 kr.
0,575 m
Stofnkostnaður og innbú
Laun bankastjóra
Stærð
Rekstrarkostnaður
Starfsmenn
Pr. starfsmann
Pr. fermetra
Jólaboð/árshátið
hæðina. Efnið hefur reynst
mjög vel segja seðlabanka-
menn.
Ætla að verja
50 milljónum i að
byggja ofan
á safnahúsið
En Seðlabankinn á einnig
1.550 fermetra húsnæði undir
bóka- og skjalasafn auk sameig-
inlegs myntsafns bankans og
Þjóðskjalasafnsins í Einholti 4.
Brunabótamat húsnæðisins er
upp á 120 milljónir króna. Á
fundi bankaráðs Seðlabankans
4. mars síðastliðinn var ákveðið
að byggja „léttbyggða þakhæð“
ofan á Einholtshúsið. Ástæður
fyrir þeirri ákvörðun voru þær
að fyrirsjánlegt var að bankinn
myndi ekki fá viðbótarhúsnæði
í Seðlabankahúsinu næstu tíu
árin vegna samnings við
Reiknistofu bankanna. Einnig
er hugmyndin að stækka sýn-
ingarsal bankans og þá var
hvort eð er talið nauðsynlegt að
ráðast í kostnaðarsama þakvið-
gerð. Viðbótin á að verða 400
fermetrar og kosta 50 milljónir,
sem greiðist á tveimur árum.
Fermetrinn kostar því um
125.000 krónur.
I raun er ómögulegt að verð-
meta bóka- og myntsafn Seðla-
bankans en samkvæmt trygg-
ingamati er það tæplega 60
milljóna króna virði.
Listasafnið
stækkar stöðugt
Seðlabankinn hefur einnig
lagt sitt af mörkum til stuðnings
listum. Listaverk í eigu bankans
eru nú 174 talsins og er trygg-
ingaverðmæti þeirra 54,5 millj-
ónir króna. Á síðustu þremur
árum hafa verið keypt fjórtán
listaverk sem kostuðu meira en
100.000 krónur hvert.
Það er bankastjórn, undir
forystu Jóhannesar Nordals
aðalbankastjóra, sem ákveður
listaverkakaup. Oft reyndar að
tillögu starfsmanna. Við kaup á
dýrari verkum er leitað álits sér-
fróðra aðila varðandi listfræði-
legt gildi og kaupverð.
Listaverkasafn bankans er úr
ýmsum áttum og má þar nefna
átta verk eftir Jóhannes Kjar-
val, þrjú effir Ásmund Sveins-
son, tíu eftir Gunnlaug Sche-
ving, þrjú eftir Jón Stefánsson
og átján verk eftir Þorvald
Skúlason. Þá má ekki gleyma
flyglinum góða sem keyptur var
þegar Birgir ísleifur Gunn-
arsson tók sæti sem seðla-
bankastjóri, en verðmæti hans í
dag er um þrjár milljónir króna.
Auk þess hefur bankinn styrkt
ýmis góð málefni eins og að fá
síðasta Geirfuglinn heim, eins
og frægt er orðið.
Gjafir síðustu
fimm ára upp
á 11 milljónir
Á síðustu fimm árum hefur
Seðlabankinn gefið gjafir fyrir
sem svarar 11 milljónum króna,
en gjafir og styrkir eru flokkuð
saman í rekstrarreikningi bank-
ans. Til samans er þessi upp-
hæð orðin 26 milljónir á síðustu
fimm árum.
Kostnaður bankans við
mötuneyti starfsmanna var 4,4
milljónir króna á síðasta ári, en
þetta mötuneyti er um margt
frægt meðal sælkera hjá hinu
opinbera.
Sigurður Már Jónsson
milljónir. Rekstrarkostnaður á
starfsmann er því 4,3 milljónir á
móti 7,3 milljónum hjá EBRD.
Þegar litið er til stofhkostnað-
arins er samanburðurinn Seðla-
bankanum óhagstæður. Gróf-
lega áætlað var stofnkostnaður
Seðlabankans (miðað við ffam-
reiknað verð á húsinu og skrif-
stofúbúnaði) um 330.000 krón-
ur á fermetra en slík tala hjá
EBRD er 180.000 krónur. Bygg-
ingarkostnaðurinn er sem svar-
ar 100.000 krónum á fermetra á
móti 200.000 krónum á fer-
metra hjá Seðlabanka. (í ráð-
húsinu fór þessi tala upp í
300.000 krónur.) Þess ber að
geta að EBRD kaupir ekki húsið
sjálft heldur kaupir leigurétt til
25 ára að skelinni sem þeir síð-
an innrétta algerlega sjálfir.
Húsið var svo hrátt þegar bank-
inn tók við því að meira að segja
vantaði allar leiðslur. EBDR-
bankinn notar um 30.000 fer-
metra undir starfsemi sína en
seðlabankahúsið er 13.000 fer-
metrar og þar af fara 2.500 fer-
metrar undir bílageymslu. Þess
ber að geta að seðlabankahúsið
fór aðeins 25 prósent fram úr
kostnaðaráætlun.
Halldór J. Kristjánsson sit-
ur í stjórn EBDR fyrir hönd fs-
lands. Hann var beðinn að bera
byggingarkostnaðinn saman:
„Það er afar erfitt að bera þenn-
an byggingarkostnað saman ffá
einu landi til annars. Á það ber
hins vegar að líta að banka-
stofnanir hafa tilhneigingu til að
líta svipað út, væntanlega til að
styðja við fmynd bankans sem
traustrar stofnunar," sagði Hall-
dór.
Fyrst talað er um ímynd
bankans þá hafa marmarakaup
Attali farið fyrir brjóstið á
mönnum, en keyþtur var sér-
stakur höggmyndamarmari ffá
Forte di Marmi í Toscana-hér-
aði á Ítalíu fyrir EBDR og kost-
aði það 70 milljónir. Á Seðla-
bankahúsið var sett harðasta
bergtegund íslands, gabbró.
Var bergið flutt frá Höfn í
Hornafirði og unnið á húsið hér
í Reykjavík. Var sá kostnaður
síst minni en ef marmari hefði
verið valinn. Má ætla að kostn-
aðurinn við gabbróið hafi num-
ið 40 til 60 milljónum en það
var notað utanhúss og á neðstu
Kostnaður EBRD vegna jóla-
boðs starfsmanna sinna var 5
milljónir króna en hjá Seðla-
bankanum var sá kostnaður
greiddur úr starfsmannasjóði. Á
móti styrkti bankinn árshátíð
starfsmanna sinna árið 1992 um
575 þúsund krónur eða um
4.000 krónur á hvern starfs-
mann.
Auk þess býr bankinn bæri-
lega að starfsmönnum sínum í
orlofsmálum og á sumarhús á
Þingvöllum, Borgarfirði,
Varmahlíð í Skagafirði, Múla-
stekk á Austurlandi og í Gríms-
nesi. Auk þess keypti bankinn
fyrir tveimur árum heilan dal í
Holti í V-Skaftafellssýslu og
tryggði sér þar 917 hektara til
skógræktar. Jörðina fékk bank-
inn á 4,2 milljónir og hefur til
viðbótar varið um einni og
hálffi milljón þar til skógræktar.
Ferðakostnaður starfsmanna
Seðlabankans á síðasta ári var
um 22,7 milljónir króna. Fyrir
nokkrum árum var hætt að
flokka ferðakostnað bankans
eftir því hvort hann var innan-
lands eða utan. Samkvæmt eldri
upplýsingum má þó gera ráð
fyrir að hann sé um 95 prósent
erlendis og 5 prósent innan-
lands. Það er því heldur minna
en 60 milljóna króna einka-
þotuferðir Attali.
W-.W ,„w.
Hvemig stendur Seðlabankinn sig í sajnanburði við
sem hefurverið í umræðunni undanfarið?
TVOFAU
DÝRARIEN
LRXR8RANKIN