Pressan - 29.07.1993, Blaðsíða 32

SMATT ER FAGURT
Fimmtudagurinn 29. júlí 1993
EGILL HELGASON, HELGIBJÖRNSSON og ELlSABET JÖKULSDÓTTIR njóta sólarinnar fyrír framan Café París.
Við mælum með
veröndinni fyrir framan Café París. Þetta er áreiöanlega eina kaffihúsiö í bænum
þar sem hægt er aö sitja úti í sólinni viö almennileg borö og stóla. Engin járnborö
hér, heldur ósvikin kaffiborð og stólar aö hætti Parísarkaffihúsanna sem eru
reyndar þaö eina sem er ekta franskt á Café París. En það er aukaatriði. Á ver-
öndinni er hægt aö sleikja sólina í góöa veðrinu, drekka mjólkurkaffi á /a
fran$aise, horfa á mannlífiö á Austurvelli og Jón Sigurösson. Viö mælum líka
meö frönskum hornum, bornum fram á íslenska vísu, heit meö skinku og osti.
Konur eru
konum
verstar
Konur eru undalegur þjóð-
flokkur með vænan skammt af
sjálfseyðingarhvöt. Þær ganga
í ljótum fötum, eru eins og
fíiglahræður, stríðsmálaðar á
trúnaðarstiginu inni á klósetti
á óþekktum bar. Þær lifa í
sjálfsprottnum heimi ímynd-
ana þar sem sjónarmið hins
sterka kyns fá engan aðgang.
Þegar rætt er um anorexíu er
viðkvæðið yfirleitt að konur
séu að ganga í augun á karl-
kyninu. Þekkja menn marga
karla með anorexíu? Þekkja
menn marga karlmenn sem
hrífast af konum sem tapað
hafa kvenleika sínum í stöð-
ugum megrunum? Konur
fara ekki í megrun fyrir
karla, heldur fyrir kynsystur
sínar. Megrunarkúrar eru
heitasta umræðuefnið í
kvenhópum og þegar þeir
fara úr böndunum og leiða
til anorexíu er það til að
þjóna fuglahræðuímynd
kvenna. Konur segja oft að
karlar leggi ofuráherslu á
spírulögun kvenna og nefna
þá tískuheiminn því til
sönnunar. I tískuheiminum
eru vörur framleiddar fyrir
konur, vissulega af körlum —
en fyrir konur. Konurnar
stjórna þeirri eftirspurn sem
karlarnir reyna að fullnægja.
Þeir selja konum — ekki kon-
ur. Og þeir sem reyna að hafa
áhrif á útíit kvenna verða fljótt
gjaldþrota. Þegar karlar höíðu
eitthvað að segja um útlit
kvenna gerðu þeir Venusar-
styttur og máluðu blómlegar
konur. Nú hafa kvenrembug-
ylturnar yfirtekið útlitshönn-
unina og niðurstaðan er ekki
góð. Annað dæmi er sífelld
þörf kvenna fyrir að fá útrás
fyrir listræna hæfileika sína í
eigin andliti. Þær virðast lifa í
þeirri trú að karlar vilji konur
sem ekki sést í fyrir stríðsmáln-
ingu og glingurhlöðnu höfði.
Enn eru það konur sem magna
kynsystur sínar upp í vitleys-
unni. Útlitið er yfirleitt ekki
gott þegar þær mála sig og
skreyta, hver í sínu lagi. En
þegar konur hittast og mála
sig saman verður niðurstað-
an ógnvænleg, að ekki sé tal-
að um þegar áfengi fær að
losa allar hömlur. Einhver
tískukóngurinn sagði á dög-
unum að ný tíska væri að
hefja innreið sína. Konur
mættu bera kvenleg brjóst,
jafnvel hafa ávalan rass og
fuglahræðutískan væri dauð.
Þær þyrftu ekki að mála sig
klukkutímum saman og of-
hlaðið glingur væri á úfleið.
Tíminn einn mun leiða í ljós
hvort þetta er óskhyggja eða
veruleiki.
BOKMENNTIR
Sherlock Holmes í Suður Ameríku
Hver myrti Móleró
Almenna bókafélagið 1993
★★★★
Hver myrti Móleró? er ádeilu- og
sakamálasaga eftir einn fremsta
starfandi rithöfund heimsins, Mario
Vargas Llosa. Llosa er fæddur í Perú
og bauð sig þar fram til forseta fyrir
örfáum árum. Llosa tapaði þeim
kosningum og býr nú í Bandaríkj-
unum. Hann hefur um nokkurra
ára bil verið orðaður við Nóbels-
verðlaunin, víst er að sænska aka-
demían stigi ekki víxlspor ef hún
færði Llosa Nóbelinn.
Hver myrti Móleró? er önnur
skáldsaga Llosa sem kemur út í ís-
lenskri þýðingu. Árið 1991 kom hin
gráglettna bók Pantaljón og sérþjón-
ustan. Þessi nýja bók er öllu drunga-
legra verk, en að mínu mati betra og
var Pantaljón þó hin besta bók.
Þetta er saga um ungan almúga-
mann Móleró sem í ástarbríma gæt-
ir ekki að sér og stefhir þangað sem
honum er ekki ætlaður staður. Þessi
tæplega tvítugi söngvari og gítarleik-
ari er myrtur á hroðalegan hátt. Lög-
reglumennirnir Silva og Lítúma
hefja rannsókn málsins og sú rann-
KOLBRUN
BERGÞÓRSDÓTTIR
„Efykkur finnst þið of
oft lesa innihaldslítil
skáldverk sem hreyfa
ekki við ykkurþá lesið
þessa sögu. Llosa er
höfundur með erindi. “
sókn reynist ekki þrautalaus og í lok
sögunnar bíða þeirra félaga sömu
örlög og mættu Pantaljóni.
Silva og Lítúma eru par á svipaðan
hátt og Holmes og Watson í sögum
Arthurs Conans Doyle eða Poirot og
Hastings í verkum Agöthu Christie.
Silva er hinn athuguli skoðandi, vill-
ist aldrei langt af leið, er ratvís líkt og
sporhundur. Lítúma er ætíð nokkr-
um skrefum á eftir, veit ekki fyllilega
hvað um er að vera (líkist í því les-
andanum) og er spurull.
En lengra nær hann ekki saman-
burðurinn milli hefðbundinna
leynilögreglusagna og þessarar sögu.
Þetta er ekki enn ein afþreyingar-
morðgátan sem við dundum við að
leysa í trallandi kæruleysi. Hér er á
ferð hvöss ádeila á þjófélag sem þrífst
á stéttamismun og kynþáttahatri.
Þetta er grimm saga og atburðarásin
er ansi ljót. En sagan er sögð af rit-
höfundi sem býr yfir mikilli tækni,
hefur fádæma gott formskyn og slær
hvergi feilnótu.
í þessu verki er samankomið mik-
ið persónugallerí, fátækt almúgafólk
og miskunnarlausir ribbaldar í yfir-
stétt sem verja hagsmuni sína með
grimmd. Llosa missir hvergi marks í
persónulýsingum. Það er engin per-
sóna á síðum þessarar bókar sem ber
ekki eigið sérkenni og engin þeirra er
óþörf.
Hið skáldlega auga Llosa minnir á
kvikmyndavél. Það er á sífelldu iði
að sýna umhverfi, kanna ný sjónar-
horn. Þetta er gert af þvílíkri fimi og
íþrótt að áður en lesandinn veit af
gengur hann inn í verkið, heyrir
fuglasuðið, finnur fyrir hitanum og
fisklyktinni.
Ef ykkur finnst þið of oft lesa inni-
haldslítil skáldverk sem hreyfa ekki
við ykkur þá lesið þessa sögu. Llosa
er höfundur með erindi.
Sigrún Ástríður Eiríksdóttir á
mikið hrós skilið fyrir framúrskar-
andi þýðingu sína.
GERÐU ÞER MAT UR ÞESSARI
AUGLÝSINGU,
HÖFN
GRÍSAKÓTILETTUR
Ostakryddaðar
Marineraðar
Léttreyktar.kryddaðar
GRILLPYLSUR
Sœlkerapylsa með osti
Smelipylsa , Knackwurst.

SELFOSSI