Pressan - 16.09.1993, Blaðsíða 16

E R L E N T
16 PRESSAN
Fimmtudagurinn 16. september 1993
MAÐUR VIKUNNAR
Jean Bedel Bokassa
Villidýrið lifir
Þegar nánast allir voru
búnir að gleyma afríska
harðstjóranum Jean Bedel
Bokassa birtist hann allt í
einu, glaður og reifur, fyrir
utan fangelsi í Bangui, höf-
uðborg Mið-Afríkulýðveld-
isins. Bokassa tilkynnti að
hann væri þrettándi læri-
sveinn Jesú Krists og virtist
heldur hógværari en þegar
hann krýndi sig keisara yfir
þessu eyðimerkurlandi fyrir
sunnan Sahara fyrir fimmtán
árum. Hann notaði stóran
hluta þjóðarauðsins við
krýningarathöfnina, enda
ríkti hann sem sannur harð-
stjóri.
Bokassa hefur síðustu sex
ár dvalist í fangelsi í Bangui
eftir að Frakkar vísuðu hon-
um og hirð hans úr Frakk-
landi vegna alþjóðlegs
hneykslis.
Ferill Bokassa hefiir ávallt
verið Frökkum til inikils
vansa, en landið er fyrrum
nýlenda þeirra og frönsk
áhrif þar mikil. Gjafir hans
til Valerys Giscard D’Esta-
ing voru síðasti kaflinn í
hneykslanlegum samskipt-
um hans við Frakka og
höfðu mikil áhrif í frönsku
kosningunum árið 1981.
Flestir telja að Bokassa sé
rúinn öllum stuðningi, en
það að honum skuli sleppt
úr haldi sýnir líklega best hve
aðkrepptur Andre Ko-
lingba, núverandi forseti, er.
Seinnihluti tvískiptra kosn-
inga stendur nú yfir og útlit-
ið ekki of bjart hjá honum
eftir niðurlægjandi ósigur í
fýrrihlutanum. Það væri því
sársaukalaust fyrir hann þó
að Bokassa kæmi smáróti á
landsmenn, enda telja menn
þetta bara örvæntingarfullt
útspil hjá forsetanum.
Og landsmenn virðast
vera búnir að gleyma hinu
liðna. Það er eins og þeir hafi
frekar tilhneigingu til að
muna Bokassa vegna verk-
smiðjanna og opinberu
mannvirkjanna sem hann lét
reisa en hryðjuverkanna.
íþróttaleikvangurinn í mið-
borginni virðist vega þyngra
en þessi hundrað skólabörn
sem fundust í frystikistu
hans. Þeir muna enn efna-
hagslegar framfarir sem
urðu í kringum 1965 þegar
Bokassa tók við vöidum.
Hann stóð fyrir umbótum í
landbúnaðarmálum og ýtti
undir fýrirtækjarekstur sem
stuðlaði að nokkrum hag-
vexti. En síðan fór að síga á
ógæfúhliðina.
„Papa Bok“, eins og hann
var kallaður, vakti þegar
mótsagnakennd áhrif meðal
landsmanna. „Hann var í
senn besti og versti stjórn-
andi okkar," sagði ónafn-
greindur embættismaður.
„Fólk hefur tilhneigingu til
að gleyma hinu slæma og
muna hið góða,“ sagði afr-
ískur stjórnmálamaður og
bætti við: „Landsmenn
muna að hann var fram-
kvæmdamaður.“ Sagan segir
að hann hafi eytt meirihluta
síðustu sex ára í fangelsinu
við að skrifa 54 börnum sín-
um og biðjast fyrir. Að sögn
varðanna í fangelsinu er klefí
hans eins og kapella með
myndum af Jesú og Maríu
mey upp um alla veggi.
Einnig mátti þar finna kross-
inn sem Jóhannes Páll ann-
ar gaf Bokassa á meðan
hann var enn í náðinni.
En þeir sem óttast endur-
reisn Bokassa mest eru
Frakkar. Það er einfaldlega
vegna þess að þeir vilja ekki
vera minntir á það í sífellu
hversu mjög þeir hömpuðu
honum í eina tíð. Það er ekki
glæsilegt afspurnar, en Bo-
kassa telur sig vera kominn
af Faraóum, dýrkar Napóle-
on og telur Frakka hafa svik-
ið sig.
^Jork víímcð
Hlúð að friði
Langþráður samningur Israelsmanna og Frelsissamtaka Pal-
estínumanna um sjálfstjórn Palestínumanna á Gaza-svæðinu
og í Jeríkó á Vesturbakkanum á eftir að valda þrýstingi á önn-
ur arabaríki um að koma á ffiði. í fýrsta sinn ffá því Camp
David-sáttmálinn var undirritaður 1978 standa dymar opnar
fýrir sögulegum ffiði í Miðausturlöndum. Aftur var lokaskref-
ið ekki tekið í Washington heldur í sjálfum Miðausturlönd-
um. Þá var það Anwar Sadat Egyptalandsforseti sem af hug-
rekki steig fyrsta skrefið. Nú var það Shimon Peres, utanríkis-
ráðherra Israels. Líkt og þá geta ráðamenn í Washington nú
fýlgt samkomulaginu effir; hlúð að friði með ráðsnilld og sam-
ræmt þá alþjóðlegu aðstoð sem þörf er á svo sjálfstjórn Palest-
ínumanna megi verða árangursrík.
Japönsk auglýsing
veldur fjaðrafoki
Osamu Watanabe, auglýsingastjóri
almenningsvagna Tókýóborgar, er bú-
inn aö komast aö því aö þaö þarf
ekki mikið til aö særa blygðunar-
kennd Tókýóbúa. Watanabe fékk það
verkefni aö hanna auglýsingavegg-
spjöld til aö hengja upp í neðanjarðar-
lestarstöðvum, þar sem farþegar
skyldu minntir á aö sýna tillitssemi
við notkun vasadiskótækja. Hönnuö-
urinn afréð aö fara óhefðbundna leiö
til aö ná athygli vegfarenda og ganga
skrefi lengra en kollegar hans, en sú
ákvöröun átti eftir aö draga dilk á eftir
sér. Á veggspjaldinu, sem bar yfir-
skriftina Subway Manner, mátti sjá
bakhlutann á kviknöktum, vööva-
stæltum manni meö hendur á mjööm
og heyrnartól á höföi. Athygli vakti að
mikið tónaflóö barst frá afturenda
mannsins, en Watanabe skýröi sam-
líkinguna á þann veg, aö stundum
þærust samskonar óhljóö frá sitj-
anda fólks og of hátt stilltu vasa-
diskótæki! Auglýsingin haföi ekki
hangiö lengi uppi á veggjum neðan-
jarðarlestarstöðva Tókýóborgar þegar
hávær mótmæli tóku aö berast frá
siöavöndum farþegum. Greinilegt var
aö menn höföu ekki sama húmor og
hönnuðurinn og fór svo aö lokum aö
hann neyddist til að láta fjarlægja
auglýsinguna. ViSswlega fór ber rass-
inn mjög fyrir brjóstiö á fólki en þaö
sem vakti þó mest umtal var spurn-
ingin um það hvar og hvernig sjálft
vasadiskótækið væri fest framan á
manninn? í Ijósi þess aö hann var
kviknakinn virtist aöeins eitt koma til
greina.
George
Bush
orðaður
við
striðs-
glæpi
Grein sem birtíst í septem-
berhefti bandaríska tímaritis-
ins Harper’s Magazine hefúr
vakið gífurlega athygli, en í
henni eru líkur leiddar að því
að George Bush, fyrrum
Bandaríkjaforseti, hafi fram-
ið stríðsglæp í heimsstyijöld-
inni síðari. Bush flaug orr-
ustuflugvél bandaríska hers-
ins í stríðinu og samkvæmt
leyniskjölum, sem tímaritið
komst yfir og greinin er
byggð á, framdi áhöfn vélar-
innar alvarlegan glæp undir
lok stríðsins. Af skjölunum
er ljóst að árið 1944 sökkti
orrustuvél sú er Bush flaug
togara á hafi úti. Áhöfríin lét
þó ekki þar við sitja, heldur
skaut með vélbyssum á skip-
verja sem komist höfðu um
borð í tvo björgunarbáta, svo
allir létu lífið. Með þessari
grimmilegu vélbyssuárás
braut áhöfn orrustuvélarinn-
George Bush orrustuflug-
MAÐUR. Leyniskjöl frá stríðstím-
um hafa verið opinberuð.
ar alþjóðleg herlög. Sam-
kvæmt grein Harper’s
Magazine færa leyniskjölin
að vísu ekki óyggjandi sönn-
ur á að Bush hafi sjálfur átt
sök að máli, enda þótt hann
hafi verið einn úr áhöfríinni.
Það sem hins vegar renni
stoðum undir þá kenningu
að Bush sé meðsekur sé sú
staðreynd að bandarískir
fjölmiðlar fóru leynt með
upplýsingar um atburðinn.
Komið hefúr í ljós að einmitt
þegar kosningaslagurinn
milli Bush og Bills Clinton
Bandaríkjaforseta stóð sem
hæst í október á síðasta ári
var upplýsingum um meinta
stríðsglæpi Bush komið til
fjölmiðla í Bandaríkjunum.
Af einhverjum ástæðum
fannst þó engum fréttamiðli
tilefríi til að fjalla um málið,
hvað þá heldur krefja Bush
um skýringu.
Castro vel að sér
í læknavísindum
Fidel Castro Kúbuleiðtogi sýndi á sér alveg
nýja hlið á dögunum, að því er ffarn kemur í
hinu virta bandaríska læknatímari Scientific
American. Fyrir skemmstu dvöldu bandarískir
læknar á Kúbu í því skyni að rannsaka dular-
fullan sjúkdóm sem herjar á eyjarskeggja og
veldur bæði sjóndepru og röskun á taugakerfi.
Um 40 þúsund Kúbveijar hafa þegar veikst af
hinum skæða sjúkdómi og hafa læknar staðið
ráðþrota ffarnmi fýrir honum. Bandarísku vís-
indamennirnir gerðu margskonar rannsóknir á
hinum sjúku og settust síðan niður á kvöldin til
skrafs og ráðagerða. Castro sýndi strax óvenju-
mikinn áhuga á rannsóknarstarfinu. Fékk hann
leyfi til að taka þátt í umræðum læknanna og
sat óþreytandi með þeim kvöld eftir kvöld,
nokkra tíma í senn. Það sem kom þó mest á
óvart var hve Castro var óvenjuvel að sér í
læknavísindum. Leiðtoginn reyndist vera ákaf-
lega vel lesinn í fræðunum og spurði hann
læknana sífellt nýrra athyglisverðra spurninga
sem vöktu þá til umhugsunar. Gekk reynar svo
langt að Castro neyddist til að leiðrétta vísinda-
mennina þegar hann sá að þeir fóru með rangt
mál. Bandarísku læknarnir móðguðust ekki,
heldur voru þvert á móti uppnumdir af þekk-
ingu byltingarleiðtogans. Sáu þeir sér leik á
borði og buðu Castro í fullri alvöru starf í þágu
læknavísindanna, en hann afþakkaði.
FIDEL CASTRO KÚBULEIÐTOGI. Rak bandarísku læknana á
gat með skarplegum spurningum sínum.
yítf'trat/ - /laiutet
HUMOR SEM HITTI
EKKI í MARK. Spurn-
ingin var hvar og
hvernig vasadisk-
ótækið væri fest fram-
an á manninn.

M 1
. , ■ „... líí
Sfc. .'■■ . .. .......