Pressan - 07.10.1993, Blaðsíða 17

M E N N I N G
Fimmtudagurinn 7 október 1993
pressan 17
Leikhúslíf borgarinnar
verður sífellt blómlegra og er
það ekki síst að þakka „litiu“
leikhúsunum, sem nú eru
orðin allnokkur. í næstu viku
bætist ný sýning í hópinn þeg-
ar Frú Emilía ffumsýnir verk
Henriks Ibsen Afturgöngur,
sem er fyrsta verkefhi vetrar-
ins af þremur. Leikstjóri sýn-
ingarinnar er Sigríður Margr-
ét Guðmundsdóttir Þjóðleik-
húsritari, sem fékk tveggja
mánaða frí úr Þjóðleikhúsinu
til að setja upp Afturgöngur
Ibsens.
„Þetta er stórkostlegt verk,“
segir Sigríður Margrét, að-
spurð um sýninguna. „Ibsen
skrifaði Afturgöngur 1881,
langt á undan sinni samtíð.
Verkið fjallar meðal annars
um sifjaspell og þótti afskap-
lega hneykslanlegt. Af þeim
sökum fékkst það ekki leikið.
Það er fýrst núna að leikhús-
fólk, bæði hér og erlendis, er
farið að átta sig á því hve verk-
ið á mikið erindi til okkar.
Afturgöngur er átaka- og
harmsaga, en þó hnyttið og
skemmtilegt verk og afar auð-
skilið.“
Sigríður Margrét lærði leik-
stjóm á Bretlandi og setti upp
nokkrar sýningar hér heima
áður en hún réð sig til Þjóð-
leikhússins fyrir tveimur ár-
um. „Það var auðsótt mál að
fá að taka mér leyfi til að setja
upp þessa sýningu með Leik-
húsi Frú Emilíu. Þjóðleikhús-
stjóri, Stefán Baldursson, hef-
ur sýnt mér mikinn skilning,
enda veit hann að hugur
minn stendur til leikstjórnar.
Ég er ákveðin í að helga mig í
framtíðinni því fagi sem ég hef
menntað mig í.“
Frú Emilía frumsýnir Aft-
urgöngur næstkomandi mið-
vikudag, 13. október, í Héð-
inshúsinu við Seljaveg. Leik-
endur em Margrét Ákadóttir,
Ari Matthíasson, Þröstur
Guðbjartsson, Sigurður
Skúlason og Jóna Guðrún
Jónsdóttirún útskrifaðist úr
Leiklistarskóla íslands síðast-
liðið vor og er því að spreyta
sig í fyrsta sinn á sviði sem
lærður leikari. Þess má loks
geta að hin gamla þýðing
Bjarna Benediktssonar frá
Hofteigi á verki Ibsens, sem
notast er við, hefur að miklu
leyti verið endumnnin af leik-
hópnum.

SlGRÍÐUR NlARGRÉT GUÐMUNDSDÓTTIR. Leikstýrír Afturgöngum Henríks Ibsen í uppfærslu Frú Emilíu.
■ /■ .•
HK.XBK. -eSI

LEIKLIST
Gróft, hrátt og gott
„Erþað ekki einmittþað sem litlu leikhúsin hafa stundum
fram yfir þau stóru, að geta leyft sér að koma aðeins nœr
áhorfendum og draga þá betur inn í atburðarásina og and-
rúmsloftið? Spennandi og athyglisverð sýning. “
STANDANDI PÍNA
FRJÁLSI LEIKHÓPURINN
TJARNARBÍÓI
★★★
Flestum leikritum sem
reyna á einhvern hátt að
höfða til unglinga er oft fljót-
lega hafnað, einmitt af þeim
aldurshópi sem þeim er æd-
að. Þetta fólk vill hvort eð er
frekar fara í bíó, á tónleika
eða í partí um helgar, og þótt
ég hafi ekki séð neinar kann-
anir um aldursskiptingu leik-
húsgesta á íslandi myndi ég
halda að meirihlutinn væri
undir tíu eða yfir tuttugu og
fimm ára. Öðm hverju birtist
leikritahöfundur með áhrifa-
mikið stykki fyrir yngri kyn-
slóðina, en ekki nógu oft til
að fá þennan aldurshóp
reglulega í leikhús.
Standandi pína (Stand-up
Tragedy) eftir Bill Cain er því
strax óvenjulegt vegna þess að
það er leikrit um unglinga
fyrir unglinga sem eitthvað
hefur að segja sem skiptir
máli. í stað þess að bjóða
unglingunum gmnsamlegan
boðskap um hvað það þýðir
að verða fullorðinn fjallar það
mest um skólakrakka í hverfi
í New York, þar sem það að
ná því að verða fullorðinn
telst í sjálfu sér met. Efnið í
leikritinu er að vísu mjög
bandarískt, þar sem ákveðinn
hæfileiki eða „talent" hvers
manns virðist oft skipta
meira máli en maðurinn
sjálfur (allir sem hafa séð
sjónvarpsþáttinn „Fame“
munu kannast við það), en
samt er eitthvað hér sem mér
finnst tala til ungra íslend-
inga. Ofbeldið sem er ríkjandi
í bandarískum stórborgum
sjáum við daglega í einhveiju
formi; í sjónvarpsfréttum, í
blöðunum og sérstaklega í
bíómyndum, og sést í vax-
andi mæli í þessu þjóðfélagi
sem fýrir tíu árum var nánast
laust við slík vandamál.
En.ef ég skil þetta leikrit
rétt er það ekki einungis of-
beldið sem við þurfum að
huga að, heldur áhrif fjöl-
skyldunnar á krakka sem geta
ekki eða vilja ekki klára skól-
ann og hafa lítið annað til-
hlökkunarefni en atvinnu-
leysi þegar þeir hætta í skóla.
Góðviljaði kennarinn Tom
Griffin reynir hér einmitt að
bjarga strák frá fjölskyldu
sinni, en verður að horfast í
augu við að engum verður
borgið meðan fjölskyldu-
ástandið er eins slæmt og
raun ber vitni. Vandamálið er
það margþætt að einn maður
getur sama og ekkert gert,
hvað sem hann reynir.
Þýðingin á hinu grófa
bandaríska götumáli er mjög
góð, ekki síst vegna þess að
þýðandinn, Magnea Hrönn
Örvarsdóttir, hefur kosið að
nota það einkennilega sam-
bland af enskum og íslensk-
um blótsyrðum sem tíðkast
hér í dag í stað þess að þýða
allt yfir á hefðbundna ís-
lensku. Með þessu hefur þýð-
andinn gert aldcúrat það sama
og höfundurinn; látið efnið
tala fyrir sig í staðinn fyrir að
beina athyglinni að tungu-
málinu. Bill Cain tekur þetta
skýrt ffam þegar hann segir:
„Metnaður minn í þessu
verki var ekki að slá met í
notkun enskra blótsyrða,
heldur aðeins sá að segja sög-
Sýningin sem ég fór á var
sú þriðja og var meirihluti
áhorfenda skólakrakkar. Það
var fullt hús og stemmningin
sérstaklega góð. Allir leikar-
arnir stóðu sig vel, en mér
fannst Þorsteinn Bachmann
og Gunnar Gunnsteinsson
bera af. Gunnar Helgason,
sem leikur Lee, auk móður og
bróður Lees, fer með langerf-
iðasta hlutverkið (réttar sagt
hlutverkin) og vekur undrun
ffekar en aðdáun fyrir að geta
skipt á milli persóna á þess-
um ótrúlega hraða. Það er
eitthvað hrátt eða ekki alveg
fullunnið við þessa sýningu.
Sviðsmyndin er afar einföld
og leikurinn stundum
skemmtilega grófur, en mér
fannst það líka passa vel við
efnið og aðstæðumar í Tjam-
arbíói. Leikstjórinn, Halldór
E. Laxness, hefði sennilega
farið öðmvísi að á stóm sviði.
En er það ekki einmitt það
sem litlu leikhúsin hafa
stundum ffam yfir þau stóm,
að geta leyft sér að koma að-
eins nær áhorfendum og
draga þá betur inn í atburða-
rásina og andrúmsloftið?
Spennandi og athyglisverð
sýning.
una.
KLASSÍK
FIMMTUDAGURINN
7. OKTÓBER
• Sinfóníuhljómsveit ís-
lands heldur tónleika þar
sem flutt verða verkin Ad
Astra eftir Þorstein Hauks-
son, Fiðlukonsert eftir Carl
Nielsen og Sinfónla nr. 7 eftír
Ludvig van Beethoven.
Stjómandi er Osmo Vánska.
Einleikari er Auður Hafsteins-
dóttir fiðluleikari. Háskólabíói
kl. 20.
• Páll ísólfsson. Minningar-
tónleikar um Pál ísólfsson í
tilefni þess að nú eru liðin
hundrað árfráfæðingu hans.
Á tónleikunum flytja Ingibjörg
Marteinsdóttir sópran, Þor-
geir J. Andrésson tenór og
Lára S. Rafnsdóttir píanóleik-
ari mörg af þekktustu söng-
lögum Páls. íslensku óper-
unnikl. 17.
LEIKHÚS
• Býr íslendingur hér? ís-
lenska leikhúsið frumsýnir
leikgerð Þórarins Eyfjörð eftir
samnefndri bók Garðars
Sverrissonar. Leikstjóri er
Þórarinn Eyfjörð en leikendur
Pétur Einarsson og Halldór
Bjömsson. Tjamarbiói kl. 20.
• Elín Helena. Frumsýning á
nýju leikverki Áma Ibsen í
leikstjóm Ingunnar Ásdísar-
dóttur. Átakamikið verk sem
segir frá uppgjöri ungrar konu
við fortíðina. Leikendur eru
Sigrún Edda Björnsdóttir,
Margrét Helga Jóhannsdóttir,
Hanna María Karisdóttir og
Þorsteinn Gunnarsson. Borg-
arleikhúsinu, Litla sviðinu, kl.
20.
• Flamenco. Spænski dans-
arinn Gabriela Gutarra sýnir
klassíska spænska dansa og
flamenco. Mótdansari hennar
er Juan Polvillo. Þjóðleikhús-
inu.
• Ferðalok. ★★★ Þrátt fyrir
nokkra galla finnst mér þessi
sýning mjög athyglisverð.
Leikritið er sterkt og tilfinn-
ingaríkt, snjallt í uppbyggingu
og fullt af skemmtilegum at-
riðum. Mæli með, hiklaust,
segir Martin Regal í leikdómi.
Þjóðleikhúsinu, Smíðaverk-
stæði, kl. 20.30.
• Spanskflugan. © Ég vona
að sýningin batni verulega
sem fyrst svo að einhverjir
geti haft gaman af þessu, en
ég efast samt um að Spansk-
flugan eigi eftir að lifa mjög
lengi, segir Martin Regal í
leikdómi. Borgarleikhúsinu kl.
20.
FOSTU DAGUR I N N
8. OKTÓBER
• Ferðin tit Panama. Leikfé-
lag Akureyrar á leikferð um
Norðurland með bamaleikrit
byggt á sögum eftir þýska
bamabókahöfundinn Jano-
sch. Leikstjóri er Ingunn
Jensdóttir. Leikendur eru Að-
alsteinn Bergdal, Sigurþór Al-
bert Heimisson, Dofri Her-
mannsson og Ama María
Gunnarsdóttir. Laugarborg,
Hnafnagili. kl. 13
• Standandi pína. ★★★ Er
það ekki einmitt það sem litlu
leikhúsin hafa stundum fram
yfir þau stóru, að geta leyft
sér að koma aðeins nær
áhorfendum og draga þá bet-
ur inn í atburðarásina og and-
rúmsloftíð? Spennandi og at-
hyglisverð sýning, segir Mart-
in Regal í leikdómi. Frjálsi
leikhópurinn. Tjamarbíói kl.
20.
• Flamenco. Spænski dans-
arinn Gabriela Gutarra sýnir
klassíka spænska dansa og
flamenco. Mótdansari hennar
er Juan Polvillo. Þjóðleikhús-
inu.
• Ástarbréf. Tvíleikur A.R.
Gumeys í leikstjóm Andrésar
Sigurvinssonar. Sögð er
áhrifamikil ástarsaga tveggja
einstaklinga, eins og hún birt-
ist í ævilöngum bréfaskiptum
þeirra. Leikendur eru Herdís
Þorvaldsdóttir og Gunnar
Eyjólfsson. Þjóðleikhúsinu,
Litla sviðinu, kl. 20.30.
• Ferðalok. ★★★ Þjóðleik-
húsinu, Smiðaverkstæði, kl.
20.30.
• Elín Helena. Borgarleik-
húsinu, Litla sviðinu, kl. 20.
• Spanskflugan. © Borgar-
leikhúsinu kl. 20.
LAUGAR DAGU RIN N
9. OKTÓBER
• Kjaftagangur. Gamanleik-
ur Neils Simon. Leikstjóri er
Asko Sarkola en meðal
helstu leikenda eru Lilja Guð-
rún Þorvaldsdóttir, Öm Áma-
son, Tinna Gunnlaugsdóttir
og Pálmi Gestsson. Þjóðleik-
húsinu kl. 20.
• Ástarbréf. Þjóðleikhúsinu,
Litla sviðinu, kl. 20.30.
• Fiskar á þurru landi. Ólík-
indagamanleikur Árna Ibsen í
uppfærslu Pé-leikhópsins,
sem sló rækilega í gegn á
Listahátíð í Hafnarfirði síð-
asta sumar. Leikstjóri er
Andrés Sigun/insson. Nú fer
hver að verða siðastur að sjá
þessabráðskemmtilegu sýn-
ingu. íslensku óperunni kl.
20.30..
• Býr íslendingur hér? ís-
lenska leikhúsið. Tjarnarbíói
kl. 20.
• Spanskflugan. © Borgar-
leikhúsinu kl. 20.
• Elín Helena. Borgarleik-
húsinu, Litla sviðinu, kl. 20.
• Ferðin til Panama. Leikfé-
llag Akureyrar. Dalvík kl. 14
og 16.
SUNNUDAGURINN |
1 O. OKTÓB.ER
• Dýrin í Hálsaskógi. Sýn-
ingar hefjast að nýju á bama-
leikriti Thorbjöms Égner.
Leikstjóri er Sigrún Valbergs-
dóttir en með aðalhlutverk
fara Sigurður Sigurjónsson
og Öm Ámason. Þjóðleik-
húsinukl. 14.
• Ronja ræningjadóttir
Sýningar byrja að nýju á
bamaleikriti Astrid Lindgren.
Leikstjóri erÁsdís Skúladóttir
en með aðalhlutverk fara Sig-
rún Edda Bjömsdóttirog
Gunnar Helgason. Borgar-
leikhúsinu kl. 14.
• Elín Helena. Borgarleik-
húsinu, Litla sviðinu, kl. 20.
• Júlía og Mánafólkið. Leik-
hópurinn Augnablik sýnir
bama- og fjölskyldu leikrít eftir
Kari Aspelund og Friðrik Er-
iingsson. Leikstjóri er Ásta
Amardóttír en leikendur Bára
Lyngdal Magnúsdóttir, Bjöm
Ingi Hilmarsson, Erling Jó-
hannesson, Harpa Amardótt-
ir og Kristín Guðmundsdóttír.
Leikhúsi Frú Emilfu, Héðins-
húsinu, kl. 17.
• Standandi pína. ★★★
Frjálsi leikhópurinn. 7jamar-
bíói kl. 20.