Tíminn Sunnudagsblað - 18.03.1962, Qupperneq 6

Hann lagSi á flótta undan gosinu, en dauSinn var fljótari og elti hann uppi, og hann féll á grúfu og stóS ekki upp aftur.
Þegar Vesúvícs hellti
úr skálum reiði sinnar
Þ. 24. ág. ácið 79 eftir Krists burð
var átján ára gamall rómverskur
stúdent staddur í borginni Misene-
um, sem stóð yzt á nesi, sem skagaði
út í Napólíflóa. Miseneum var hafn-
arborg, sem Ágústinus keisari hafði
á sínum tíma gert að bækistöð róm-
verska flotans.
Ungi maðurinn hét Plíníus, kall-
aður Plíníus hinn yngri til aðgrein-
ingar frá móðurbróður hans og fóst-
urföður, Plíníus eldra. Plíníus eldri
var yfirmaður rómverska flotans í
Miseneum og systir hans og sonur
hennar áttu samastað á heimili hans.
Plíníus eldri var fulltrúi þeirra ó-
sérplægnu, rómversku embættis-
manna, sem í senn voru hershöfð-
ingjar og menntaðir rithöfundar.
Hann hafði sýnt hæfni sína sem her-
stjórnandi í herferðum í skógum
Uermaníu og orðstír hans sem vís-
ndamanns var svo mikill, að hann
v'ar kallaður lærðasti maður síns
tíma. Með ótrúlegum dugnaði og
elju hafði hann samið jötuneflt verk,
eins konar fjölfræðibók, sem nefnd
hefur verið „Náttúrusaga". Er hún
enn varðveitt og þykir með merk-
ustu heimildarritum fornra tíma. Á
því herrans ári 79 e.Kr. var hann
enn önnum kafinn við að vinna að
þessu mikla verki.
Upp frá botni Napólíflóa stendur
eldfjallið Vesúvíus og ber keilu þess
við himin. Á þessum tímum höfðu
margar blómlegar borgir risið upp
við rætur þess, sem voru umluktar
akurlendi á alla vegu og vínrækt-
argörðum. Næst rótmm Vesúvíusar
stóðu borgirnar Pompej og Hercu-
laneum. Pompej var blómleg verzi-
unarborg, verzlaði einkum með iðn-
aðarvarning, handunna muni og ný-
silfur. Mönnum hefur talizt til, að
ibúafjöldi hennar hafi verið sem
næst tuttugu þúsundum. Systurborg
hennar, Herculaneum, var ekki eins
mikil athafnaborg, og hefur íbúa-
fjöldi hennar sennilega verið ná-
lægt fimm þúsundum. Hin dásam-
lega og fagra strandlengja hafði
hænt að sér marga Rómverja og
sumarhýsi þeirra stóðú við botn fló-
ans.
Sextán árum áður eða árið 63 e.
Kr. — að sumra áliti 62 e.Kr., hafði
Vesúvíus minnt íbúa þessara borga
á jötunkraft sinn eftir að hafa sofið
Þymirósarsvefni um langt árabil:
Voldugur jarðskjálfti hafði skyndi-
lega átt sér stað, og jafnaði hann
fjölda bygginga við jörðu og eyðilagði
vatnsleiðslukerfið. Flóðbylgja, sem
fylgdi í kjölfar jarðskjálftans, olli
miklum skemmdum á mannvirkjum.
Síðan varð hlé á ásókninni og menn
önduðu léttar. Með miklum dugnaði
tókst borgarbúum að endurreisa
byggingar eða byggja ný hús í stað
þeirra, sem hrunið höfðu til grunna.
Þannig var ástandið, þegar hinar
miklu náttúruhamfarir hófust, sem
gert hafa Pompej og Herculaneim
Bronskanna, eftir að búiS er að þvo af
henni átján aldir.
78
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ