Tíminn Sunnudagsblað - 23.12.1962, Blaðsíða 7

iö fram gagnvart þcim mönnum, sem
voru brautryðjendur flugsins á sín-
um tíma. — í Rússlandi var það
maður að nafni Tsjolkovskij, sem
varð samnefnari þessara vangaveltna
og hugmynda. Konstantin Tsjolko-
vskij, eins og hann hét fullu nafni,
— fæddist árið 1858 og lifði fram
til ársins 1935. Hann var kennari
í eðlisfræði og stærðfræði í Kaluga
í Rússlandi árið 1882, og hinn þekkti
eðlisfræðingur Mendelejev sá svo um,
að hann var gerður meðlimur í fé-
lagi eðlis- og efnafræðinga í St. Pét-
ursborg. Hann ritaði um eldflaugar
og tæknivandamá.l þeim að lútandi
allt sitt líf og var sennilega fyrstur
manna til þess að gera sér ljóst,
Ihvað þyngdarhlutfallið milli brennslu
efnisins og eldflaugarinnar sjálfrar
hefur mikla þýðingu. Með hinni eðlis
fræðilegu þekkingu sinni komst hann
að þeirri niðurstöðu, að nauðsynlegt
væri að nota fljótandi eldsneyti, þeg-
ar menn vildu hafa þyngdarhlutföll-
in mikil. — Nú á tímum eru aðallega
til tvær gerðir eldflauga: þær, sem
knúnar eru föstu eldsneyti og hhiar,
sem knúnar eru fljótandi eldsneyti.
Hinar gömlu púðuréldflaugar höfðu
vitanlega fast eldsneyti.
Eldsneytið sjálft inniheldur bæði
efni, sem kemur af stað bruna, og
efni, sem brennur, svo sem sprengi-
efni ávallt gerir. Þessu er oft þannig
fyrir komið, að löng púðurstöng eða
stöng úr öðru brennsluefni brennur
frá öðrum enda og gasið, sem við
iþað myndast, streymir út úr flaug-
inni að aftanverðu. í eldflaug, sem
knúin er fljótandi eldsneyti, er
kveikiefnið og sjálft brennið aðskilin,
og er hvort í sínu rúmi í eldflaug-
inni. Kveikiefnið getur verið sait-
péturssýra eða fljótandi súrefni, en
það, sem brenna skal, „brennið", er
oft alkóhól eða eitthvað kolhýdrat,
svo sem parafín eða annað svipað því.
Þessi efni blandast svo í brennslu-
rúminu, og þar myndast hátt hita-
stig. Síðan er bara að opna „reykn-
um“ leið út úr afturenda eldflaugar-
innar um þar til gert op. Eldflaug af
þessu tagi er náttúrlega mjög flókin
að gerð, þar eru geymar, kranar,
dælur og alls konar tæki önnur, og
auðvitað verður að sjá til þess, að
vökvarnir blandist í brennslurúminu
í réttu hlutfalli á réttum tíma. Verði
einhver mistök i því sambandi, getur
hæglega farið svo, að eldflaugin
springi í loft upp, eins og ótal dæmi
sanna, eða þá, að nægilegt hitastig
myndist ekki.
Víkjum nú aftur að Tsjolkovskij:
Við 1. mai hátíðahöldin 1933 talaði
hann í útvarpið í Kaluga, þá 75 ára
gamall og sagði meðal annars:
„í fjörutíu á.r hef ég unnið að
tilraunum varðandi lögmál eld-
flauafræðinnar, og ég ehf sannað,
að ferðir til Marz muni vera mögu-
Á MYNDUNUM tvelm hér á síðunni sést gervihnöttur, sem búlð er að skjóta á
loft. Á efrl myndinn! sést, þegar hliðarstykkl kastast af hnettinum. Þau falla
til jarðar, en þriðja þrep eldflaugarinnar knýr gervlhnöttinn áfram. Á neðrl
myndinni hefur gervihnötturinn losað sig við eldflaugina, 09 „skóflu"-blöðin, sem
taka eiga við geislun frá sóiu, eru útdregin. — Neðst á myndinnl er jörðin í óra-
fjarlægð.
legar í náinni framtíð. Það er erfitt
að segja nákvæmlega fyrir um, hve-
nær það mun verða, en ég er sann-
færður um, að geimskip munu í
framtíðinni geta ferðazt milli plán-
etanna.“ — En hversu margir voru
þeir, sem veittu þessum orðum verð-
skuldaða athygli, þegar þau voru
■sögð?
Árið 1935 lagðist hann banaleguna,
og hann gaf kommúnistaflokknum
og sovézku ríkisstjórninni alla út-
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
991