Tíminn Sunnudagsblað - 23.12.1962, Blaðsíða 8

reikninga sína í þeirri bjargföstu trú,
að það yrði haldig áfram á þeirri
braut, sem hann hafði markað. Stalín
s.iálfur veitti gjafabréfinu viðtöku
og sendi símskeyti til hins deyjandi
vísindamanns:
„Til hins lærða visindamanns, fé-
laga Konstantín Tsjolkovskij, Kaluga.
— Mínar beztu þakkir fyrir bréfið
og gjöf yðar til flokksins og ríkis-
stjórnarinnar. Ég óska yður góðs bata
og enn frekari árangurs í starfi yðar.
Með hjartanlegri kveðju.
J. Stalín.“
Hvað sem um Stalín hefur verið
sagt, er auðséð, að hann hefur kunn-
að að meta þessa gjöf hins aldna
vísindamanns, enda var varla hægt
annað, þar sem hann hafði eytt allri
ævi sinni í þágu vísindanna og Sovét-
ríkjanna.
Tsjblkovskij andaðist fáum dögum
síðar, og á gröf hans stendur fábrot-
inn legsteinn. Á hann eru grafin þessi
orð: „Maðurinn mun ekki verða
hlekkjaður við jörðina um alla fram-
tíð.“ Ríkisstjórn Sovétrikjanna lét
gera frímerki honum til heiðurs árið
1957, þegar gervitunglin tóku að
snúast umhverfis jörðu.
Það er ekki að efa, að aðrir rúss-
néskir vísindamenn tóku við, þar sem
Tsjolkovskij hætti. Ríkisstjórnin tók
að sýna þessum málum mikinn á-
huga strax árið' 1934 á opinberum vett
vangi, svo að vitað er, að þegar síð-
ari heimsstyrjöldin brauzt út, voru
Sovétríkin komin langt á leið með
að smíða eldflaugarvopn. Og þegar
stríðinu lauk, fengu Rússar óvænta
aðstoð.
Árið 1932 var íulltrúi þýzku ríkis-
stjórnarinnar viðstaddur sýningu,
sem áhugamenn um eldflaugar héldu
í Beriín. Það var þýzkur herforingi
að nafni Dornberger og aðstoðarmað-
ur hans, sem stóðu fyrir sýningunni.
Aðstoðarmaðurinn hét Wernher von
Braun, og átti síðar eftir að koma
mikið við sögu í smíði eldflaugna-
vopna og verða heimsfrægur fyrir
störf sín á því sviði. í Versalasamn-
ingunum voru ströng ákvæði um,
hvaða vopn Þjóðverjum væri leyfi-
legt að eiga, en eldflaugar voru ekki
bannaðar, því að árið 1920 hafði eng-
inn gert rá.ð fyrir, að þær ættu eftir
að verða áhrifamestu og hættulegustu
vopn framtíðarinnar, svo að þýzka rík
isstjórnin hafi frjálsar hendur á því
sviði. Árið 1935 tók hún til að
byggja stórt tilraunasvæði fyrir eld-
flaugar við Peenemiinde við Eystra-
salt. Þegar bygging þessarar stöðvar
stóð sem hæst, höfðu 18000 manns
atvinnu við framkvæmdirnar. Og
þarna urðu hinar hættulegu flaugar
V-1 og V-2 til. V-2 var skotið á loft
í fyrsta sinn 3. október 1942. Hitler
kom til Reenemúnde í júní 1843 og
gaf skipun um að hefja stórfram-
leiðslu á þessum vopnum. Hann vildi
fá hvorki meira né minna en 30000
V-2 á mánuði!
Enskar sprengjuflugvélar gerðu
miklar loftárásir á Peenemunde 17
ágúst það sama ár, og gerði þag sitt
til þess að tefja framleiðslu þessara
múgvopna. Samt sem áður tókst Þjóð
verjum að framleiða þau til notkun-
ar í stríðinu: Alls var skotið 4300
eldflaugum af þessari gerð á Eng-
land og 2100 á Antwerpen. í rauninni
var ástandið miklu alvarlegra en
Bandamenn gerðu sér grein fyrir
meðan á stríðinu stóð. Hefðu þessar
stóru eldflaugar v.erið tilbúnar fyrr,
hefði það ef tU vill getað snúið rás
heimsstyrjaldarinnar Þjóðverjum í
vil. Framkvæmdunum í Peenemúnde
miðaði það vel, að þar var langt kom
ið smíði tveggja þrepa eldflaugar,
sem átti að geta flutt sprengjur yfir
Atlantshafið.
.En brátt leið að lokum stríðsins og
Rússar nálguðust Peenemúnde. Þá
flýði von Braun, Dornberger og 180
aðrir eldflaugasérfræðingar vestur
yfir til Bandaríkjamanna, en Rússar
tóku höndum 4000 menn, sem unnið
höfðu að eldflaugarannsóknum. —
Þeirra á meðai voru bæði vísinda-
menn, verkfræðingar og verkafólk.
Og síðan hafa bæði Bandaríkjamenn
og Rússar reynt að nýta þetta fólk
til fullnustu.
Rússar báru mest úr býtum, því að
í þeirra hlut kom verksmiðjan öll
eins og hún lagði sig og mikill fjöldi
hálfgerð'ra og fulligerðra eldflauga
Þeir gátu því hafið framleiðslu þess
ara vopna mjög fljótlega, enda leið
ekki á löngu, þar til þeir voru farnir
að gera tilraunir með V-2. Þetta hef-
ur meðal annars verið orsökin til
þess forskots, sem Rússar hafa haft
fram til þessa í smíði eldflauga. Því
má hins vegar ekki gleyma. að Banda
ríkjamenn hafa á sínum snærum
marga af færustu sérfræðingum Þjóð-
verja í eldflaugasmíði.
En hvað sem allri samkeppni líður
milli þessara stórvelda, sem segja
má, að hafi nú um sinn haldið ör-
lögum mapnkynsins í höndum sér
með vígbúnaði sínum, verður það
áreiðanlega einhver mesti viðburð-
ur í sögu mannkynsins, þegar einhver
maður af einhverju þjóðerni leggur
af stað út í geiminn til annarra
stjarna í geimskipi, sem sennilega
verður knúið sömu lögmálum og
brautryðjendur eldfiaugavísindanna
fundu endur fyrir löngu.
ÞETTA er líkan af Venus-farinu, sem Rússar sendu út í gelminn 12. febrúar 1961,
er. því rniður rofnaðl sambandið við það, þegar það var um 7—8 kílómetra frá
jörðu. Nú er bandarísk eldflaug á leið til Venusar.
992
T í M I N_N. — SUNNUDAGSBLAÐ