Tíminn Sunnudagsblað - 23.12.1962, Blaðsíða 18

fKRISTINN HELGASON:
ÓVEÐURSHLJÓMKVIÐA
Á HELLISHEIÐI
Líklega er sauðkindin það húsdýr
á íslandi.s em mestra vinsælda hefur
notið, og ber þar einkum tvennt til.
f fyrsta lagi eru hinar margvíslegu
afurðir, sem hún gefur af sér. Má
ætla, að hún ætti drýgstan þátt í að
halda lífinu i íslenzku þjóðinnj á
hörmungartímum hennar, því að ekki
var nóg með, að það væri hinn góm-
sætasti matur, sem hún gaf af sér,
heldur var það tillin í skjólgóðan fatn-
að og skinnið í skóna, og hver er sá,
sem fer út í skammdegiskulda og
þykir ekki gott að skýla sér með úlpu.
fóðraðrj með :.slenzkri lambsgæru.
Og mörg gerast ævintýrin í sam-
bandi við sauðkindina. Já. hversu
mikil er ekki tilhlökkunin hiá börn-
unum, þegar sauðburðurinn hefst?
Og kemur þá ekkj barnið upp í mörg-
um fullorðnum manninum líka? Þá
má ekki glevma stnalamennskunum
og kannski ertt það fjallferðir. bæði
vor og haust. sem varpa mestum
ljóma á ævintýrið
Sjálfar réttirnar eru samt hápunkt-
ur ævintýrisins Þær ganga næst
sjálfri jólahátíðinni hjá mörgum börn
um og unglingum, já, og hjá mörgum
fullorðnum líka.
En þegar réttirnar eru afstaðnar.
hefst alvara lífsins Hversu oft hef-
ur ekki verið horft tárvotum augum
á eftir fallegri lífgimbur. erfiðleik-
arnir að koma sláturfénu á markað-
inn, fyrst að reka bað í marga daga.
kannski um fiallvegi. standa svo yf-
ir bví við kaupstaðinn, þar ti! kaup
m^nninum þóknaðist að katina það.
Tímarnir breytast Nú er slátur
fénu ekið á bílum Nú er það ör
fárra klukkustunda akstur, sem áður
var marga daga rekstur Nú taka
sláturhús við fénu, sláturhús, sem
bændurnir eiga sjálfir, og nú þarf
ekki að bíða eftir, að kaupmaðurinn
vilji kaupa.
Það er hætt við, að nútímamaður-
inn, umkringdur öllum nútímaþæg-
indum, gleymi þeim svaðilförum, er
oft voru farnar að áliðnu hausti. Því
skal rifjuð hér upp ein slík ferð með
sláturfé austan úr Flóa til Reykja-
víkur. Var hún farin fyrir 25 árum.
☆
Sumarið 1937 var með eindæmum
votviðrasamt hér sunnan lands. Mátti
segja, að hreint neyðarástand ríkti
með heyskapinn í ágústlok. En í byrj-
un september brá til norðanáttar, og
var þá heyskapurinn sóttur af miklu
kappi. Fór svo, að sumar sveitir frest-
uðu fjallferð til þess að tefja sig
ekki frá heyskapnum. Þetta gerðu þó
Flóamenn ekki, og var því réttað á
venjulegum tíma. Komu til þeirra
boð frá Sláturfélagi Suðurlands, sem
vildi fá féð úr Flóanum sem fyrst til
slátrunar, þar eð dráttur var á suð-
urrekstri úr öðrum sveitum.
Bændum úr Hraungerðishreppi var
ætlað að slátra fé sínu föstudaginn 1.
október. Urðu þeir því að leggja af
stað mánudaginn 27. september, því
að fjóra daga var verið að reka féð
austur úr Hraungerðishreppi til
Reykjavíkur.
Rann nú mánudagurinn upp bjartur
og fagur. Féð var rekið saman, og
reyndust þetta vera tólf hundruð.
Var þessu skipt í tvo rekstra, og
skyldu sex menn vera með hvorn
rekstur. Gerðist nú ekkert markvert
þennan dag, nema smáatvik, sem kom
fyrir mig og verður mér lengi minn
isstætt.
Snemma dags lenti ég í eltingaleik
við nokkur lömb, sem voru staðráðin
í að selja mér frelsi sitt dýru verði.
Var þetta til þess, að mér hitnaði
mjög. Fletti ég mig klæðum, fór úr
peysunnj og sendi hana heim með
þeim ummælum, a?j óþarft væri að
vera í henni í svona góðu veðri.
Hægt og rólega seig féð á undan
okkur vestur Ölfusið. Þegar líða tók
KRISTINN HELGASON
á daginn, matti sjá kolmórauðan
blikuklósiga læðast upp á suðvestur-
loftið. Boðaði það, að veðrabrigði
væru í nánd. Um kvöldið tók annar
hópurinn gistingu í Gljúfurholti, en
hinn í Vorsabæ í Ölfusi.
Morguninn eftir, þegar komið var
á fætur, var sjáanlegt, að veðrið var
breytt. Loft var alskýjað og kominn
suðaustankaldi. Var nú lagt af stað
og ekki stanzað fyrr en i Hveragerði.
Drukkum við þar kaffi og lögðum
svo upp Kamba,
Ekki höfðum við lengi farið, er
tók að rigna, og er við komum upp í
miðja Kamba, var komið suðaustan
rok, slagveður og blindþoka.Áþessum
árum var oft venja að fara með fjár-
rekstra gamla veginn og koma Gamla-
skarð niður á Kolviðarhól. Var þetta
hæði gert af því, að þetta var styttri
leið, og einnig var stefnt að því að
forðast umferðina á veginum. Ekki
þótti okkur þó ráðlegt a?j yfirgefa
þjóðveginn í þessu veðri, og mjökuð-
umst við hægt upp á Kambabrún.
Ailt.af hertj veðrið, eftir því sem of-
aT dró.
Rétt fyrir vestan Kambabrún eru
svonefnd Hurðarásvötn. Ætluðum við
að á fénu þar því að bæði þurfti
það að hvílast og bíta. Settumst við
niður og fórum að borða. en heldur
var það kaldrrnalegt borðhald. Ekki
Hér segir frá hrakningum, er fjárrekstrarmenn úr
Flóanum lentu í meí fé sitt á HelIisheíSi, begar sá
háttur var hafður á a$ reka sláhirfénaílinn yfir heií-
ina til Reykiavíkur. ?>á gátu slæm haustveíiur or'Si'S
rekstrarmönnum erfi'S vifiureignar og stundum minnk-
aí hiIi<S milli lífs oo dauða.
1002
T I M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ