Tíminn Sunnudagsblað - 23.12.1962, Blaðsíða 9

ÞÆTTIR IÍR ÆVISÚGU GAMAILAR
VINNUKONU1SUNNLENZKRISVEIT
Vilborg Guðmundsdóttir fæddist í.
Hlíð í Grafningi 5. september 1829.
Foreldrar hennar voru Guðmundur
Þorvaldsson frá Alviðru og Guðrún
Vigfúsdóttir, prests á Snæfoksstöð-
um. Móðir Guðrúnar hét Vilborg
Freysteinsdóttir. Hún andaðist í Hlíð
hjá dóttur sinni og tengdasyni árið
1826, 77 ára.
Foreldraf Vilborgar fluttu að Hlí<5
og byrjuðu þar búskap 1822, og þar
bjuggu þau í sextán ár. Fyrstu árin
gekk þeim vel, hvað efnahag snerti,
en sumarið 1930 veiktist Guðmund-
ur og var óvinnufær mest allan slátt-
inn 'lveitungarnir hjálpuðu honum
að sl.á og hirða túnið, en halli varð
á heyskapnum svo að fénaði varð að
fæklca. Eftir þelta mun hann aldrei
hafa fengið fulla heilsu. Frá Hlíð
fluttu þau hjón'með börnum sínum
fjórum, og var Vilborg eitt þeirra,
að Skógstjörn á Álftanesi. Eftir það
kann ég ekkert frá þeim að segja
eneð vissu
Frá uppvexti Vilborgar veit ég ekki
annað en það, sem hún sagði sjálf
og mun það allt rétt vera. Hún fegr-
aði aldrei sinn málstað. Móðir hennar
var siðavönd nokkuð við börn sín
Kenndi þeirn snemma að lesa og alla
gamla og góða siði. Hún sagði, að
sér hefði fundizt hún á sínum upp-
vaxtarárum óþarflega siðavönd. Til
dæmis þetta: Hún og eldri systkin
vildu fá að fara til kirkju eins og
fullorðna fólkið. Þau fengu það með
því móti, að þau myndu eitthvað úr
messunni, sem presturinn segði, er
heirn var komið. Ef þau mundu ekki
neiít, fengu þau ekki að fara næsta
sinn, þegar messað var, annars máttu
þau fara til kirkju áfram. En alltaf
urðu þau að geta sagt henni eitthvað
úr messunni, þegar heim var komið
Hún sagðist alltaf hafa getað haft
yfir einhver orð, sem presturinn
hefði sagt. En oft sagði hún, að ekk
ert hefði hún skilið, hvað hann
meinti með þeim orðum.
Þegar hún kom á Álftanes, átti
húo klrkjusókn að Bessastöðum. Þá
var þar prestur séra Árni Helgason.
prófastur í Görðum. Eftir að hún
fór að sækja kirkju til hans, sagðist
hún ekki hafa þurft að leggja sér-
stakar setningar á minnið. Hún sagð-
k .
f Kolbeinn Guðmundsson
* frá Úlfljófsvatni skrif-
ar hér um konu, sem
Síft barst á um dagana
og skipaði ekki þann
JjjéSfélagssess, að
henni væri mikil af-
hygli veift. En þann
sess, sem lífið hafSi
valié heiini, skipaðí
hún mefi sóma.
ist hafa getað sagt móður sinni, út af
hverju hann hefði lagt og kafla úr
ræðunni. Eftir nokkrar kirkjuferðir
hefði móðir sín hætt að spyrja sig
úr messunni Hún sagðist heldur
hafa saknað þess, en þó ekki talað
um það eða spurt, hvers vegna hún
hætti að spyria sig, þegar hún loks-
ins nokkum veginn gat svarað
spurniagum hennar.
Vilborg bar alla sína ævi sérstakan
hlýhug til séra Árna, enda þótt hún
teldi hann ekfci beinlínis ræðuskör-
ung. Viðkynning utan kirkju hefði
verið frábær. Hún sagðist nokkram
sinnum hafa mætt honum á förnum
vegi, þegar hann var á ferð á Nes-
inu. Þá var hún tíu ára stelpa frá
fátæku heimili og þekkti fátt fólk.
Alltaf hefði hann verið eins og bros-
andi og alltaí talað eitthvað við sig,
og hann hefði haft sérstakt lag á því
að s'egja eitlhvað gott, sem maður
gat aldrei gleymt. Af honum sagð-
ist hún hafa lært að færa sér í nyt
það, sem hún las, vinsa það bezta úr
því, en láta það illa afskiptalaust.
Sem dæmi um það, hvað séra Árni
gat oft komizt snilldarlega að orði,
sagði hún, að eitthvert sinn er hún
var við kirkju á Bessastöðum, var
það eftir messu úti á hlaði, að maður
var að segja fólkinu nýjar fréttir,
sem enginn hafði heyrt. En þegar
hann hafði lokið við að segja frétt-
irnar, tók hann það fram, að varlegt
mundi að trúa þeim að öllu leyti, því
aS þetta væri haft eftir honum Árna,
sem kallaður væri sleggjuböllur. ,
Séra Árni var einn af þeim, sem
heyrðu fréttirnar og eftir hverjum
þær voru hafðar. Þá sagði hún, að
séra Árni hefði sagt:
„Það er mikið höfuðnafn“.
Þessi orð séra Árna höfðu þau
áhrif, að engar umræður urðu um ’
fréttirnar eða heimildarmann þeirra. 1
En hverjar þessar fréttir voru eða
hvers efnis, sagðist Vilborg ekki
muna. En orð séra Árna mundi hún.
Árna sleggjuböll kannaðist hún við,
því að hann var þá á Álftanesi, og
Gísli Konráðsson getur hans [ ævi-
sögu sinni.
Þegar Vilborg var ellefu ára, flutt-
ist hún að Alviðru í Ölfusi. Þá bjuggu
þar Sigríður Þorvaldsdóttir, föður-
systir hennar, og Helgi Árnason,
maður hennar. Þau hafa að líkindum
tekið hana til fósturs fyrir frænd-
semissakir. Líklega hefur faðir henn
ar þá verið andaður. Hann hefur þá
verið búinn að vera heilsutæpur í
mörg ár. En móðir hennar var lcyrr
á Álftanesi, og þar andaðist hún.
Þegar Vilborg kom að Alviðru,
var hún lesandi fyrir löngu og það
áður en foreldrar hennar fluttu frá
Hlíð. Hún hafði lítið fyrir að læra
að lesa. Hún var orðin lesandi áður
en nokkur vissi af því. En það var
með þeim hætti, að Þorvaldi, bróður
T í M I N N — SUNNUDAGSBL ð.Ð
993