Tíminn Sunnudagsblað - 23.12.1962, Blaðsíða 16

Gamall maður með mólaup á baki.
vissu þar af góðu hleðslugrjótí. Og
þá var það iðulega borið eins og
annað. Stóra steina, sem á annað
borð voru manntækir, báru þeir á
beru bakinu, en þá, sem smærri voru,
í svonefndum grjótlaup, sem um
margt líktist raunar barkrókum þeim,
sem notaðir voru hérlendis. Hinar
fornu hleðslur í færeyskum byggðum
sýna, að þar er margan steininn bú-
ið að bera.
Og þeir fluttu líka jarðveg í laup-
um. Hversu stórkostlegur sá moldar
burður hefur stundum verið, má
marka af því, að tveir þriðju þeirrar
moldar, sem er í kirkjugarðinum í
Halldórsvík á Straumey, er borin
þangað í laupum úr haganum, hundr
að metra leið, að sönnu undan
brekku. Þeir, sem það gerðu, hafa
sannarlega unnið til þess að hvíla hóg
lega í grafreit byggðar sinnar.
Það var orð gert á því, að föt slitn
uðu iila við laupaburðinn, einkum á
öxlum, herðum og lendum. Og fór
ekki heldur hjá því, að mennirnir
sjálfir bæru merki þessa strits, þegar
aldur færðist yfir þá. Margir fengu
hnúta á bakið, þar sem laupurinn lá
á þeim, og stundum sáust hvítir lokk
ar í hári manna, þar sem burðarfetill
inn hvíldi á liöfðinu. Þó er það skoð
un þeirra, sem gerzt vita, að þessi
burður hafi ekki valdið neinu því,
sem unnt sé að nefna atvinnusjúk-
dóm, en auðgert hafi verið að oftaka
sig vig burðinn, svo sem við alla þá
erfiðisvinnu, sem sótt er af hlífðar-
lausu kappi. Stundum bar líka við,
að menn meiddust illa, ef þeim skrik
aði fótur í hálku undir þungum laupi,
og jafnan var börnum og unglingum
tekinn strangur vari fyrir þvi að
hrekkja mann undir byrði, gera hon
um hverft við eða hanga á byrði hans.
Iðulega reif af mönnum á bakinu og
lendum, þegar mikið var borið, og
var þá notað lendabelti til hlífðar —
hlíf, sem í var haft hey eða ull. En
á því var ekki þörf, nema þegar menn
báru mykjumó eða þara dag eftir dag.
Menn bognuðu ekki eða kýttust und
ir laupum. Það var þvert á móti tal-
ið, að hann rétti úr þeim mönnum,
sem voru lotnir, og getur verið, að
fetillinn á enninu hafi stuðlað að því.
Að minnsta kosti er það staðreynd,
að gamlir menn, sem alla ævi höfðu
að staðaldri borið þungar byrðar
með þessum hætti voru oft beinir i
baki og héldu undravel reisn sinni.
Sjálfsagt þótti að hirða laupana vel
Þegar mykjuburði var lokig á vorin,
voru þeir lagðir í bleyti í læk eða
sjávarlón og látið í þá grjót, svo að
þeir flytu ekki brott, og þar að auki
tjóðraðir við bakkannn. Eftir einn
eða tvo daga voru þeir síðan þvegnir
vandlega og skafið af rimum og
stuðlum, ef skarnið sat fast á þeim.
Við þvottinn var venja að nota sand
og slý og höfð þvaga til þess að nudda
þá með. Sápa var ekki notuð á laupa.
Á sama hátt voru þvegnir laupar, sem
notaðir voru til fiskburðar og ann-
ars þess, sem óhreinkaði þá. En mörg-
um var þó illa við, að svo langt væri
gengið, að fisklyktin af þeim hyrfi,
á meðan róið var.
Gamali hringjarinn í Viðareiði, kóngs-
bóndi og einn bezti bjargmaður Fær-
eyja á manndómsárunum. Það ber ekki
á því, að hann hafi bognað undan öllum
þeim iaupaburði, sem tiðkaðist um hans
daga.
1000
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ