Tíminn Sunnudagsblað - 13.01.1963, Blaðsíða 5

að þetta var jakt sú, sem hann hafði
alllengi átt von á. En kynlegt þótti
honum, að hún sveigði ekki í átt til
lands, þótt komin væri inn á móts
við kaupstaðinn, heldur sigldi beint
inn flóann, djúpt úti. Varð' Schram
það fyrir, að liann bað Jóhannes að
sækja hesta og tygja þá, og riðu
þeir síðan sem mest sem lcið
lá inn Skagaströnd, því að sýnt var
að skipstjórinn á jaktinni hugðist
taka land einhvers staðar inn frá.
Fylgdust þeir með siglingu skipsins
inn flóann austan Vatnsness meðan
til vannst.
III.
Nú víkur sógunni inn á Ása. Um
þessar mundir var séra Rafn Jóns-
son prestur á Hjaltabakka, nokkuð
hniginn á efri ár og nefndur Rafn
rauði manna á meðal. Hafði hann
hlotið viðurnet'nið sitt af rauðri við-
Ihaílnarkápu, sem hann skartaði á
ferðalögum. En tveimur áratugum
áður en hér var komið sögu, hafði
það verið á orði naft, að á Hjalta-
bakka var ofn i stofu hjá presti, harla
fágætt þing á þeim tímum. Virðist
mega af þessu ráða, að séra Rafn
hafi haldið sig allvel á fyrri árum.
Kona séra Rafns var Kristín Egg-
ertsdóttir, ættuð frá Stóra-Dal ogvoru
á heimilinu fjögur börn þeirra, Egg-
ert, Valgerður Kristín og Anna María,
öll fulltíða, og Jón þrettán vetra gam-
all. Þar var' og vinnukona ein, mað-
ur sá, er hét Þcrvaldur Jónsson, með
konu sína, Guðrúnu Jónsdóttur, og
eitt eða tvö börn, og kona í hús-
mennsku, Guðrún Guðmundsdóttir að
nafni. Hjáleiga var í túnjaðri og
hét Hjaltabakkakot. Þar áttu heima
miðaldra hjón, Þorsteinn Jónsson og
Guðrún Jónsdóttir og voru ein síns
liðs í kofunum.
Á Húnsstöðum, næsta bæ innan
við Hjaltabakka, bjó Jón Gislason,
aldurhniginn maður, en á Akri hjón
nálægt miðjum aldrii, Guðmundur
Guðmundsson og Steinunn Jónsdóttir,
og áttu margt oarna á bernskuskeiði.
f Holti bjuggu hjónin Jóhannes Guð-
mundsson og Jarþrúður Eiríksdóttir
og á Skinnastöðum Björn Eiríksson,
gamall maður, og kona hans, Rann-
veig Helgadóttir, lítið eitt yfir miðj-
an aldur.
Á Torfalæk bjó einn af hreppstjór-
um sveitarinnar, Erlendur Guðmunds-
son, sá hinn sami og hvarf nokkrum
árum síðar. Hann var hálffimmtug-
ur og í nokkrum efnum. Annar hrepp-
stjóri, Ólafur Björnsson, bjó á Reykj-
um á Reykjabraut, en á léttasta
skeiði. Hann v.ar í góðum metum, en
öllu misjafnara orð hvíldi á Erlendi,
er sumir kölluðu beggja handa járn.
Á Þingeyrum sat um þessar mund-
ir Oddur nótaríus Stefánsson, hálf-
bróðir Ólafs Stefánssonar stiftamt-
manns, hniginn á efri ár og enginn
skörungur. Umsýslu hafði hann þó
mikla, og var hjá honum fjöldi hjúa.
Þeirra á meðal var maður, er hét Jón
Illugason. Þóttust Þingeyrahjú
nokkru fremri vinnukindum fátækra
bænda, svo sem titt var fólk, er hreppt
hafði vist á stórbýlum höfðingja.
IV.
Að kvöldi laugardagsins 17. októ-
bermánaðar hafði tvo gesti borið að
garði á Hjaltabakka. Voru það séra
Árni Illugason á Hofi á Skagaströnd,
faðir Jóns þjóðsagnaritara, og fylgd-
armaður hans ónafngreindur. Skyldi
Hofsklerikur messa í Hjaltabakka-
kirkju hinn næsta dag í stað séra
Rafns.
Þá þótti ekki annað hæfa en fólk
gengi að guðs borð'i að minnsta kosti
einu sinni á ári, og var þó ekki vel,
nema tvisvar væri. Urðu prestar að
leita hver til annars til þess að njóta
ábergingar. Hugðist nú séra Rafn og
fjölskylda hans neyta tækifærisins
og þiggja ábergingu af séra Árna, og
má jafnvel vera, að ferð hans inn á
Ása hafi beinlínis verið gerð í því
skyni að láta Hjaltabakkapresti í þá
þjónustu í té.
Séra Árni var látinn hvíla í ofn-
stofunni góðu, og deildi hann rekkju
með Eggerti prestssyni. Segir ekki af
draumförum þeirra, en morguninn
eftir var Eggert snemma á fótum og
gekk að fé. Hafði vantað, þegar rekið
var saman kvöldið áður, en veður-
útlit skuggalegt, þótt hægvirði væri.
Eggert hafði tíðindi að segja, þeg-
ar hann kom heim. Hann hafði séð
duggu með segl uppi framundan
Blönduósi, og var slíkt nýlunda mikil
á þessum slóðum, þar sem slík skip
komu aldrei að sjálfráðu. Séra Árni
hafði verið með allan hugann við
skriftaræðu sína, og heimamenn voru
búnir að setja upp alvörusvip, sem
hæfði þeirri athöfn, er var í vænd-
um. En nú straukst allur guðræknis-
blær af prestsheimilinu á svipstundu.
Menn þustu út á hlað til þess að huga
að skipinu, og ekki hafði fólk lengi
skyggnzt um, er það sá hvar lítið,
útlent skin sigldí vestur með bökkun-
um. Horfðu menn á það um stund
furðu lostnir Þegar það nálgaðist,
mátti greina, að það haf'ði uppi veifu,
er af var ráðið, að skipverjar vildu
ná tali af mönnum í landi. Ekki
þeklktu pírestarnir skipið, en þeir
gizkuðu á, að þetta væri jakt sú, sem
von hafði verið á f Spákonufellshöfða
hvernig sem stóð á siglingu hennar
inni við Hjaltabakkasand.
Þetta var að jöfnu báðu, dagmála
og hádegis, og að því komið, að menn
gengju í kii'kju til hinnar heilögu at-
hafnar. Gátu fyrirmenn lítt gefið sig
að þessari nýlundu, því að ekki hæfði,
að prestarnir steðjuðu með söfnuðinn
niður í flæðarmál, þegar meðhjálp-
arinn var tekinn að búa sig undir
hringingu. Bag því séra Rafn Jón
litla, son sinn, að hlaupa niður að
sjónum og benda skipverjum á þann
stað, þar sem hann taldi hentast, að
skipinu yrði lagt, og forvitnast um
það, hvað skipverjum væri á höndum.
Jón var albúinn til þess, enda va’-
enginn á bænum, sem fíknari var í
að vita, hverju þessi skipakomu sætti.
Tók hann því þegar á rás til sjávar.
En í sama mund og hann kom niður
í fjöruna, suður undan bænum, vörp
uðu skipverjar akkerum skammt und-
an landi. Sá drengurinn, að fjórir
menn voru á þiljum uppi, og horfðl
hann um stund á bjástur þeirra úr
fjörunni.
Þegar mennirnir höfðu rennt tveim-
ur akkerum í sjóinn, fóru þeir að
sinna öðrum verkum á þilfari. Virtist
drengnum þeir vera að losa bátkænu.
En þetta tók nokkurn tíma, og leidd-
ist Jóni litla biðin, því að engan
gaum gáfu mennirnir honum og það-
an af síður nokkra bendingu. Hvarf!-
aði liann upp úr fjörunni og hljóp
i áttina suður að Laxá, því ag hann
átti þá og þegar von á Húnsstaða-
hjónum til kirkjunnar. Mun liann
hafa hugsað sér að verða fyrstur til
þess að segja þeim fréttirnar.
Drengurinn gat sér rétt til. Húns-
staðahjónin voru á leið til kirkjunnar,
og fylgdist hann með þeim heim ■'<
staðinn. í sama mund kom þangað
heirn úllendur sjómaður, og var einn
mannanna á skipinu, sem lagðist við
sandinn. Staðfesti hann, að það' var
Höfðajaktin Hákarlinn, er hér hafði
náð landi. Höfðu hásetarnir báðir ró-
ið í land á skipsbátnum, en skip-
stjórinn orðið eftir á skipinu, ásamt
hinum kostaða matsveini og hundi
sinum. Hafði annar hásetinn haldið
í liumátt eftir drengnum til þess að
leita bæja, en hinn orðið eftir við
bátinn. Þegar afturkoma félaga hans
dróst, reikaði hann einnig upp frá
sjónum og slangraði heim að Hjalta-
bakka, þar sem hann sá mannsöfnuð
á ferii.
En nú var hvorki staður né st.md
til langra samræðna. Klukkurnar
kölluðu fólk t.il tíða, og það var eng-
inn mannasiður að hlaupa frá kirkju-
dyrum við upphaf messu. AUur hóp-
urinn flykktist í kirkjuna, þar sem
og danskan skipshund, sem harmaði týndan húsbónda sínn
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
29