Tíminn Sunnudagsblað - 13.01.1963, Blaðsíða 16

FYRRI HLUTI FRÁSAGNAR ÚR FANGANÝLENDUM FRAKKA:
24 KlLÓMETRARKOST-
UÐU24000 MANNSLÍF
Fangi nr. 44792 fæddist
i Kaupmannahöfn, yngstur
ellefu systkina. FaSi? hans
var vélfræSingur, og þegar
fanga nr. 44792 óx fiskur
um hrygg, fetaSi hann í fót-
spor föSur síns og lærSi vél-
virkjun* Samkvæmt venju-
legum þjóSfélagsIegmálum,
átfi harcn a® verSa venjuleg-
ur maSur, elotn af feessum
óþekkfu sterSasm, sem Sifa
og deyga án þess aö nokkur
verði þess var nema þeirra
nánustu.
En í brjósti þessa unga manns, sem
um þessar mundir hafði ekki grun
um að hann ætti eftir að verða fangi
í þrælabúðum frönsku Guyana, brann
ævintýraglóð, og hún varð ekki slökkt
nema með því einu að láía undan
kalli hennar, þar til hún yrði að
ösku. Þá, en ekki fyrr, var tími til
kominn að eyða árum sínum á verk
stæði, þar sem fátt er um ævintýri,
en þeim mun meira um algenga við-
burði. — Fangi nr. 44792 iagði frá
sér verkfærin strax að námi loknu
til þess að kynnast hinum stóra
heimi. Hann fór til Þýzkalands Sviss
og ítalíu, og eftir fyrri heimsstyrj-
öldina hafði hann í hyggju að fara til
Asíu eða Afríku. En árið 1920 tók
sambýli við þá. Það er annars kunn-
ugt, að lindýr ýmiss konar, einkum
skeldýr, krabbadýr og kuðu'ngar, eru
aðalfæða æðarfugla, en fiskur er að-
eins tuttugasti hluti af fæðu hans í
Noregi, samkvæmt rannsókn, sem
náttúrufræðingurinn Madsen gerði.
En talið hefur verið, að æðarfuglinn
neyti ekki jurtafæðu, að minnsta
kosti ekki svo, að neinu næmi.
Lund varpar fram þeirri spurningu,
hvort þetta kunni að benda til þess,
að æðarkollur hafi þörf fyrir græna
þöi unga um varptímann.
hann ákvörðun, sem átti eftir að
valda straumhvörfum í lífi hans:
Hann ákvað að ganga í Útlendinga-
hersveitina frönsku. Um hana lék
mikill ljómi, og hann var þess full-
viss, að þar fengi hann svalað ævin-
týraþrá sinni til fulls. — Útlendinga-
hersveitin þarfnaðist hraustra manna
til þess að berja á nýlenduþjóðum
Frakka, og á veggjum víðs vegar
héngu spjöld, þar sem máluð mynd
af feitum og sællegum hermanni
blasti við auganu: „So diclc wird man
in der Fremdenlegion-1 — Svona feit-
ur verður maður í Útlendingaher-
sveitinni — þetta var skömmu eftir
stríðið og margur gekk með hálftóm-
an og tóman maga — en í Útlend-
ingahersveitinni var hægt að verða
feitur, sagði auglýsingin. En það var
líkt með þessa auglýsingu og beit-
una, sem rénnt er í sjóinn: Öngullinn
finnst ekki fyrr en fiskurinn hefur
bitið á.
Beitan í sjónum er fögur og tæl-
andi, og fögur voru orð liðsforingj-
anna, sem tóku á móti „fiskinum" í
nóvember 1920. Hann fékk bros og
hlýleg tillit, nóg að reykja og drekka.
Hann vildi verða flugmaður; — já,
það skyldi nú ekki standa á því.
Hann skyldi fá að verða flugmaður.
— En eftir að hann hafði undirskrif-
að fimm ára hermennskujsamning
sinn hjá Útlendingahersveitinni, datt
gríman af „ljúfmennunum", vínið og
sígaretturnar hurfu og kokkurinn
hætti að búa til mat en bar þess í stað
óþverra á borð. — „Fiskurinn" hafði
bitið á og gat enga björg sér veitt.
Hann hafði beðið franskan liðsfor
ingja fyrir peninga sína og fengið
kvittun fyrir, — hann sá þá aldrei
framar. Hann hafði danskan passa,
en hann hvarf. Og hvað um flugið?
— Hann var gerður að óbreyttum
fótgönguliða, — og bölv og formæl-
ingar, pústrar og hrindingar voru
hið daglega brauð.
Þetta var upphaf „ævintýrisins*', en
hann vildi ekki lifa endi þess: í borg-
inni „Sidi bel Abbes1- gerði hann og
nokkrir félagar hans tilraun til að
flýja úr þessu sjálfskaparvíti. Þeir
tóku bifreið traustatáki og óku um
borgina þvera og endilanga til þess
að reyna að koma auga á höfnina, því
ag þaðan lá leiðin til frelsisins. Lög-
reglan var á hælum þeirra, og skyndi-
lega stóð lögreglumaður fyrir framan
þá. Hann hafði komið á móti þeim
á reiðhjóli. Þeir óku yfir hann, héldu
ferðinni áfram, földu síg í gömlum
skúrræfli og biðu myrkursins. Úti á
höfninni voru tvö skip, danskt og
norskt. Þeir syntu út í það norslca,
sem var nær landi, og komust um
borð óséðir. En þegar skipið kom til
Algier, voru þeir sviknir'f hendur
frönsku lögreglunnar, og þar með
var frelsisdraumurinn að engu orð-
inn.
Næsta sviðsmynd í ævi fanga nr.
44792 er herréttur. Þar stendur hann
ásamt fjórum félögum sínúm. Hann
er álitinn upphafsmaður flóttatilraun
arinnar, lilýtur fimm ára nauðungar-
vinnu í þrælabúðum frönsku Guyana,
auk þess tuttugu ára útlegð. Félagar
hans fengu vægari dóm, enginn þeirra
var sendur í þrælabúðir. — Fyrir fá-
einum mánuðum hafði hann verið
frjáls maður, fullur af ævintýraþrá og
spenningi gagnvart því, sem framtíðin
kynni að bera í skauti. En eftir dóms-
uppkvaðninguna stóð hann hlekkjað-
ur við hlið morðingja og forhertra
glæpamanna, og framundan blasti
við margra ára þrælavinna í hinni
alræmdu og djöfullegu, frönsku Guy-
ana, þar sem hitabeltið ríkti í öllu
sínu veldi. Hann yrði ekki einu sinni
laus eftir fimm ár, því að hver fangi
var dæmdur til þess að vera jafn
mörg ár í landinu sem „leysingi" n"
dómurinn hljóðaði upp á, og líf þess-
ara „leysingja“ var í mörgum tilfell-
um enn hræðilegra en hinna, sem
voru innan fangelsismúranna. Tin
hlaut hann að vera í þessu víti, sem
„Djöflaeyjan“ hefur gert frægt
ef hann þá lifði. — Umhugsunin um
þetta byltist í brjósti hans þegar
hlekkirnir luktust um hendur hans og
fætur. — Héðan í frá var hann glat-
aður umheiminum, aðeins núme
skýrslum þrælabúðanna j frönsku
Guyana — 44792.
Skipið hét „Duala“. Það var vöru-
skip, en flutti stundum lifandi varn-
ing í lestum sinum —■ fanga i til
frönsku Guyana. Þá voru sett upp þúr
I lestunum í stað hinna venjulegu
skilrúma. Þessi búr voru átta talsins
og inn í hvert þeirra lágu tvö rör.
40
T f Rt I K N — SUNNUDAGSBLAÐ