Tíminn Sunnudagsblað - 13.01.1963, Blaðsíða 20

Dreyfus dvaldist eftir að hann hafði
verið dæmdur í lífstíðarútlegð. Þá
beindust allra augu að þessari litlu
eyju. Síðan Dreyfus leið, hefur nafn
ið Djöflaeyjart ranglega verið notaf
um alla sakamannanýlenduna i
frönsku Guyana. Þegar menn eru
dæmdir til vistar í fangabúðunum
Guyana, segir fólk, að þeir séu dæmd
ir til fangavistar á Djöflaeyju, er
raunin er sú, að flestir fanganna
frönsku Guyana koma þangað aldrei.
Samnefni þessara þriggja eyja er
„Iles du Salut“. Þær líta vel út í aug-
um farþeganna á áætlunarskipunum
meðfram ströndinni, sem rriega ekki
koma nær þeim en í 4 mílna fjarlægð:
Húsin eru hvítmáluð með rauðum
þökum og kókospálmar vagga krónum
sínum i þeynum. Samt er það svo, að
hið andstyggilega nafn „Djöflaeyja"
stendur nær verulejkanum en augað
sér.
Á Djöflaeyju eru einkum menn,
sem hafa verið dæmdir fyrir stjórn
málalega glæpi, njósnir, föðurlands-
svik og annað svipaðs eðlis. Þeir
hafa beztan aðbúnað allra fanga í
frönsku Guyana og skortir fátt, sem
líkamann vanhagar um, en einangr
unin leikur þá grátt. Margir þessara
fanga sökkva smám saman niður ■
sljóleika og vesalmennsku. — Það er
nær ógerningur að flýja frá Djöl!a
eyju, og hefur aldrei tekizl
Miðeyjan heitir Royale, og er hun
stærst, tæpir tveir kílómetrar á lengd
og rís hátt úr sjó. Þar eru hættuleg-
ustu afbrotamennirnír geymdir; marg
ir þeirra eru „tattóveraðir" um allan
líkamann, meira að segja í andlitinu.
Þessir „tattóveruðu" fangar eru
venjulega lífstíðarfangar. Möguleik
arnir á fló'tta frá Royale eru hverf
andi litlir, sundin umhverfis eyjuna
eru mjög straumhörð og full af há-
körlum, og hafa mjög fáir stroku
fangar sloppið þaðan með lífi. Þeir
fanganna, sem heppnastir eru, slepp-j
við nauðungarvinnu, en þarna á eyj-
unni eru einnig handiðnaðarverk-
stæði eins og a meginlandinu
Hinir, sem ekki eru eins
heppnir, voru til skamms tíma látnir
vinna við grjótburð, því að auðvitað
varð að fullnýta vinnuaflið. Þessi nyt
sami grjótburður fór fram með þeim
hætti, að fyrir hádegi drösluðu fang-
arnir stórum steinum, sem lágu <
haug við fangelsismúrana út á fjar-
lægustu brún eyjarinnar, en eftir há
degi báru þeir þá sömu leið til baká
'Þannig var haldið áfram dag eftir
dag og hafði verið gert síðan 1852
— Gagnsemi þessara vinnubragða ei
náttúrlega vandséð, en sennilega hef-
ur hún átt að vera föngunum til
sáluhjálpar, enda trónar kirkja efst
á eynni til vitnis um guðrækni yfir-
valdanna. Þessi vinnubrögð voru énn
við líði, þegar fangi 44792 slapp ár
prísundinni.
Það er stuttur róður frá Royale lil
St. Joseph, þegar gott er veður, en
annars er sundið milli eyjanna bæði
strauma- og sjóamikið. Á þessari litlu
eyju, sem er aðeins um kilómetra á
hvern veg, er heill heimur mann-
legrar óhamingju. Þessi heimur er
„botn“ fanganýlendunnar. Þar er
geðveikrahælið og einangrunarhúsið,
og þar enda þeir fangar ævi sína, sem
misst hafa vitið af þjáningum í sökn
uði og sjúkdómum. Hinir þykku mtu
veggir megna ekki að halda inni óp
unum, sem berast frá klefum hinna
geðveiku. Aftur á móti ríkir alger
þögn í einangrunarhúsinu, rétt eins
og þar sé dauðinn einn til húsa. —
Þannig lýsir fangi 44792 þessum stað.
en vonandi hefur eitthvað breytzt til
batnaðar síðan hann eyddi ævidög-
um sínum sem sakamaður: — Fang
arnir í einangrunarhúsinu eru í ein
menningsklefum í algeru myrkri
Refsivist þessi getur varað frá mán
uði upp í fimm ár. Þeir sitja tuttugu
daga samfleytt í niðamyrkri, en þá
eru þeir fluttir í hálfmyrkvaðan klefa,
því að lengri vist í algeru myrkri
leiðir til blindu. Þeir eru grafnir lif
andi í steingröf, — þrjú skref frair,
og þrjú skref aftur eftir steingólfinu,
planki með hlekkjum til að sofa á og
tvær blikkdollur — þannig er svart-
hol. — Fæði þessara innilokuðu
manna var þurrt brauð í tvo daga.
en almennt fangafæði þriðja hverr,
dag, nóg til þess að halda í þeim líf
inu, en kemur ekki í veg fyrir skyr
bjúg og berkla. f>egar gengið hafði
nægilega á líkamlegt þrek þessara
vesalinga, gat fangavörðurinn til
tilkynnt, að fangi nr. XXX væri orð-
inn að hákarlafæðu. Það eru nefni-
lega engir kirkjugarðar á Royale og
St. Jóseph — eða voru það að minnsta
kosti ekki — þeim látnu var varpað
í sjóinn, þar sem hákarlarnir voru
stundvíslega mættir. Hraustustu karl-
menni urðu að aumingjum við þessa
meðferð á skömmum tíma, en þó eru
til dæmi um það, að hún hafi vakið
svo örvæntingarfulla þrjózku, að
nærri stappaði geðveiki. Óhugnarileg
asta dæmið um þetta var fangi að
nafni Roussenq. Hann kom árið 1908
til fangabúðanna, og að fimmtán ár-
um liðnum hafði hann eytt 4000 dög-
um í myrkraklefa — það er að segja
rúmlega tíu árum. í hvert sinn, sem
hann hafði tekið út refsingu sína,
varð hann sér úti um nýja: Hann kall-
aði á fangavörð, og hrækti í andlit
honum, hann reif föt sín í sundur eða
neitaði að láta taka hlekkina af sér,
Hann fann alltaf upp á einhverjtt,
sem varð til þess að hann var dæmd-
ur í marga mánaða svarthol. Hann
brann af þrjózku og hatri, en líkam-
Iega var hann svo þrautpíndur, að
hann vó ekki nema 50 kílógrömm,
þótt hann væri 175 cm. á hæð. Að lok-
um áttuðu fangelsisyfirvöldin sig á
því, að mesta refsingin væri að refsa
honum ekki. Það var alveg sama,
hvað hann braut af sér, — honum
var aldrei refsað. — Þá loks gafst
hann upp og skrifaði æðstráðanda
fangelsisins, að hann hefði beðið ósig-
ur eftir fimmtán ára ójafna viður-
eign.
(f næsta blaði segir nánar frá
fanga 44792 og flóttatilraunum
hans).
„Undir Bambusnum" — fanginn sifur á bekknum, og skammt frá eru hauskúpur
fyrrverandi fanga.
44
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ