Tíminn Sunnudagsblað - 12.05.1963, Page 17

JÓHANNES V. JENSEN :
Bitvargarnir
Fyrir skömmu birtist viðtai við meindýraeyði, hér i blaðinu,
sem sagði frá viðureign sinni við veggjalýs og annan ófögnuð.
Hér lýsir Nóbelsverðlaiynaskáldið Jóhannes V. Jensen veru sinni
í óþrifalegu kjallaraherbergi í Sevilla, þar sem hann átti í stöð-
ugu stríði við bitvarga.
Ég bjó í kjallaraherbergi i Sevílla.
Gólf þess hallaðist inn að raiðju, og
þar var lok fyrir opi á skolpræsh
Þegar hreyft var við þessu loki, gaus
upp grátt ský mývarga, en ég hreyfði
það ekki nema einu sinni. Þetta voru
þessir liíiu, gulbröndóttu bitvargar,
sem höfðu vætt munnkrókana í neð-
anjaiðarheimum Sevilla. Þeir voru
óðir af jómfrúarlegu hungri, höfðu
aldrei bragðað blóð, magrir eins og
púkar þess vonda. Þeir sungu í heitu
loftinu eins og agnarsmá, fljúgandi
hljóðfæri, og ég lærði að sparka frá
mér og stökkva upp, þegar þessir
fínu tónar komu of nálægt. Það var
ekki hægt að þétta alveg með lok-
inu, og þar að auki kom sægur bit-
varga inn um dyrnar á daginn. Það
voru engir gluggar á herberginu
mínu, og ég varð að opna dyrnar út
í garðinn, ef ég vildi fá Ijós. Á dag-
inn voru flugurnar þó ekki verstar,
þær sátu þá vénjulega kyrrar á múr-
veggjunum, þar sem ég gat gengið
fast að þeim og séð, hve þær voru
fíngerðar og spjátrungslegar í öllu
sultarútliti sínu. Langur, nakinn
brandur stóð út úr munninum á
þeim. Nokkrar þeirra höfðu fálmara
á höfðinu, sem líktist strútfjöðrum,
sennilega ungfrúr. Þær sátu líkt og í
dvala vegna blóðþorsta og ljóssins,
sem þær þoldu ekki.
En um leið og kvöldaði og ég hafði
kveikt á kertinu mínu, byrjuðu bit-
vargarnir að fljúga upp og hugsa um
það, sem mývargar verða einnig að
gera; að leiða örlög sín til lykta.
Það var eitthvað í mjóróma söng
þeirra, sem hljómaði eins og draum-
kennd forlagatrú — aðeins einu
sinni í lífi sínu urðu þeir að drekka
fylli sína af blóði og deyja síðan.
Þótt það væri eiginlega dauðinn, sem
þeir nærðu, en ekki þeir sjálfir,
sýndu þeir hræðilega atorku og hug-
rekki, sem átti ekki sinn líka, deyja
vildu þeir, þótt það kostaði þá lífið.
Ég varð að ganga fram og aftur í
sífellu, hrista höfuðið, reykja tóbak
og baða út höndunum; ef ég hélt
kyrru fyrir, tóku þeir þegar til matar
síns á mér.
Til þess að fá frið, þegar ég vildi
sofa, haíði ég — ekki án snilli —
búið til net yfir rúmið úr grisju og
nokkrum tunnugjörðum. Það hclt mý-
flugunum nokkurn veginn í skefjum
á næturnar. En þær voru elcki mín
eina plága. Rifur og holur veggj-
anna hýstu ótal þefflugur, og það
þær stærstu, sem ég hef nokkru
sinni á ævi minni fyrir hitt. Ég hef
komizt í kynni við veggjalýs í mörg-
um löndum, og það er ekkert til að
gera veður út af; en þær spænsku
voru verstar. Þær voru stórar og lat-
ar, en nenntu samt að stinga; ein
einstök gat lyktað eins og heill heim-
ur áfengissora og fátæktar, larfa-
hæli, þar sem rauk ur þaksteinum
sorps og brennivíns. Ég varð aldrei
var við þefflugurnar á daginn, en
þær komu á nóttunni og sugu blóð
um leið og þær sprautuðu inn í mig
ógeðslegu, brennandi eitri sínu. Ah,
það var eins og ódauni væri spraut-
að inn undir húðina, lykt af mold-
ugu brauði, rúmhita og átta stiga
heitu brennivíni í æðarnar! Ég vakn-
aði í óhugnaðareldi, sveittur af
hræðslu, í hvert sinn, sem ég var
stunginn. En þar sem bælið var betra
en liggja á götunni, hóf ég aftur bar-
dagann — næsta' þeffluga fram! Það
hlyti þó að vera mögulegt að verða
ónæmur fyrir þessu skítuga eitri, án
þess að verða sjálfur betlari, ef mað-
ur léti stinga sig nægilega oft.
Ég var ekki mikið heima, en þeg-
ar það var, átti ég í einmanaleik
mínum í stöðugum skærum við þessi
kæru húsdýr. Dag nokkurn datt mér
snjallræði í hug. Ég flutti rúmið frá
veggnum, svo að það stóð úti á gólf-
inu, og eyddi heilu kvöldi í að hreinsa
það. Síðan klíndi ég þykkri tóbaks-
sósu umhverfis alla fjóra fætur þess.
Ég vænti mér góðs af að geta nú
verið eins og á eyðieyju; en þeffiug-
urnar gerðu sér lítið fyrir og skriðu
eftir loftinu fyrir ofan rúmið og létu
sig falla með mestu ró niður á það,
svo að ég hafði enga ánægju af þess-
ari uppfinningu. En ég vandi mig á,
er tímar liðu, að vakna reglulega,
þegar þær bitu, og kveikja ljós, nær
svefni en vöku, og lcoma þeim fyrir
kattarnef. Ég drap margar með þess
um hætti, hægt og örugglega, og
hefði ég búið þarna áfram, er ég ekki
í vafa um, að ég hefði útrýmt þeim
þar til engin lifði eftir.
Þegar ég sat þanuig milli svefns og
vöku með vaxkvedc milli fingraana,
gat ég kornið auga á risavaxínn kaka-
laka um leið og hann þaut eftir gólf-
inú og upp vegginn, þar sem hann
hvarf eins og brúnn ljósgeisli í
myrkrið. Og neðan til á svampvöxn-
um dyrastöfunum sátu oft blágrænar
pöddur, en stundum sá ég þær reika
hugsi eftir rökum gólfflísunum. Þær
voru yfirlætislausar skepnur, sem
gengu um og þreifuðu fyrir sér með
fálmurununt og gátu ekki gert að
því, þótt þær líktust litlum, gangandi
eiturgeymum. Þær -.kildu eftir sig
rakaslóða á hellunum rétt eins og
þær gæfu frá sér ólyfjan um leið og
þær gengu. Ég hafði ekkert á móti
þeim eða kakalökunum. Þessi dýr
lifðu þar, sem gerjun og rotnun fór
fram, en voru þó ekki eiginleg sníkju
dýr. Ég bar virðingu fyrir hljóðu fúa-
lífi þeirra og ofsótti þau aldrei.
Hins vegar rannsakaði ég sjálfan
míg á hverju kvöldi til þess að finna
þau óþverra-kvikindi, sem skriðu á
mér og var fljótur að afgreiða þau.
En ég fékk ný á hverjum degi. Hverf-
ið, sem ég bjó í, var fátækrahverfi
upp af bakka fljótsins Guadalquivir,
flestir fjölskyldufeðurnir i hinum
skuggalegu hreysum voru kolamok-
arar. Þegar ég sat útí a heitum
bryggjusteinunum við fljótið, gat ég,
með því að beina athyglinni að stein-
tinum, séð heilar herdeildir lúsa
sækja fram. Þeim þykir gott að skipta
um gestgjafa. Sumar þeirra voru al-
veg svartar eins og eftir langt ferða-
lag; þær komu frá karlmönnunum.
Aðrar höfðu hinn venjulega ljósleita
lit, það voru stúlkulýs, og ég marði
þær sundur með dálítið sérsiakri á-
nægju
En mývargarnir voru verstu fjendur
mínir. Netið hlííði mér ekki alveg,
og ég var alls staðar þakinn kláða-
bólurn og bólgulhnúðum. Hitinn í
Sevilla í júlí er jafnmikill og í tígui-
steinaverksmiðju — meira að segja
á næturnar — svo að ekki dró það
það úr píslum mínum Sökum ótt-
ans við alla þá óværu, sem ég fékk
á mig — dag nokkurn, hafði ég séð
fimm þumlunga langa margfætlu
vinda krómgulan líkama sinn milli
múrsteinsbrota í garðinum, og þá
kólnaði ég upp — og sem afleiðing
af óstöðugri árvekni minni, svaf ég
ekki lengur almennilega. Hálfsofandi
meðvitund mín spann fáránlegasta
rugl, þar sem ég lá í niðamyrkri og
baðhita kjallaraherbergisins. Mér
fannst herbergið fullt af álls konar
skorkvikindum, syngjandi og sting-
andi ófreskjum, sem netig eitt vernd-
aði mig gegn, rétt eins og töfrahring-
ur. Það kom stundum fyrir, að ég
hrökk upp við hljóð, sem mín eigin
ímyndun hafði stækkað og gert að
þrumandi bre.sti, ragnarökum! Eða þá
að ég vaknaði við óheyrilegan hávaða,
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
425