Tíminn Sunnudagsblað - 15.09.1963, Blaðsíða 14

Hvaieyri vfS HafnarfjörS á síSari hiufa áfjándu aldar. Myndirnar eru teknar
úr ferðabók Unos von Troil, og Gsli SigurSsson telur fullvíst, aS grunnmynd-
in, sem er ómerkt í rltinu, sé líka af Hvaleyrarbænum.
og sést á þvi, að Einar Þorgilsson.
kaupmaður sem þaðan var upprunn
inn, var u'-ður glímumaður, bæði
harðskeyttur og fylginn sér. Hann
iglímdi oft á þjóðhátíðum í Reykja-
vík og var einatt meðal þeirra
fremstu. í liafnarfirði veit ég með
vissu, ag glímt var á síðari hluta ald-
arinnar. Um 1890 glímdu strákarnir
þar mikið, snnars vegar þeir Ziemsen
hræður og hins vegar Proppé-strák-
arnir. Þeir iðkuðu mikið bændaglímu
á mölinni, þar sem Milljónafélagið
var með athffnasvæði og síðar var
kölluð Einarsmöl. Þag sagði Knut
Ziemsen mér, að þegar hann hafi
verið kommn i skóla, hafi hann glírnt
m. a. við Helga Hjálmarsson, sem
stofnaði glimufélagið Ármann, og
hann sagði, aö Ilelgi hefði átt erfitt
með ag fella sig. Svo að eitthvað hafa
þeir Ziemser.Viræður kunnag fyrir sér
í glímunni
Þá fylgdu giimuiðkanir Flensborg-
arskólanum Skólastjórarnir Jón Þór-
arinsson og Ögmundur Sigurðsson
voru báðir geysiáhugasamir um glímu,
og í skólaiium var glímt að staðaldri
fram undir 1930. En þá var svo kom-
ið, að Ögmundur hafði orð á, ag nú
heyrðust aldrei glímuskellir í Flens-
borg, og það var söknuður i rödd-
inni, þegar bann s.agði það. En áður
voru margir íræknir glúnumenn í
skólanum. Nægir þar ag nefna þá
■Jón S. Berg og Högna Sigurðsson úr
Vestmannaeyjum og seinna, eftir alda-
mótin, þá Bjorn á Kornsá, Magnús
Stefánsson skáld — hann var bæði
frækinn og léttur — og Bjarna Bjarna
son á Laugarvatni, Birtingarholts-
bræður Helga og Skúla, Eggert Kristj-
ánsson stórkaupmann í Reykjavík.
Glímufélag var stofnað veturinn 1896
—1897 innan stúknanna í bænum, og
gekkst Magnús Th. Blöndahl fyrir
þeirri féiagsstofr.un, en það félag
starfaði ckki nema þrjú eða fjögur
ár. En 1905 gekkst Jóhannes Reyk-
dal fyrir stofnun nýs glímufélags, sem
var kallað Hiaðningar. Meg honum
var helzti stolnandinn Ólafur Jóns-
son, sem kaliaður var Ólafur „kútt“,
en hann var lengi vélstjóri á Coot
gamla. Árig 1908 var svo stofnað
ungmennafétag í bænum, Ungmenna-
félagið 17. júní. Frá þeirri stofnun
segir svo i Fjallkonunni: „Hafnfirð-
ingar höfðu þsð sér til hátíðabrigðis
afmælisdag Jóns Sigurðssonar að
stofna hjá sér ungmennafélag. Fyrir
þeirri félagssrofnun gengust þeir Jón
Helgason og Karl H. Bjarnason, prent-
arar, og Karl Ólafsson ljósmyndari,
en stofnfélagar voru aðallega ungt
fólk bæjarins, sveinar og meyjar, og
nokkrir fullorðnir menn. Stofnendur
voru um 60 manns“. Ungmennafélag-
ig tók fljóft upp glímukennslu og
fékk Guðmund Sigurjónsson, er síð-
ar kallaði sig Hofdal, til að kenna.
Hjaðningar glímdu einnig áfram, og
meðal annars komu þeir og sýndu
glímu í giftingarveizlu Odds ívars-
sonar, er lengi var hér póstmeistari.
Við það tækifæri glímdu þeir meðal
annars Jóel Ingvarsson og Árni Helga-
son ræðismaður í Chicago. Árið 1913
leið þetta félag undir lok, og heim-
ildir um það eru dálítið götóttar. Allir
reikningar þess eru til enn þá, en
fundabækurnar eru glataðar.
Árið 1914 kom Bjarni á Laugar-
vatni frá námi á íþróttaskóla í Kaup-
mannahöfn, og hann stofnar þá glímu-
félagið Skcfnung, og það starfaði af
miklu fjöri til 1918, en þá kom hús-
næðisleysi og alls kyns harðindi í
veg fyrir áframhaldandi líf. Bjarni
var mikil lyftistöng fyrir íþróttalíf
í bænum öl! þau ár, sem hann var
skólastjóri : Hafnarfirði.
Fyrsti Hafnfirðingurinn, sem ég
veit til ag haf; lært að synda, var
Sveinbjör.i Egdson ferðabókarhöfund
ur. Honum kenndi ungur Skagfirð-.
ingur sund, þegar hann var tólf eða
þrettán ára gamall, — það hefur ver-
ið 1876 eða ”77. Síðan líða ein tíu eða
tólf ár, þar tii getið er um sundkunn-
áttu hér, en þá fer Jes Ziemsen og
lærir sund í Reykjavík, og þag varð
til þess að nokkrir strákar, þar á
meðal bræður hans, tóku sig til og
lærðu hjá honum að fleyta sér. Síðan
er sundkennsla tilviljunarkennd, þar
til ungmennafélagið 17. júní var stofn-
að, en það tók upp sundkennslu og.
758
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAfl