Tíminn Sunnudagsblað - 15.09.1963, Blaðsíða 16

NIS P.ETERSEN:
ILL NAUÐSYN
Voss elskaði Mikkelsen, því að
Mikkelsen hafði bjargað honum frá
drukknun. Þess vegna endurtók hann
við og við það fyrsta, sem hann hafði
sagt, þegar hann opnaði augun og
var kynntur lifgjafa sínum. „Ef ég á
þess einhvern tíma kost að launa
þér . . . “ sagði hann, og það, sem á
vantaði, túlkaði hann með handhreyf-
ingu. Seinna skilgreindi hann nánar,
hve langt hann var reiðubúinn að
ganga. Það gerðist einkanlega, þegar
hann var ekki alveg algáður, og hann
lýsti þá yfir þvi með talsverðum hita,
að hann myndi ekki hika við að sverja
rangan eið eða hreint og beint fremja
morð, ef hann gæti á þann hátt greitt
skuldina. „Eða greitt af hen,ni‘\ sagði
hann, „ef ég vil komast rétt að orði“.
Það var skrýtnast — að dómi ann.
arra, — að hann skyldi virða líf sitt
svo hátt. Margir menn af hans stigum
enda kvöldbænina sína ævinlega með
þeim tilmælum, að þeir fái sem fyrst
lausnina, og sumir, sem eigæ við
miklu betri fjárhag og heilsu að búa,
segja með sárri gremju, að þeim sé
það ráðgáta, hvers vegna þeir séu
látnir dragast áfram í þessum eymda-
dal hvert hörmungaárið af öðru. En
Carlo Voss var sem sagt allt öðru
vísi gerður, þrátt fýrir fátækt, bdað-
an fót og ellimörk. Hann var með
fögnuði píslarvottsins reiðubúinn til
þess að gerast afbrotamaður, hvenær
sem var, og bæta með því nýjum pósti
við skuldadálkinn í lífsbók sinni.
Margir, sem orðið hafa fyrir því að
draga meðbróður sinn upp úr vatn-
inu, vita hve leiðan dilk það getur
dregið á eftir sér. Slík atvik verða
oft til þess, að eins konar tengdir
takast með fjölskyldunum, sem hlut
eiga að máli — nokkurs konar mægð-
ir. Og vilji maðurinn ekki fá peninga
að láni hjá lífgjafa sínum, þegar fram
líða stundir, reynir hann að öllum
líkindum að neyða upp á hann pen
inga, mat, skömmtunarseðla eða kunn
ingsskap. Og að hugsa sér að heyra
svo sífellt hvíslað fyrir aftan sig: —
i „Þetta er maðurinn sem bjargaði Villa
frænda frá drukknun“, og svarið við
í því: „Jesús minn — er hann svona!“
I með vonbrigðahreim í röddinni' En
Carlo Voss var ekki af þeirri mann-
tegund. Ekki svo að skilja, að hann
fengi aldrei eyri að láni — það væri
til of mikils ætlazt — og ekki heldur,
að hann borgaði það, sem hann fékk
að láni . . . Sálin í mönnum endur-
fæðist ekki, þótt þeir busli i krap-
inu í höfninni í tíu mínútur. En hann
kom nákvæmlega eins fram við Peter
Mikkelsen og alla aðra, sem hann
átti eitthvað saman við að sælda . . .
Að því viðbættu, að hann dáðist að
honum, ætið og einlæglega, og fannst
hann eiga honum mikið upp að unna.
„Já — þú ert ágætur, Voss“, sagði
Peter Mikkelsen einu sinni, þegar
þetta barst í tal — annað ekki. Og
það var svo sem ekki miklu meira
um þetta að segja.
Hinn náni kunningsskapur þeirri
hófst með því, viku eftir að þjóðfé-
lagið endurheimti þennan litla, halta
mann, að hann birtist á heimili Mikk-
elsenshjónanna klukkan sex að
morgni með gjöf til þeirra. Gjöfin
var tólf punda skarkoli, sem kom frú
Mikkelsen til þess að hrópa: „Nei —
nú dámar mér ekki. Er þetta í raun
og veru skarkoli“.
„Þið sjáið sjálfsagt deplana", sagði
maðurinn brosandi. „En hann er
stór“.
„Nei — þér verðið að afsaka það,
Voss“, hélt hún áfram. „Eg þori ekki
að ráðast á yður í þessari stærð'!“
Við svo búið geispaði Mikkelsen, sem
var nýkominn heim úr verksmiðjunni,
hneppti af sér axlaböndunum og
hvarf inn í svefnherbergið. Og Voss
seldi kolann í veitingahúsinu við
torgið. Þar var hann brytjaður niður
og seldur í fimmtíu aura stykkjum,
en l'itli maðurinn keypti fyrir and:
virðið blóm, sem hann lét senda frú
Mikkelsen. Kröpp kjör og fábreyttir
lifnaðarhættir þurfa ekki að vera
mönnum til trafala.
Semna fómaði Voss einum degi til
þess að lagfæra garðinn. Enginn
hafði beðið hann um það, og hann
taíaði ekki við neinn. Frúin gaut til
hans augunum og ræskti sig og hvarf
svo aftur inn í eldhúsið. Um hádegis-
bilið var hann horfinn. En seinna um
daginn var hann aftur kominn til
vinnu sinnar, og frúin lét færa honum
kaldar áfir og bjóða honum inn í
kaffi. En henni var ekkert gefið um
þetta snuðr, eins og hún komst að
orði. Pétur sagði, að hún skyldi ekki
skipta sér af því og gekk út til garð-
yrkjumannsins með tvær ölflöskur í
hendinni.
„Jæja þá — mér er svo sem rétt
sama‘\ sagði hún afundin og skellti
eldhúshurðinni í lás.
„Það var lóðið“, sagði Pétur.
Um sumarið kom það í ljós, að
hann hafði líka vit á býflugum. Hann
handsamaði flugnasvehn, aðgætti, að
ekki væru skemmdir í býflugnakúp-
unum og safnaði hunanginu. Hann
hafði þegar um vorið búið til límrák-
ir á ávaxtatrén, og hann hafði á prjón
unum ráðagerðir um að klippa þau og
sprauta fyrir veturinn. Einn daginn
sólaði hann sjóskó Péturs. Gerði það
vel og óbeðið. Hann var einn af þeim
niönnum, sem kann ótal hluti, en
þreytist á að fást alltaf við hið sama.
En Gréta Mikkelsen gat aldrei fellt
sig við „snuðrið í honum“.
„Hann verður okkur dýr“, sagði
hún við Pétur. „Hvað borgaðirðu hon
um fyrir býflugurnar?"
„Jafnmikið og ég er vanur að borga
þeirn gamla — og hann gat ég aldrei
náð í. Voss bjargaði býflugnabúinu
fyrir mig. Það var líka peningavirði“.
„Einmitt, já — það kemur mér ekki
við“.
„Það var Ióðið“, sagði Pétur.
Hjónalíf Mikkelsensfólksins var
ekki neitt til þess að hlaupa með á
prent. Hjón, sem eiga að baki sér tíu
ára samlíf, tíu ára dreng og átta ára
telpu, draga fremur að sér athygli
þjóðmegunarfræðinga en hörpuslag-
ara. En af tíu ára hjónabandi að vera
var það óaðfinnanlegt. Það laut að
vísu að nokkru leyti nauðsynlegum
hömlum og gagnlegum venjum. Klukk
an átta á kvöldin hélt Pétur af stað
ttt verksmiðjunnar, þar sem hann
trekkti klukkurnar og gegndi ýmsum
öðrum smáskvldum, unz klukkan var
sex að morgni. Eftir það lá hann í
svefnpokanum sínum til hádegis, og
síðari hluti dagsins var helgaður
störfum heima við eða þá að hann
skrapp í bæinn eða lék á flautu. Á
sunnudögum í kvikmyndahús, eða í
skóginn eða á fiski að sumarlaginu.
Aðra hverja sunnudagsnótt átti hann
sjál'fur. Pétri fannst þetta ánægjulegt
líf. Engar stórlegar vangaveltur yfir
því, hvernig deginum skyldi varið.
Hvað sunnudagana snerti réði veðrið
að miklu um það, hvernig dagskráin
varð. Væri veiðiveður, fór hann á
fiski, og freistaði skógurinn hans,
fór hann þangað á hjóli á einum
klukkutíma. Gréta virtist ekki heldur
vera neitt sérstaklega óánægð. Einu
sinni, þegar það dróst úr hömlu að
láta henni í té nýja kápu, tók hún
að sér innheimtu fyrir jólasparisjóð-
inn, og því starfi hélt hún. Þá þurfti
hún ekki að betla á Pétur um lepp-
ana utan á sig, eins og hún komsl að
orði, og hún gat vel annað þessu.
Drengurinn var úti í sveit — hann
vildi það sjálfur. Hann líktist föður
sínum. Hann var ánægður með kýrn-
ar, hestana, kalkúnliænsnin, lambið
og blokkflautuna sína og gerði ekki
frekari kröfur á hendur tilverunni.
Og telpan var oftast hjá ömmu sinni,
gömlu frú Mikkelsen, sem átti heima
760
T í M I N N - SUNNUDAGSBLAI)