Tíminn Sunnudagsblað - 22.09.1963, Blaðsíða 11

|fiprii:iMM||i|nui::

H
Hökull Or íslenzkri kirkju. I reitnum, sem er í miöjum krossinum, sést heilagur
Nikulás kominn til liðs við menn í sjávarháska.
mannanna. Þeim og konum þeirra var
ætlaður sérstakur staður í kirkjunni,
grafreitur rétt við hana og hlutdeild
í gjöfum þeim, sem til hennar
streymdu. Enn sem fyrr safnaðist
rakj að beinunum, enda hafði þeim
verið búin djúp gröf undir kirkju-
gólfi, og máttur vatnsins reyndist eigi
minni en áður. Og nú tóku pílagrímar
að flykkjast til' Bárar. Innan skamms
barst álrúnaðurinn á heilagan Niku-
lás um alla Norðurálfu. Jafnvel ís-
lendingar gengu suður alla álfu með
staf og skxeppu til þess að vitja
hinna helgu dóma í Bár. Við kunn-
um að nafngreina Gissur Hallsson í
Haukadal, a£a Gissurar Þorvaldsson-
ar, og Nikulás ábóta Bergsson á
Munkaþverá. Innan tíðar varð helgi
heilags Nikulásar svo mikil hér á
landi, að honum voru vígðar kirkjur
tugum saman, og enn eru til fjögur
miðaldakvæði, sem ort voru honum
til dýrðar. Eitt þeirra er eftjr Hall
Ögmundsson, sem líklega hefur verið
prestur á Stað í Steingrímsfirði, og
er þar einmitt vikið að hinum helga
vökva, er kom af beinum dýrðlings-
ins:
Veitir drottinn vatn af fótum,
en viðsmiör skært til heiðurs og
æru
af holdi rétt til heilsubótar,
hreinust gefst þar lækning meina.
Enn eru rótgrónir í tungu okkar
málshættir, sem eiga rót sína að rekja
til þeirrar dýrðar, sem heilagur Niltfc-
lás varpaði á Bár: „Það er ekki hér
sem úti í Bár“, og „það er ekki mér
í hendi, sem úti er í Bár“. Af öllum
erlendum dýrðlingum voru það ein-
ungis hin sæla frú, Pétur postuli og
Ólafur helgi, er fleiri kirkjur voru
helgaðar hérlendis. Meðal þeirra
kirkjustaða, sem helgaðir voru heil-
ögum Nikulási, má nefna: Bessastaði,
Eiða, Skóga, Grenjaðarstað og Odda.
Og það væri synd að segja, að
trúnni á heilagan Nikulás væri tyllt
í íslendinga. Þegar séra Matthías
Jochumsson ;ét byggja nýja kirkju í
Odda árið 1884, tókst svo til, að hann
fékk ekki nema helming þess viðar,
er hann hafði beðið um frá útlöndum.
Hann fékk þó til viðbótar svo mikinn
rekavið af fjörum, að nægði í kirkju-
grindina. En þá vantaði efnivið í
turninn. Sóknarbörn hans voru samt
ekki áhyggjufull, því ag þau kváðu
kirkjudraitin hinn helga Nikulás,
jafnan vanan að senda húsi sínu næg-
an við. Einkum var það meðhjálpari
prests, HaUui Pálsson í Hól, er
fullyrti, að Oddakirkju hefði aldrei,
brugðizt rekaviður, þegar henni lá á,
allt síðan á dögum Sæmundar fróða,
og kvað hann sér þykja kynlega við
bregða, ef Nikulás gleymdj turninum
að þessu sinni. Og viti menn: Eitt
sinn er séra Matthías var á ferð í
Þykkvabæ, heyrði hann feiknleg köll
á eftir sér. Var þar kominn maður,
er sagði hunum þau tíðindi, að tutt-
ug og sex álna langt tré væri rekið
á Oddafjöru. Það má mikið vera, ef
séra Matthías hefur ekki líka haft
nokkra trú á heilögum Nikulási eftir
þennan dag.
(Europas Kulturhustorie eftir Hartvi
Frisch, Skírnir — St. Nikulás og
dýrkiln hans eftir Sigfús Blöndal —
og Sögukafl'ar af sjálfum mér eftir
Matthías Jochumsson).
3 NÆS7A BLAÐI: l
■Frásögn af því, er svarti-n
■dauíii dundi yfir NorÖur-"
“álfu um ir,iÖbik fjórtándu"
aaldar og stráfelldi svoB
■fólkiÖ, aÖ kóngarnir urÖua
■jafnvel atf gera Klé á®
“styrjöldum sínum. Þá"
Bgekk flest úr skorftum, þvíH
aa'Ö fólk brást á margvís-e
■legan hátt við ótítfindun-"
Jjjum — flestir hugÖu"
Hheimsendi í nánd. ■
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
779