Tíminn Sunnudagsblað - 22.09.1963, Blaðsíða 19

ur sett um samskipti við Indíána, og
sjaldan eð'a aldrei hafa þær sent
réttu mennina á fund þeirra. Iðu-
lega hefur það starf verið látið kaup-
mönnum eftir, sem enga stjórnmála-
hæfileika hafa og stýrast aðeins af
eigin hagsmunum, og þar eð þeir
eru yfirleitt hinir ómerkilegustu
menn, fyrirlíta Indíánarnir þá sem
lygara og menn, er sjái ekkert nema
eigin gróða“.
England stóð engan veginn föstum
fótum í Norður-Ameríku um miðja
18. öld. íbúar ensku nýlendnanna
voru að vísu mörgum sinnum fleiri
en íbúar þeirra frönsku, en sundr-
ungin kom í veg fyrir að þeirra yfir-
burða gætti. Frökkum tókst einnig
að gera bandalög við Indíánaættbálka,
og það gerði bvort tveggja í senn,
kom í veg íyrir útþenslu brezku ný-
lendnanna vestur á bóginn, og ógn-
aði byggðunum. sem fyrir voru.
Á fyrstu árum samkeppni Breta og
Frakka bjuggu írókesaættbálkarnir
(bandalag fimm, síðar sex þjóða) á
landsvæðinu sunnan St. Lawrence
fljóts og vatnanna miklu. Þeir voru
hliðhollir Englendingum. Frakkar
gerðu ítrekaðar tilraunir til að vmna
þá á sitt band, en þær tilraunir mis-
tókust. Þá tóku Frakkar til við að
vinna landið vestan við land írókesa.
Árið 1749 héldu þeir upp með Ohio-
fljóti, en með'fram því var stytzta
leiðin milli frönsku stöðvanna í Miss-
isippidal og í Kanada. Þar settu þetr
upp merki á tré og helguðu landið
Frakkakonungi, og á hernaðarlega
mikilvægum stöðum reistu þeir virki.
Þar eins og annars staðar fóru Frakk
ar að á þann hátt að sýna Indíánum
sem minnstan átroðning. Venja þeirra
var sú, að reisa virki og verzlunar-
stöðvar inni í landinu, en flytja þang
að ekki fólk, og því komust þeir hjá
að krefja frumbyggjana um ræktun-
arland. Markmið Frakka með sókn-
inni upp í Ohiodal var að reyna að
reka fleyg milli samstöðu Englend-
inga og írókesa, auk þess, sem þeir
þurftu á því að halda milli nýlendna
sinna.
Nú fyrst fóru Englendingar að
gera tilraunir til að samræma stefnu
sína í tndiánamálum. Brezka ríkis-
stjðrnin kallaði saman fund land-
stjóra allra norðlægu nýlendnanna
og átti sá fundur að semja í nafni
konungs vig frókesaþjóðirnar um
myndun gagnkvæms varnarbandalags.
Ráðstefnan var haldin í júlímánuði
árið 1754, en varnarbandalagið var
þar lítið rætt, heldur snerust um-
ræðurnar um sameiningu allra ný-
lendnanna undir eina stjórn, en þó
fékkst engin niðurstaða að fullu um
það mál. Brezka ríkisstjómin var
ekki ánægð með þessa ráðstefnu og
tók til eigin ráða. Hún skipaði yfir-
mann yfir allan herafla Breta og ný-
Indíáni af Apache-kyni í Arizonafylki.
lendumanna í nýlendunum. og hún
kom á fót tveimur stjómardeildum
Indiánamála, þeirri nyrðri og þeirri
syð'ri. Hins vegar var hverri nýlendu
fyrir sig falið að sjá um verzlunar-
málin áfram.
Árið 1760 gáfust Frakkar upp i
styrjöld vig Englendinga, og skyldu
þeir afhenda Englendingum nýlend-
ur sínar vestan hafs. Þetta kom mörg
um Indíánum mjög á óvart. í Ohio-
dalnum höfðu margir ættbálkar verið
bandamenn Frakka í meira en öld, og
þeir áttu erfitt með ag trúa þv£, að
faðir þeirra, Frakkákonungur, hefði
samþykkt að yfirgefa landið og láta
Englendingum það eftir. Franskir
verzlunarmenn, sem voru kyrrir í
landinu, létu heldur ekki sitt eftir
liggja til að ýta undir tortryggni Indí-
ánanna. Sá orðrómur magnaðist sí-
fellt, að Er.glcndingar hygðust reka
alla Indíána burt af sinum gömlu
veiðislóðum og flytja þangað enska
bændur í staðinn.
Óánægjan jókst enn, þegar í ljós
kom, að Indíánar gátu ekki farið til
verzlunarstöðva Englendinga og feng
ið þar gjafir eðá lán á sama hátt og
hægt hafði verið hjá Frökkum. Eink-
um voru Englendingar ófúsir á að
láta þá fá skotvopn, en Indíánarnir
voru orð'nir háðir þeim við veiðar
sínar. Og að því kom áður en varði.
að þeir sáu, hvað Bretar ætluðust
fyrir. Könnuðir og mælingamenn
komu yfir fjöllin og á hæla þeim land
nemar til að setjast að.
Nú var þeim nóg boðið, og út brauzt
uppreisn í maí 1763. Hersveitir Indí-
ána undir forystu Frakka að nafni
Pontiac réðust á öflugasta vigi Eng-
lendinga, Detroif. Pontiac hafði ætl-
ag sér að koma sfetuliðinu þar á óvart,
en Englendingum barst njósn af her-
hlaupinu og þeir gátu lokað sig inni
T í M 1 N N — SUNNUDAGStíLAÐ
787