Tíminn Sunnudagsblað - 20.10.1963, Qupperneq 14

flétturnar voru festar á pípuna. Út
frá munnstykkinu var einhvers kon
ar gormur, se\n sveigja mátti lítið eða
mikið að ^ild Niður af kónginum var
handfang eða stikill, sem halda mátti
utan um eða láta hvíla á hné sér.
Ekkert veit ég, hvernig Bjarni komst
yfir þennan kjörgrip — hvort hann
hefur keypt pípuna á Papaósi eða á
Helnesuppboðinu. Á því uppboði
keypti Sigfús slagklukkuna, drauga-
kistuna, matborðið og fleira eigu-
legt. Hafi p;pan einnig verið af
því upphoði, hefur Sigfús átt hana
fyrst og Bjarni síðan fengið hana hjá
honum. Gæti það staðizt, því að Sig-
fús var á tímabili mikill reykinga-
maður, en hætti seinna reykingum
og fór að taka í nefið. Hann sagði svo
sjálfur frá, að hann hefði orðið að
hætta að reykja af þeim sökum. að
reykurinn settist svo fyrir brjóstið
á honum. Ekki var þessi forlátagripur
Bjarna notaður nema á hátíðum og
helgidögum. Hversdagslega reykti
Bjarni úr venjulegri pípu og ævin-
lega Mosróst'jbak. Annarri tóbaksteg
und man ég þó eftir, og var hún köll
uð Smyrnatóbak.
Tóbak mun hafa talsvert v.erið
notað í Viðidal Jón, Sigfús og Ragn-
hildur tóku í nefið, og mun Ragn-
hildur hafa byrjað að nota tóbak
sem læknisdó'n Hún hafði þurr augu,
sem svo var kallað, og var oft þjáð
af augnsviða og þrota í hvörmum.
Tóbaksbrúkunin gerði augun rakari,
og sviðinn hvarf að mestu. Hún mun
hafa óttazt blindu, þegar elli færðist
yfir hana. En ekki missti hún þó
sjónina. Hún koms* hátt á níræðis-
aldur og hélt sæmilegri sjón til áevi-
loka. Sjálf þakkaði hún tóbakinu
það, hvort sem það hefur nú verið
rétt.
Ein var sú bók, fágæt. í eigu þeirra
Sigfúsar og Ragnhildar, sem ekki
var tekin upp nema á stórhátíðum
og stöku suntiudag: Guðbrandsbiblía.
Hún var bæði stcr og þykk og með
þremur gylltum látúnsspöngum. —
Lítið var iesi? í henni, þótt borin
væri hún inn. En allir höfðu ánægju
af að skoða upphafsstafina og bóka-
hnútana. Þet; voru með alls konar
rósaflúri, mest rauðu. Letrið var
eitthvað bundið og skammstafað, en
þó sæmilega læsilegt. Biblía var
annars alltaf geymd í læstri kistu
hjá sparifötum þeirra gömlu hjón-
anna. Grallatinn var líka til. Hann
var mesta uppáhaldsbók Ragnhildar,
og til hans tók hún um flestar helg-
ar fram til klukkan þrjú. Eftir það
greip hún í að prjóna sér til dægra-
styttingar Bardagasögur og rímna-
kveðskap hötðu menn ekki um hönd
að neinu ráðí á sunnudögum. Það
mun hafa verið talið brot á helgi-
haldinu. — Th var önnur biblía, sem
Helga átli. Hún var með ágætu
prentí, og las hún oft í henni. En
ekki man ég til þess, að lesið væri
upphátt úr biblíunni.
Af sögubókum man ég eftir Nor-
egskonungasögum, Norðurlandasög-
um, íslendingasögum, þjóðsögum
Jóns Árnasonar og svo allmiklu af
rímnaflokkum Sumt af þessum bók-
um var feng’ð að láni, svo sem sög-
ur þeirra Ólafs Tryggvasonar og Ól-
afs helga og þjóðsögurnar. Auk þessa
var svo eitthvað af sögum Torfhildar
Hólm, riddarasögur og fleira. Þetta
voru bækumir, sem mest voru lesn-
ar, og allar upphátt. Þær veittu líka
flestar ánæg.iustundirnar.
Ég man lítið eftir ferðum Víðidals-
manna fram i Lón og Álftafjörð,
nema læknisferð Bjarna einhvern
seinasta vetuiinn, er búið var í daln-
um. Tilefni'v var, að Jón veiktist
snögglega. ag var álitið, að hann
hefði tekið lungnabólgu. Tíðarfar
hafði verið stirt, og mikill snjór var
kominn. Þegar sýnt þótti, að stórnauð
syn væri á að ná til læknis, var
Bjarni sendur af stað. Enginn læknir
var nær en hcraðslæknirinn, Þorgrím
um Þórðarson er bjó á Borgum í
Nesjum.
Hvergi var unnt að komast öðru
vísi en á skíðum. Veðurútlit mun
hafa verið tvísýnt, en þó fór Bjarni
af stað nauðkynjar vegna . Hélt hann
að heiman snemma morguns og steig
á skíði sin við bæjardyr í Víðidal.
Eitthvað lítils háttar hafði rifið af há-
múlanum, svo að þar mátti hvíla fót
af skíðunum. Fljðtlega spilltist veðr-
ið, og gerði hina mestu kafaldshríð
af norðaustri Hélzt hún næstu fjóra
daga. En þe.sa daga fór Jóni hrað-
batnandi, og var hann kominn á fæt-
ur, áður en sendimaðurinn kom aft-
ur úr lækn'svitjuninni.
Heldur mur. fólkið í Víðidal hafa
óttazt um Bjarna, en varla hefur
það þó vænzí hans heim fyrr en
hríðinni xétt: Á fimmta degi batnaði
Loks, og gerði þá gott veður. Þá var
fannkyngin orðin svo mikil, að moka
varð þrep til þess að komast út. Bæj
ardyrnar voru þá komnar í kaf, svo
að ekkert sásí á þær utan frá.
Af ferðum Bjarna er það að segja,
að hann kom heim með meðulin að
kvöldi hins fimmta dags, slituppgef-
inn vegna ofærðarinnar. Honum
hafði gengið ferðin vel að öðru leyti.
Hann komst að Stafafelli á fyrsta
degi, en varð að bíða i Lóninu vegna
veðurs. Síðan fór hann suður í Nes
og fann Þorgrím lækni og hraðaði
sér aftur upp i Lón. Mig minnir, að
hann færi að Þórisdal. Þar var hann
veðurtepptur vegna dimmviðrisins
inn undan. Að morgni hins fimrnta
dags lagði hann af stað í dögun í
góðu veðri og logni. Búizt var við
þungri færð. og veitti því ekki af að
taka daginn snemma. enda varð sú
raunin á, því að í Víðidal kom hann
ekki fyrr en á vöku. Það tafð'i ferð
hans til muna, að annað skíðið brotn-
aði á leiðinni ofan hjallann norðan í
múlanum á móti bænum. Hjálpin var,
að hann átti undan bratta að fara
niður að Víðidalsá. En víða var snjór
inn í mitti.
Ég man vel eftir þessu kvöldi. Það
var stillilogn og frostlaust. Við vor-
um úti við all* kvöldið að hlusta eftir
því, hvort nokkuð heyrðist til Bjarna.
Einstaka sini.-um fannst Jóni hann
heyra eitthvert skrjáf, en svo ó-
glöggt var það, að ekki varð greint,
hvað þetta var .Fólkið gerðist óró-
legt, þegar á kvöldið leið, og ugg-
andi um ferðir hans. Þannig liðu
stundirnar eir, af annarri, þar til
seinast á vökur.ni. Þá sá ég einhverja
þúst niðri á 'úninu. Þessi þúst smá-
færðist nær og loks komst Bjarni
heim á hlað'iý örmagna, en ómeidd
ur og vel á sig kominn eftir ástæð-
um.
Seinasti veturinn í Víðidal var .
einna harðastur, einkum vegna snjóa
og svella í Múlanum. Þetta átti þó
sér í lagi vi* um síðari hluta vetr-
arins. Fullorðna féð gekk að mestu
leyti úti í Múiamim. Lömb voru höfð
heima langt fram eftir vetri. Þau
munu hafa venð með flesta móti eins
og féð yfirleitt. Ég hef það ein-
hvern veginn á meðvitundinni. að
þetta haust' muni hafa verið sett.
ógætilegar á en venia var til. Bæði
var. að Bjarn' mun hafa hugsað til
búskapar á romandi vori og viljað
freista þess að treysta á góðan vet-
ur og nær árvissan útigang í Múlan-
um. og í öðri’ lagj fór það orð af
Bragðavöllum að þangað væri ó-
hætt að koma með fáeinar kindur —
þar væri bæð; gott og mikið land.
Það hafði líka svnt sig í búskapartíð
Magnúsar þar í þriðja lagi var svo
óráðið um haustið, hvort Siefús og
Ragnhildur vrðu kyrr í Víðidal eð'a
færu þaðan. Auk þessa var fé Víð-
dælinga fleira á haustnóttum en
ven.julega og fleira en nokkru sinni
áður í Víðidal, þótt það nálgaðist
ekki þá tölu sem hevrzt hefur nefnd.
Það hefur verið sagt. að þrjú hundr-
uð kindur hali verið settar á vetur,
en ég hygg að tvö hundruð mundu
nær sanni, og þó frekar færra en
fletra. Varð ég ei.tt sinn vorið eftir.
um það levti. er tíðin var sem erf-
iðust, heyrnarvottur að orðaskiptum
Sigfúsar ng Bjarna, og snerust þau
eitthvað um ógætilegan ásetning
haustið áður Mun Sigfús hafa verið
að ásaka Bjatna fyrir það, hve hann
setti margt á, og nefndi hann í því
sambandi 75 Sé þetta rétt, sem ég
hef alltaf haidið, væri ekki fjarri lagi
að ætla. að þeir feðgar hafi átt 100
—125 kindu- samanlagt. Þeir áttu
sextíu ær í kvíum, eins og áður er
sagt, og að sjálfsögðu gengu ein-
hverjar ær, sem ekki náðust um frá-
færur, með lömb um sumarið. Svo
878
T í M I N N — SUNNUDAG SBLAÐ