Tíminn Sunnudagsblað - 26.01.1964, Blaðsíða 13

Síðasta kirikjan í Görðum, timburkirkja, byggð 1859 og stóð tll 1896. Hún var tuttugu og ein alin á lengd og hálf ellefta 6
breidd, bikuð að utan. — Myndin er af líkani í byggðasafninu.
legast fram rétti kirkjunnar tll íhlut-
unar uni einkamál manna, einkum þau,
er hjúskap og tengdir vörðuðu. í Odda-
verja þætti, sem frá þessum atburðum
greinir, segir svo: „og er Þorlákur bisk-
up var þess víss, fyrirbauð hann þeim
Þórði og Snælaugu samvistir. En með
því að þau unnust mikið, gáfu þau
lítinn gaum, hvað hann sagði. Eftir
það forboðaði hann þau og bannsetti
þar næst.“ Og enn segir í Oddaverja
þætti: „Þetta líkaði þeim Þórði og
Högna illa, svo að þeir lögðu fullan
fjandskap til biskups móti hans heil-
ræðum og umvandan. Drógu þeir menn
til með sér að veita honum mótgang."
— Þorlákur biskup lét hvergi sinn hlut,
og gengu þau Þórður og Snælaug til
sætta við hann, tóku „lausnir og skrift-
ir“. Skyldi Þórður vera í Görðum, en
Snælaug í Bæ. Ekki hlýðnuðust þau
þessari gerð biskups þó betur en það,
að eftir þetta eignuðust þau þrjá sonu,
og var einn þeirra Þorleifur í Görðum,
er kemur allmikið við sögu á Sturl-
ungaöld, og það á þann veg, að segja
má, að örlög íslenzkrar þjóðar á þeim
tima speglist í sögu hans.
Þórður prestur í Görðum héfur vafa-
lítið verið auðugur höfð'ingi, og sést
það meðal annars á því, að hann þor-
ir að etja kappi við sjálfan Þorlák
biskup. í Guðmundar sögu Arasonar
segir, að hann „átti þingmenn um
Akranes og marga upp um hérað“. Og
af sömu sögu má ráða, að hann heíur
átt svonefnt I.undarmannagoðorð allt.
En sú dýrð stóð ekki lengi. Áður en
sonur hans, Þorleifur, er kominn á
legg og hefur tekið við mannaforráð-
um föður sins, gefur Þórður prestur
frænda sínum, Snorra Sturlusyni, hálft
Lundarmannagoðorð, af því að hon-
um „þótti Þórður Sturluson, systur-
sonur sinn, leggja þingmenn sína und-
ir sig, þá er honurn voru næstir“,
segir í Guðmundar sögu. En það varð
Garðamönnum skammgóður vermir,
því að Snorri gerðist enn ágengari en
Þórður, bróðir hans, hafði verið.
En örlög þeirrar helftar Lundar-
mannagoðorðs, sem Þórður hélt eftir
og kom 1 hlut Þorleifs, urðu öllu sögu-
legri. Þorleifur Þórðarson í Görðum
kom víða við í deilum og vígaferlum
aldar sinnar, enda goðorðsmaður og
náfrændi þeirra rnanna, sem öldin
hefur dregið nafn af, Sturlunga.
Þyngstar urðu þó honum, og raunar
íslendingum öllum, afleiðingar Bæjar-
bardaga. Sturla Sighvatsson og faðir
hans ráða að mestu öllu Norður- og
Vesturlandl. Sturla hefur hrakið
Snorra, frænda sinn, úr Reykholti og
setzt sjálfur á staðinn. Órækju, son
Snorra, sem gert hefur honum erfitt
fyrir á Vestfjörðum, hefur hann meitt
og misþyrmt honum óvægilega. Um
páska árið 1237 safna þeir frændur,
Snorri og Þorleifur i Görðum, liði á
Reykjanesi og í öllum sveitum -milli
þess og Borgarfjarðar. Sturla safnar
liði gegn þeim í héruðum þeirra feðga.
Snorri og Þorleifur halda með lið sitt
norður yfir Skarðsheiði, en þar snýr
Snorri aftur við annan mann.',Háf§i
hann viljað leggja þegar til átí$gu;
en Þorleifur talið það tvísýnt veglía
liðsmunar. Þorleifur heldur ótrajjður
með flokk sinn upp í Borgarf jöi'ð^og
hefur að likindum talið, að sættir tsgkj-i
ust fyrir milligöngu bróður síns,^Böqy-j
ars í Bæ. Svo varð þó ekki, of£ ^8»
apríl barðist hann við Sturlu og -flpkja
hans í Bæ. Beið hann þar hinn meáta
ósigur, féll af liði hans margt ágætfa
manna. en margir urðu sárir'. Selðt
hann Sturlu síðan sjálfdæmi, en liáhíf I
skipaði Þorleifi til Noregs tif~fúnti{jj£^
við konung. — Fór Þorleifur iAan -
tog með honum margt . •
ma-nna, — meðal annarra; ‘ S5pi*t4*i,
Sturluson. — Eftir Bæjafb.'iT^aÁá'
fór Sturla Sighvatsson „út til
segir 1 íslendingasögu Sturlu
sonar. „Nær þrem tigum yxiía; vórttj-
þaðan rekin, en hundrað °eldingá''ieií;.
hann reka um haustið til Saliðafella.,-
Tekin var og úr Görðum skemma ’góð.'j
og færð út í Geirshólm." Þáð' hefUff
sem sé ekki verið neinn kotabuskapur
í Görðum í þann tíð.
Meðan þeir ÞorleifUí dveljast í Nor-
egi, verða mikil umskipti á íslandi. j
Sturla og Sighvatur, faðir hans, íalla
85
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ