Tíminn Sunnudagsblað - 26.01.1964, Page 18

'FerSamennlrnlr hafa staldrað vlð i Njarðvíkurskriðum til a8 taka mynd. Vegurinn er nokkuS hrikalegur i augum aS-
komumanna, en fagurt er aS horfa úr skrlSunum yfir ládauSan sjóinn, þar sem fjöllln standa á höfSi í lognværSinni.
(Ljósm.: Páíl Jónsson).
sinna og gerðu honum hluti alla svo
erfiða, að hann mátti þaðan brott
hrökklast eftir skamma stund. Sýnir
saga Una danska það, að rík hefur,
strax í árdaga íslandsbyggðar, frelsis-
þráin verið í hugum Austfirðinga.
Urðu þeir og enda síðastir til, að ját-
ast undir Gamla sáttmála, þá er hann
mörg hundruö árum síðar var gerr við
Hákon konung hinn gamla.
Ofan við túnið á Unaósi liggur veg-
urinn til fjalls yfir svonefnd Göngu-
skörð til Njarðvíkur, sem er vík milli
Borgarfjarðar eystra og Héraðsflóa.
Er Njarðvíkin umgirt hám fjöllum á
þrjá vegu, en er gróðursæl og fögur.
Eru þar enn í byggð tveir bæir. Frá
Njarðvík til Borgarfjarðar liggur svo
vegurinn um svokallaðar Njarðvíkur-
skriður. Eru það snarbrattar skriður,
utan í hengifjöllum, sundurskornar af
djúpum og krókóttum giljum. Er veg-
arstæði þetta hið glæfralegasta víða,
þar sem vegurinn liggur á köflum á
brúnum snarbrattra klelta, setn eru
margir tugir eða hundruð metra á
hæð og vita beint í sjó niður.
Ekki kann ég því að neita, að meira
karlmenni er eg ekki en svo, að geigs
kenndi ég, er ekið var yfir skriðúnar.
og vissi ég þó, að í báðum leiðum
var ég í för með sérlega traustum og
öruggum bílstjórum. Skal ég það hik-
laust játa, þótt máske verði eigi mér
til karlmennsku talið, að yfir Njarð-
víkurskriður æki ég ekki í bíl með
hverjucn sem væri.
Og þurfi guð almáttugur að typta
sál mína að lífslokum fyrir syndir og
afbrot, sem ég vart efa, vildi ég við
hann segja þvílíkt sem þjóðskáld okk-
ar, er svo kvað:
Þess óska ég, guð, ef ég á nokkra sál,
og ef þú vilt typta hana reiði,
þá sendu hana heldur í bik eða á bál,
en bara ekki á Þingmannaheiði. —
Mætti ég þess óska, mundi ég frem-
ur aðra refsidóma kjósa, er komið er
hinum megin, en aka fram og aftur
Njarðvíkurskriður langa hríð.
í Njarðvíkurskriðum er gil eitt
djúpt og mikið, setn nefnt er Nadda-
gil. Er það frægt úr þjóðsögum okkar
frá fyrri öldum. Skammt frá gili þessu
er kross, er þar mun hafa staðið öld-
um saman og verið endurnýjaður, er
þörf krafði. Er á kross þennan letrað:
Þú, sem átt leið fram hjá, fall fram og
veit líkneskju Krists lotningu. Annó
1306.
í upphafi mun kross þessi hafa ver-
ið róðukross, en þó krosstrénu hafi
verið breytt, hefur áletruninni verið
haldið.
Ýmsar þjóðsagnir eru tengdar upp-
runa og ástæðum þess, að krossinn
var þarna reistur. Eru tvær kunnást-
ar. Önnur er sú, að prestur einn að
Desjarmýri hafi á leið til annexíu
sinanr í Njarðvík hrapað til dauðs í
gili þessu, og hafi krossinn verið reist-
ur þar í minningu um þann atburð.
Hin sagan — og sú, sem algengari er
— hermir, að í gili þessu hafi hafzt
við illvættur, sem grandaði mönnum,
er leið áttu um Njarðvíkurskriður,
en að lokum hafi bóndi einn, er þar
fór um, unnið á henni. En eftir bað
hafi magnaðui reimleiki komið þar
upp og eigi lagzt af fyrr en krossinn
var reistur.
Lengi mun sá siður haldizt hafa, að
fólk, er leið átti um Njarðvíkurskrið-
ur, hlýddi áletrun krossins, næmi við
hann staðar og gerði bæn sína. —
Heyrði ég meðal annars hinn gáfaða
og þjóðkunna embættismann, Ara
Arnalds, er lengi var bæjarfógeti 6
90
T t M 1 N N - SUNNUDAGSBLAÐ