Tíminn Sunnudagsblað - 25.04.1965, Blaðsíða 7

vlð sjálft liggur, að Rómverjar fái
ekki rönd við reist. Um svipað leyti
herja þeir Vestur-Evrópustrendur og
lialda áfram til 500 eftir Krist. Erúl-
ar voru með fjölmenna aðalsstétt, er
öllu réð meðal þeirra, en almúginn
yirðist hafa aðhyllzt hana með lotn-
ingarblandinni hollustu. Aðalsmenn
þessir virðast hafa haft virðingarnafn
ið erílar, og er helzt álitið, að hin-
ir klassísku höfundar hafi nefnt alla
þjóðina eftir þeim, en þeir hafi
komið fram fyrir hennar hönd í sínu
eigin nafni. Er almennt talið, að
meðal Germana hafi þjóðin heitið
öðru — ef til viil kunnu — nafni.
Þá er það skoðun flestra forn-
fræðinga, er gefið hafa sig að þess-
um málum, að Erúlar hafi verið rekn
ir úr Danmörku af „Dönum“ át íma-
bilinu frá þriðju öld til sjöttu ald-
ar. Fyrst hafi Sjálandssvæðið verið
tekið af þeim um miðja þriðju öld,
og séu það hinir flúnu Sjálendingar,
sem ætluðu Grikki lifandi að drepa
árið 267 og næstu ár. Hins vegar
hef ég komizt að þeirri niðurstöðu,
að „Danir“ hafi ekki tekið Sjálands-
svæðið fyrr en undir 400 — og því
aðeins tekizt það, að þorri ungu
mannanna þar var þá með meginið
af vopnunum að hernaðií Suðurvegi,
líkt og Haraldi hárfagra tókst því
aðeins að sigra „Folkevandringsrik-
et“ að þorri ungu mannanna þar var
þá með meginið af vopnunum í
Vesturvegi.
Hinar tvær meginstéttir Erúla voru
að uppruna til, að minni niðurstöðu,
tvær þjóðir. Eríla-þjóðin fluttist til
Danmerkur sunnan frá Svartahafi á
fyrstu öld eftir Krist eða um Krists
burð. Eftir hana eru líkgrafirnar
glæsilegu og hálfklassísku með hin-
ar kynhreinu beinagrindur, er stinga
algerlega í stúf við bastarðabeina-
grindur yngri steinaldar í Danmörk,
en þær eru yfirleitt eins og þær eru
þar enn í dag. Járnaldarbeinagrind-
ur Danmerkur eru greinilega af
fólki, se-m fluttist inn í landið á
fyrstu öld úr eystra hluta Suður-
landa, og hefur það fólk tekið völd
þar í landi og farið úr því aftur.
En fólkið, sem þar var fyrir, hefur
brennt lík sín frá því snemma á
bronsöld og haldið því áfram. Lítið
eitt af þessum fólksflutningi hefur
lent á Austfold, og verður á næstu
Öldum dálítill dreifingur af slíku
fólki, líklega bæði frá Austfold og
úr Danmörku, víðs vegar um suður-
Og vesturstrendur Noregs. En stór-
streymi kom ekki í þann innflutn-
íng fyrr en „Danir“ tóku Danmörku
af Erúlum — það er að segja Eríl
um og Englum.
„Danir" voru hluti af sænsku þjóð-
inni, en hún átti þá heima norðan
Gautlands, en Gautar voru önnur
þjóð, svo sem sjá má af máli Gota,
er frá Gautum var runnið. Sænska
Japanskut jurtapappír
í gömlu , dönsku tímariti frá árinu
1878 er meðal annars stutt frásögn
af pappírsgerð Japana.
Pappír er eins og kunnugt er alls
staðar geysimikið notaður, en ef til
vill er notkun hans hvergi eins fjöl-
breytt og í Japan. Þar er hann not-
aður í gluggarúður, ljósker, regn-
hlífar, vasaklúta og margt annað.
Því þarf engan að undra, þótt Jap-
anir kunni að búa til eitt hundrað
og átján ólíkar tegundir pappírs,
sem hver um sig á sitt sérstaka heiti
og er aðeins notuð á einn veg.
Ljóð eru rituð á „Shikeshi," stult
skilaboð eru skrifuð á „Makimono,"
og venjuleg vörupöntun er skrifuð
á „Hankusa," brjóstsykri er pakkað
inn í „Santomeban," lyfjum í „Koge-
dosa,“ vasaklútar eru gerðir úr
„Shire Gami,“ regnhlífar úr „Kara-
kara Gami,“ og þannig mætti lengi
telja.
Rétt eins og hvíta mórberjatréð
er mikilvægt fyrir silkirækt Japana.
er það önnur jurt af sömu ætt,
Ma-Kodzu, sem leggur til mikinn
hluta hráefnis til pappírsframleiðsl-
unnar.
Einhvern tíma seint á árinu, eftir
því hvernig veðráttu er háttað, er
plantað gömlum Ma-Kodzu-rótum.
Þær eru skornar í þriggja þumlunga
langa búta og þeir síðan settir í
mold, sem ekki er mjög mikill áburð-
ur í, helzt í nánd við hrísakra. Plant-
an, sem vex upp af rótarstúfnum,
er klippt á hverju ári, og eft-
ir fimm ár er Japaninn búinn að
koma sér upp þéttvöxnum runna,
og úr berkinum fæst ríkulegt hrá-
efni til pappírsgerðar.
Greinarnar eru skornar af runn-
unum og hálmreykur látinn leika
um þær, þar til börkurinn losnar
frá viðnum. Börkurinn er hengdur
til þerris á rimla í tvo til þrjá
daga. Síðan er hann bundinn í
knippi af ákveðinni þyngd, venju-
lega þrjátíu og tvö pund. Knippin
eru látin liggja í rennandi vatni í
tuttugu og fjórar klukkustundir, svo
að vel blotni í þeim. Síðan eru
yztu, dökku trefjarnar, sem aðeins
eru notaðar í óvandaðri gerðir papp-
írs, skafnar af. Innri trefjarnar eru
á ný bundnar saman í knippi, þrjá
tíu og tvö pund á þyngd, sem aftur
er sökkt í rennandi vatn, til þess
að allur plöntusafi skolist úr. Síðan
er allt soðið stundarkorn til að ná
úr því límkenndum efnum, sem enn
geta verið eftir. Það er gert í katli,
sem er tvö og einn fjórði fets í
þvermál, og er hrært stöðugt í með
tveimur stöfum. Til suðunnar er
notað venjulegt vatn, en oft sett í
það aska af bókhveitihýði. Þegar
maukið er soðið, er ketillinn
tekinn af eldinum. Til að hreinsa
öskuna úr maukinu, sem nú kallast
„Sosari," er það sett I körfur og
þeim sökkt í rennandi vatn um
stund. Síðan eru mótaðar stórar kúl-
ur úr efninu.
Þegar nota á „Sosari" til pappírs-
gerðar, er það blandað með öðrum
efnum, en hver þau eru, fer eftir
því, hvaða árstíð er. Að vetrinum
er blandað í það fínu hrísdeigi, en
að sumrinu deigi úr rótum Tororo-
plöntunnar. Þessi blanda er nú leyst
upp í vatni og unnin í morteli, þar
til úr henni er orðið seigfljótandi
efni, sem tollir ekki við ílátið. Síð-
an er hellt mjög þunnu lagi af því
í kassa með lausum botni, og inn-
an í hann er settur annar kassi, sem
fyllir alveg út í hann. Þetta verður
að gerast mjög fljótt, og nú flezt
pappírsefnið út og vatnið rennur af
því. Lausi botninn er nú tekinn úr,
pappírinn vafinn fimlega utan um
bambusstaf og síðan lagður til þerris
út á tréfjalir. Þurrkunin gengur mis-
fljótt, eftir því hvernig viðrar. f
góðu veðri er pappírinn fljótur að
þorna, en í votviðri er flýtt fyrir
þurrkuninni með því að kynda glóð-
ir undir. Síðan er pappírinn skorinn
í hæfilega stórar arkir og sendur
pappírssölunum. J. Ilafst.
þjóðin var þá undir stjórn Ynglinga
og hafði engin bein skipti við Suð-
urlönd — en þeim mun meiri við
Sjáland, sem þá var miðill viðskipta
norðurs og suðurs, austurs og vest-
urs á Norðurlöndum.
Á fimmtu og sjöttu öld hverfur allt
í fornleifum, sem auðkennt hafði
dönsku eyjarnar — en kemur allt
fram á suður- og vesturströndum
Noregs. Það er ekki bara hinar hálf-
klassísku líkgrafir, sem bera vitni
innflutningi Eríla úr Danmörku um
þessar mundir, til dæmis hverfur
Rínarósa-verzlunin algerlega úr Dan-
mörku til Suðvestur-Noregs. Rún-
irnar eldri, sem áður áttu aðalheim-
kynni í Danmörku, hverfa þaðan að
fullu, en ná sínum mesta blóma í
Suðvestur-Noregi og svo framvegis.
í Suðvestur-Noregi urðu Erúlar
(Erílar og Englar) yfirstétt lands-
ins. Gæti það vel svarað til ,,hersa“
og „hölda“ hinna íslenzku hand-
rita, svo og norskra heimilda.
Á öðrum áratug sjötlu aldar hverf-
ur aUmikil! hluti Suður-Erúla, er
Framhald á 358. síðu.
IlMlNN - SUNNUDAGSBLAB
343