Tíminn Sunnudagsblað - 16.05.1965, Side 5

Séð yfir Garðinn. Hér var akuryrkja stunduð fyrrum, og eru þess margar menjar í örnefnum og fornum garðlögum, auk
þess, sem segir í skráðum heimildum. Ef til vill er ekki nema hálf fjórða öld eða þar um bil sfðan akuryrkja lagðist með
öllu niður í Garðinum.
skeið íslenzks landbúnaðar. Þá fjölg-
ar fólki geysiört, og menn reisa jafn-
vel býli í fjalldöium, þar sem byggð-
in átti sér ekki langan aldur, af því
að gróðurinn þoldi ekki ágang manna
og búfjár. Landið mun numið á all-
miklu góðæraskeiði, og landbúnaður
varð aðalatvinnugrein þjóðarinnar.
Þótt íslenzk fiskimið séu og hafi
verið stórgjöful, þá voru heiðalönd-
in einnig veitul, og i nágrenni þeirra
risu helztu höfuðból þjóðveldisaldar.
Biskuparnir settust að í Skálholti og
á Hólum, en hvorki við Eyjafjörð
né Faxaflóa. Oddi á Rangárvöllum,
Haukadalur í Biskupstungum, Reyk-
holt í Borgarfirði, Grund í Eyjafirði,
Hof í Vopnafirði, Valþjófsstaður i
Fljótsdal, Svínafell í Öræfum voru
hin voldugustu höfuðból að fornu,
þótt þar væru engir útróðrarstaðir.
Á fyrstu öldum íslandsbyggðar
bjuggu gildir bændur við ströndina,
en stórhöfðingjar í miðri sveit eða
til dala. Jafnvel Snorri goði Þor-
grímsson fluttist frá Helgafelli á
Snæfellsnesi að Tungu í Sælingsdal.
Heimildir greina, að íslendingar
voru allmiklir farmenn á 10. öld og
áttu talsverðan skipastól, en hér reis
ekki upp nein verzlunarstétt. Búskap
arhættir og verðlag sannar, að ís-
lendingar reyna að vera sjálfum sér
nógir, að aðflutningar til landsins
voru litlir, eins og síðar kemur
gleggst fram í skipaákvæði Gamla
sáttmála. Landbúnaður varð aðalat-
vinnuvegur þjóðarinnar, af því að
bóndinn gat aflað alls, sem hann
þurfti handa sér og skylduliði sínu
til fæðis og klæðis. Kjöt og mjólk,
ostar, smjör og skyr hafa löngum
verið aðalfæða íslendinga, að við-
bættu fiskmeti, bæði úr sjó og vötn-
um. Úr ull og skinnum unnu þeir
sér klæði og skæði, og vaðmál var
löngum einn helzti gjaldmiðill þeirra
og mikilvæg útflutningsvara. Á nokkr
um stöðum ræktuðu menn hör til
língerðar, og fslendingar gengu að
einhverju leyti í heimagerðum lín-
kiæðum.
Hér var allmikil járnvinnsla fram
eftir öldum úr mýrarrauða. Sumir
bændur framleiða aðallega járn,
járnbændur, en rekaviður og íslenzkt
birki fullnægðu brýnustu þörfum
manna við byggingar og smíðar.
Þeir, sem hingað fluttust úr Noregi,
þurftu ekki að sakna margra þarf-
inda í veðursælustu héruðunum.
Skalla-Grímur lét sæði hafa að Ökr-
um, og hér var talsverð kornrækt,
að minnsta kosti sunnan lands og
vestan, fram á 16. öld, og var korn
jafnvel útflutningsvara um skeið.
Heimildir um forna kornrækt er að
finna í sögum og örnefnum, en þar
er ekki allt vafalaust, því að örnefni
geta orðið til af litlu efni. Línakra-
dalur í Húnaþingi mun eigi draga
nafn af línrækt, og óvíst er, að korn-
yrkja hafi verið stunduð langar ald-
ur á Akureyri nyrðra.
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
413