Tíminn Sunnudagsblað - 16.05.1965, Blaðsíða 9

S. P. AMARASINGAM:
TVÆR RÚPlUR
Sísúa var Navalakona. Og Navala-
fólkið mátti enginn snerta: Það var
saurugt. Fyrr á tímum höfðu þetta
verið þrælar og ambáttir, sem erj-
uðu jörðina — þý, sem drógu fram
lífið á safa pálmaviðarins. Nú mæltu
lögin svo fyrir, að þetta fólk skyldi
njóta sama frelsis og aðrir. En það
beið samt óræðrar framtíðar, að það
öðlaðist jafnrétti í þjóðfélaginu.
Eiginmaður Sísúu var verkamaður
í sveitaþorpi. Kaup hans nægði ekki
til þess að framfleyta þeim. Þess
vegna varð Sísúa að selja ávexti á
markaðstorginu. Hún bjó líka til
sykur úr pálmasafa.
Lífið var ekki neinn leikur. Sár-
ast var þó, að þau áttu ekki nein
börn. Sísúa var ekki óbyrja. En börn-
in, sem hún ól, lifðu aðeins stund
úr degi. Þannig hafði farið fjórum
sinnum, og nú var hún örvæntingu
nær.
í hvert skipti, sem hún missti
barn, velti hún fyrir sér, hvers vegna
örlögin voru henni svona grimm.
Hún leitaði á náðir gamals manns,
sem vissi lengra en nef hans náði,
og maður hennar hafði leitað ráða
hjá mörgum kunnáttumönnum. Ein-
hver þeirra sagði honum, að stjörn-
urnar væru Sísúu reiðar vegna mis-
gerða hennar. Annar tjáði honum,
að lífsstjarna hennar hefði mjög
óhaganlega stöðu. Hinn þriðji sagði
að hún ætti óvini, sem væru að
steypa þeim í glötun með kukli og
særingum. En ráð þeirra allra var
eitt og hið sama: Þeir urðu að grípa
til kunnáttu sinnar og særa burt hin
illu öfl, sem veittu þeim svo þung-
ar búsifjar.
Þegar Sísúa átti von í fimmta
sinn, gekk hún manna á meðal og
spurði, til hvaða ráða hún skyldi
grípa. Svörin voru margvísleg.
„Þetta er örlagarásin," sagði fólk.
„Það kemst enginn fyrir forlög sín.
Mannskepnan er nú einu sinni dauð-
leg, og hún stendur magnþrota and-
spænis því, sem verða vill. En þú
getur beðizt fyrir — þú skalt biðja
guðina að láta barnið þitt lifa í
þetta sinn.“
Ponna lagði henni ráð, sem eng-
um öðrum datt í hug:
„Farðu í sjúkrahúsið, þegar þú átt
von á barninu,“ sagði hún.
Ponna var dóttir eins granna henn
ar. Hún var gift manni, sem vann
í raforkuverinu í Jafna. Hún kom til
þorpsins til þess að heimsækja gamla
kunningja, og Sísúa hafði spurt hana
ráða eins og aðra.
„í sjúkrahúsið?" sagði Sisúa for-
viða.
„Já — auðvitað," svaraði Ponna
með ákefð.
Hún átti heima í stórri borg, og
henni þótti gaman að koma þorps-
búum á óvænt með alls konar ný-
mæli. Hún hafði kynnzt svo mörgu
nýju, sem þeir vissu ekki einu sinni,
að var til.
„í sjúkrahúsið til þess að ala barn?
Nægir ekki, að ljósmóðir okkar
hérna í þorpinu sé hjá mér? Það
er þó leitun á konu með aðrar eins
líknarhendur".
„Það getur vel verið, að hún sé
lagin. En þeir í sjúkrahúsinu standa
henni þó áreiðanlega framar."
„Framar henni? Heldurðu, að Ijós-
móðirin okkar geri ekki allt, sem
þarf að gera?“
„Það er nú samt farið öðru vísi
að þessu í sjúkrahúsinu. Þar eru
konurnar látnar figgja á hvítu líni.
Og þar morar af ljósmæðrum, hjúkr-
unarkonum og læknum, og þetta
fólk er allt í hvítum fötum. Og allt,
sem notað er — það er soðið í vatni.“
„Hvað á það að þýða? Verður ekki
þessi hvíti fatnaður undir eins
óhreinn? Ljósmæðurnar okkar fara
ævinlega í gömul og óhrein föt, þeg-
ar þær hjálpa konum.“
„Eg veit ekki, hvers vegna þetta
er haft svona. Nema þeir segja, að
það komi sjúkdómar úr óhreinum
fatnaði. Það er kannski rétt. Ég átti
tvö síðustu börnin mín í sjúkrahúsi,
og ég fékk ekki einu sinni neinn
hita.“
„Ekki neinn hita?“
„Nei — ekki nokkurn vott.“
„Það var undarlegt. Ég hef aldrei
heyrt annars getið en konur fái hita
eftir barnsburð. Hvernig getur kona
verið heilbrigð eftir fæðingu?"
„Það veit ég ekki. En þær fá ekki
neinn hita í sjúkrahúsinu, og meira
að segja er það sjaldgæft, að börnin
deyi þar.“
„Ertu að segja satt? Getur það ver-
ið, að börnin lifi oftast?“
„Já — þau lifa langoftast. Ég á
sjálf heima rétt hjá sjúkrahúsinu, og
kunningi mannsins míns er þar dyra-
vörður. Ég veit, hvað ég er að segja.“
„Þessu á ég bágt með að trúa.
Börn deyja oftast nýfædd. Þau lifa
sjaldnast nema stuttan tíma. Móðir
mín átti sextán börn — eða voru
þau kannski seytján? Það lifðu að
minnsta kosti ekki nema þrjú. Og
þannig er það alls staðar. Svoleiðis
er lífið.“
„En nú er ég búin að segja þér
það, kona, að þetta er allt öðru vísi
í sjúkrahúsinu."
Við þessi orð sló þögn á Sísúu.
Hún þagði drykklanga stund og sagði
svo:
„Það er auðvitað hræðilega dýrt
að vera í þessum sjúkrahúsum?"
„Nei. Fátækt fólk þarf ekki að
borga neitt í sjúkrahúsum ríkisins.
Það er náttúrlega hlynnt betur að
ríka fólkinu — það borgar fyrir sig.
En það þarf ekki að fara svo illa
um okkur, sem ekki getum borgað.
Það er ekki annað en koma sér í
kunningsskap við einhvern, sem vinn
ur í sjúkrahúsinu að gefa honum
smágjöf — þá fær maður allt, sem
nauðsynlegt er. Ég get hjálpað þér.“
Ponna var frá sér numin yfir því
að hafa loks hitt í gamla þorpinu
sínu konu, sem vildi hlusta á frá-
sagnir hennar af furðunum í borg-
inni. Og Sísúa réð það við sig, að
hún skyldi ala barnið í sjúkrahúsinu.
En það var enginn hægðarleikur
að sannfæra manninn hennar um, að
vit væri í því ráðslagi. Ljósmóðir
þorpsins var móðursystir hans, og
hann var hreykinn af frændseminni
við hana. En Sísúa var þrá, og loks
lét maður hennar undan. Hann hét
því, að hann skyldi fara með hana
í sjúkrahúsið í borginni.
Það spurðist fljótlega í þorpinu,
hvað Sísúa ætlaðist fyrir. Og það var
margt skrafað um uppátæki hennar.
Sarvathanam Ponniah Amarasingam er fimmtugur að
aldri, rithöfundur og blaðamaður á Ceyíon. Hann hefur
skrifað eina skáldsögu og margt smásagna. Þessi saga hans
fjallar um baráttuna við bamadauðann og fáfrœði sveita-
fólksins i landi hans.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
417