Tíminn Sunnudagsblað - 16.05.1965, Blaðsíða 18

vistarhús nemenda. íþróttasalurinn
nýi er stórkostleg bygging. Allt í
kring eru grasvellir, girtir skjólbelt-
um, og er niikil prýði að. i aðal-
anddyri staðnæmast augu okkar við
stórár ljósmyndir af hinum látnu
konungshjónum. Kristjáni tíunda og
Alexandrínu, drottningu hans, en
skólinn er reistur fyrir fé, sem safn-
aðist í Danmörku til minningar um
þau. Veglegra minnismerki var ekki
unnt að reisa um hin látnu heið-
urshjón.
Allur er skólinn hinn glæsilegasti
Danir bjóða æskulýð lands síns ekki
nema hið bezta. Þeir eru sér þess
vel vitandi, að því fé, sem varið er
til menningar æskunni, er vel varið.
Það er hin bezta fjárfesting.
Fróðlegri heimsókn í íþróttahá-
skólann í Sonderborg er lokið.
Við kveðjum perluna í Eystrasalti.
*
XII. Vejen.
Vejen er smábær á danskan og
jafnvel íslenzkan mælikvarða, fimm
til sex þúsund íbúar. Járnbrautin frá
Kolding til Esbjergs ligfeur hér um.
Bærinn er því í þjóðbraut, ef svo
má segja. Ekki finnst mér þó nein
scrstök prýði að járnbrautunum né
því, sem peim fylgir: Teinar, rauð-
brúnir af ryði. og vagnar, svipaðir
að lit.
Við erum staddir í Vejen, þrír
skólafélagar frá Askov. Það hefur
verið mjög heitt, og er hugmyndin
að skola af sér ryk og svita og synds
síðan í lauginni þar. Brátt komum
við að sundlaug staðarins, sem er op-
in. Umhverfis eru eggsléttir gras-
vellir og skógarrunnar á við og dreif.
Við afklæðumst í vistlegum búnings-
herbergjum, en tilhaldslausum. Hér
vantar ekki þjónustu af neinu tagi.
Sölulurnar eru nokkrir, þar sem
kaupa má ís og fleira góðgæti. Auð-
velt er að koma aurunum í lóg.
Börnin eru með þetta og unglingarn
ir. Fullorðnir líka, en minna.
Nú förum við út í sundlaugina,
blátæra og hreina. Hðr er ekki jarð-
hitinn, en vatnið hitað með olíukynd-
ingu Vatnið er heldur kalt, en það
er hressandi í sumarhitanum, sem nú
er eitthvað yfir tuttugu stig. Mikill
heilsubrunnur er sundið, það má nú
segja. Hér er fjöldi sólks, ýmist í
sundlauginni eða að sóla sig hér og
hvar um völlinn.
í Danmörku er engin sundnáms
skylda eins og hjá okkur. Fólk not-
ar hin stuttu sumarleyfi skólanna til
þess að koma börnum sínum í sund-
nám. Þarna eru Danir á eftir okkur,
sem höfum haft sundskyldu í aldar-
fjórðung. Mála sannast er, að íslend-
ingar eiga flesta synda af hverju
þúsundi allra Norðurlandaþjóðanna,
þó að við höfum nú tapað í nokk-
ur skipti í samnorrænni sundkeppni,
nema þeirri annarri, þegar keppt var
á þeim grundvelli, sem okkur sýnd-
ist eðlilegastur: að sú þjóðin, sem
eigi flesta þátttakendur af hverju
þúsundi landsmanna, sigri.
XIII. Ábenra.
Dvalizt skal nú við þann stað, sem
mér var vísað til dvalar á í nokkra
daga til þess að vera samvistum við
starfsbróður — Ábenrð.
Fyrst er haldið til Vejen frá Askov
með bifreið. Síðan er setzt í lest eftir
stutta bið í Vejen. Viðkomustaðir eru
tilgreindir í leiðaráæUun: Lunder-
skov — Rödekro — Ábenrá. í lest-
inni er hvert sæti skipað. Lestar-
þjónninn er á þönum um vagninn
til þess að athuga farmiða farþega.
Hér er áreiðanlega ekki 1« gt að ferð-
ast lengra en farseðilh n heimilar.
Á viðkomustöðunum er örstutt við-
staða, rétt á meðan verið er að taka
við og skila farþegum. Stöðvarnar
auðkennir ryð og grámi. Allt heldur
óyndislegt. Lestin stanzaði ekki að
þessu sinni í Ábenrá, heldur í Röde-
kro. Var ég því sóttur þangað, ásamt
tveimur öðrum kennurum. Beið þar
kennslukonan, sem ég hef áður
minnzt á í köflum hér að framan,
með bifreið sína. Hún var komin á til-
settum tíma. Við setjumst nú inn
í bifreið konunnar, og ekið er í loft-
inu til Ábenrá. Á einum stað í mið-
borginni bíður kennari sá, sem ég
skal gista hjá í fjóra daga. Hann
býður mig hjartanlega velkominn.
Göngum við síðan saman að nýrri
Volvobifreið hans og ökum til húss
hans í útjaðri Ábenrá. Götur eru
víða ærið brattar hér, því að bærinn
er skeifulaga upp af Ábenráfirði, en
hæðadrög upp frá sjónum.
Nú er komið að íbúðarhúsi kenn-
arans — rauðu, hlöðnu úr múrsteini
eins og flest hús hér í landi. Gekk
ég nú inn í húsið. Konan var heima
með börnin, dætur tvær, sex og átta
ára. Þær sitja við eldhúsborðið og
eru að teikna — prúðar og yndisleg-
ar stúlkur. Mér er boðið inn í dag-
stofuna, vistlega og rúmgóða. Ekki
leynir sér, að hér býr fólk, sem ann
bókum og menntum. Bækur þekja
nær tvo veggi, og þær eru lesnar —
það sé ég.
Hjónin, sem ég er kominn til
dvalar hjá, eru á bezta aldri. Hann
er að verða fertugur, heitir Karstin
Gade, en Birthe, kona hans er nokkru
yngri, 32 ára. Hann lauk stúdents-
prófi um tvítugt og gerðist að prófi
Ioknu vinnumaður á búgarði á Fjóni
— hugsaði sér að verða bóndi. Úr
því varð ekki, því að hann tók að
stunda nám við hinn rómaða kenn-
araskóla í Haderslev og lauk kenn-
araprófi þaðan árið 1950. Hefur hann
síðan verið kennari við barna og
unglingaskólann í ÁbenrS og kenn-
ir aðallega stærðfræði og skyldar
greinar. Laun Gade eru nú, eftir
fimmtán ára starf, komin upp í 2200
krónur á mánuði. Mega það teljast
vel sómasamleg laun, en þess ber að
gæta, að árlegur kennslutími er allt
að tveimur mánuðum lengri en hjá
kennurum almennt hér á landi. Ekki
leynir sér, að þessi hjón lifa góðr
lífi. Þau neita sér algerlega un
áfengi og tóbak, sem er drjúgu
skattur á mörgum heimilum þai
ekki síður en hér. Frúin situr mjöf
við handavinnu eins og góðra hús
mæðra er vani og er veitandi í þeim
efnum, því að hún er að sauma brúð-
arkjól á mágkonu sína, sem ganga
ætlar í hjónaband næsta sunnudag.
Ekki er sjónvarpstæki á heimilinu,
og verður víst ekki í náinni framtíð.
Hjónin eru ekki í neinu kapphlaupi
við nágrannana um veraldleg gæði,
en þeir virðast flestir veita sér þenn-
an munað. Útvarp er hins vegar á
heimilinu, en ekki mikið á það hlust-
að, helzt fréttirnar. Það var ekki
þessi sífelldi, yfirþyimandi hávaði,
sem oft er á íslenzkum heimilum af
útvarpinu. Ég veit annars ekki, hvern
ig þetta er almennt í Danmörku, en
trúað gæti ég, að útvarpið væri not-
að þar af meiri hófsemi en hér á
landi.
Hér hefur verið lítillega dvalizt
við það líf, sem lifað er innan dyra.
En heimili án garðs, hvað er það?
Ég sé, að hér er garðurinn stór
hluti heimilisins. Hann er vel hirtur
og gefur heimilinu góðan arð fyrir
utan allt það yndi, sem hann veitir.
Ótrúlegt er, hvað ekki stærri blettur
getur í té látið. Fyrir utan grænmeti
til heimilisins er berjarækt svo mik-
il, að nægir til heimilisnota allt ár-
ið, uppskeran geymd í frystikistunni.
Jarðarberjauppskeran er nýlega um
garð gengin, þegar ég er hér á ferð,
en ennþá má finna stöku ber, ef vel
er leitað. Finnst mér þau nokkuð
beizk á bragðið, en með sykri og
rjóma eru þau hnossgæti mikið. Fæ
ég óspart að borða þessi ágætu ber,
meðan ég stend við. Alls fást um
'fimmtíu kílógrömm af jarðarberj-
um, svo að nægja mun til gómsæts
eftirmatar hvern sunnudag ársins og
hátiðisdagana með. Ðettur mér í hug,
að gaman væri, ef unnt væri að rækta
heima slíkan ávöxt að einhverju
ráði. En líklega væri nú þegar meira
um slíka ræktun en nú er, ef mögu-
leikar væru góðir.
Fyrsta kvöldið taka hjónin sér
göngu með mig og dætur sínar út í
skóg, sem er stutt frá heimili þeirra.
Hér er upphleyptur akvegur og lá
eitt sinn járnbrautarspor eftir hon-
um. Skógurinn er þéttur víða og sér
ekki í himin fyrir laufskrúði. Lauf-
fall varð oft mikið á teinunum. Urðu
teinarnir sleipir mjög, er laufið
kramdist undir vagnhjólunum, og
hlutust stundum af þessu slys. Ekki
var járnbraut þessi bein. Skemmti-
legt dæmi um það er, að ef menn
misstu af vagninum á einni beygj-
426
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ