Tíminn Sunnudagsblað - 03.07.1966, Blaðsíða 16

í heimsókn hjá léttúðarkonum um daga Cssars Borgía.
legra. að hann ha£i séð í hendi
sér, að Alfonso gerði honum ekki
það gagn í valdabaráttunni sem
skyldi og því hafi hann ákveðið að
ryðja honum úr vegi. Það væri þá
unnt að nota Lukrezíu — og fegurð
hennar — enn einu sinni sem agn,
þegar vaidsbaráttan krefðist nýrra
tengsla.
Árið 1500 hélt Cesar Borgia aftur
af stað til Romagna í fararbroddi
tíu þúsund manna hers. Hann kom
við hjá systur sinni, en hvað þeim
fór á milii, veit enginn. Hann hafði
enn sex hundruð hermenn að láni
hjá Frakkakonungi, auk þess sex
hundruð Svisslendinga og þúsund
málaliða, sem höfðu laðast að 'jónv
anuro kringum nafn Cesars og von-
inni um ríkulegt herfang. Bæirnir
Rimini og Pesaro gáfust upp mót-
spyrnulaust. En í Faenza var Cesar
veitt svo öfiugt viðnám, að hann
neyddist tii að setja upp vetrarbúðir
við bæinn. í Forli hafðj kona veitt
honum harða mótspyrnu. Hér var
sextán ára piltur til varnar, Astorre
Manfredi, og hermenn hans vo: 1
ákveðnir i að berjast til þrautar. Afi
drengsins, en hann ríkti í Blogná,
sendi honum 1000 manna herlið.
í apríl hóf Cesar árás á bæinn
að nýju. Mátti heita, að hver einasti
bæjarbúi, sem vettlingi gat valdið,
veitti árásarliðinu mótspyrnu. Menn-
irnir vörðust með vopnum sínum og
konur fieygðu steinum að árásar-
mönnunum. En enginn má við
margnum. Eftir að Cesar hafði látið
skjóta úr failbyssum á bæinn í briá
daga, gafst varnarliðið upp.
Cesar Borgía tók á móti friðar-
boðum Astorre með mikilli hæversku
og lýsti því yfir af mikilli göfug-
mennsku, að hann ábyrgðist líf borg-
arbúa, og lofaði, að eignir þeirra
skyldu ekki snertar. En á þessum
tíma voru slík viðbrögð sigurvegara
næsta fátíð. Cesar gaf Astorre einnig
leyfi til að fara úr bænum, en göfug-
mennska hans var sem kattarkló,
og þegar pilturinn reið út úr bæn-
um, gægðust klærnar fram og læst-
ust í hann, og honum var varpað
í fangelsi. Göfugmennska Borgía var
auðvitað aðeins þaulhugsað her-
bragð. Nokkrum mánuðum síðar
fannst lík Astorre í Tíber og var
steinn bundinn við háls þess. — Borg
ía aðferðin, vinsæla.
Er sigurvegarinn sneri heim til
Rómar í september, hafði systir hans
heitbundizt aðalsmanni að nafni A1
fonso D‘Éste. Hann mun að vísu ekki
hafa verið sérlega hrifinn af fyrir
tækinu, minnugur þess hve endsiepp
fyrri hjónabönd Lukrezíu höfðu ver-
ið, einkum mun honum hafa geðj-
ast illa að því, hvaða örlög nafni
hans hafði hlotið eftir að hafa gist
hjónasængina með Lukrezíu. En
„ástin“ sigrar allt. Og Cesar hélt hon-
um slíka veizlu í Vatikaninu, að ann-
að eins hafði ekki þekkzt. Þar ku
hafa verið fimmtiu gleðikonur, sem
dönsuðu nektardans við þjóna
og aðra tignari. Dagbókarritari Vati-
kansins, Burchard, segir, að Páfinn,
Lukrezía og Cesar hafi verið við-
stödd, þegar þetta fór fram. Þarna
stóð fulltrúi Guðs á jörðinni, þá sjö-
tugur, ásamt börnum sínum í Post-
u!a-HöIlinni og fleygði 'inetum *il
gieðikvennanna, sem börðust um
þær á fjórum fótum. Margt verra
fylgdi, en þetta verður látið nægja
til þess að varpa ljósi á þennan
atburð, sem er sá hneykslanlegasti.
sem fram hefur farið í hinum heil
aga stað.
Ekki fór hjá því, að sögur spynn-
ust af þessum tiltektum, og breidd-
ust út meðal almennings jafnt sem
æðri stéttanna. Sögunum fjölgaði,
lognum og sönnum, og þar kom, að
Cesar taldi rétt að grípa til sinna
ráða. Hann lét handtaka einn sögu-
manninn, skera úr honum tunguna
og höggva af honum hægri hönd.
Síðan var þetta hengt upp í glugga
Kirkju hins heilaga kross til viðvör-
unar.
Eftir brúðkaup systur sinnar og
Alfonse D‘Éste, dvaldist Cesar um
kyrrt hjá föður sínum í Vatikaninu,
en þegar sumraði hugði hann á nýja
landvinninga í Romagna. Um þetta
leyti var mikið menningar- og vís-
indasetur í ríkinu Urbino. Prínsinn
þar hét Guidobaldo da Montefeltre.
Hann var lærður maður og mikill
lista- og vísindadýrkandi og undi sér
bezt í bókasafninu í höll sinni. Með
honum dvöldust margir merkustu
listamenn aldarinnar, og þar voru
mörg málverk máluð, sem síðari tíma
menn hafa talið til meistaraverka.
Cesar Borgía sendi þessum manni
ástúðlegt bréf, þar sem hann höfð-
aði til bróðurlegrar vináttu þeirra í
millum. Cesar var þá á leið til ná-
grannaríkis Urbino með her manns,
en fullvissaði Montefeltre um, að
hann hefði alls ekki i hyggju að ráð-
ast á Urbino. Bað hann prinsinn
með mörgum fögrum orðum að Ijá
sér þúsund menn til aðstoðar. Þessi
ástúðlegu skilaboð frá Cesari blekktu
prinsinn algjörlega. Hann gerði því
engar varúðarráðstafanir, og svo ræki
lega hafði Cesar logið sig inn í brjóst
hans, að hann sendi honum umbeðna
þúsund menn. — Og Cesar var ekki
seinn á sér. Hann réðst samstundis
á Urbino, þar sem enginn hafði bú-
izt við árás og þar sem nú var þús-
und mönnum færra til varnar en
venjulega. Prinsinn komst undan á
flótta, dulbúinn sem bóndi, en Ur-
bino lá við fætur sigurvegarans, sem
reit andlegum og líkamlegum föður
sínum í Róm bréf, en þar segir hann,
að svik prinsins gegn sér hafi verið
svo geipileg, að hann hafi ekki leng-
ur þolað þau.
Aðfarir af þessu tagi vöktu ótta
og hatur meðal þeirra, sem áttu undir
högg að sækja gagnvart Cesar Borgía.
Undarlegt er það, hve þessum manni
veittist auðvelt að blekkja, þrátt fyr-
ir glæparöð að baki sér. Hin englum
líka ásjóna hans, stílfögur framkoma
og elskulegheit, földu óþokkann svo
vandlega, að - mönnum gleymdist
hann, fyrr en hann birtist þeim í
öllu sínu veldi, og þá of seint til
þess að geta forðast hann. Þýzki
sagnfræðingurinn Grogorovíus, ritar,
um ,,hinar hræðilegu aðfarir Cesars
beggja megin Apenninafjalla" og seg-
544
TÍHINN- SUNNUDAGSBLAO