Tíminn Sunnudagsblað - 21.01.1968, Síða 17

Ferð án fyrirheits
Árið 1930 var ár mikilla atburða.
Auk þeirra, sem þegar eru nefnd-
ir, var íslenzka ríkið að reisa út-
varpsstöð í Reykjavík, og var henni
ráðinn útvarpsstjóri ungur Þing-
eyingur, Jónas Þorbergsson. Með
henni átti að gefa öllum íslend-
ingum kost á að hlusta á hjarta-
slög alheimsins, og var tilhlökk-
un þjóðarinnar mikil. Skólaráð
héraðsskólans á Laugum, undir
forystu Jóns Sigurðssonar, bónda
í Yztafelli, hafði ákveðið að gefa
skólanum nýtt útvarpstæki, sem
setja átti upp áður en útvarpsstöð-
in byrjaði reglulegar útsendingar.
Kaupfélag Þingeyinga hafði lofað
að annast öll efniskaup, og á Húsa
vík var viðurkenndur rafvirki, sem
hafði lofað að koma í skólann sam-
hliða tækinu og annast allan tækni
legan frágang þess.
Einn af herbergisfélögum mín-
um, Egili Tryggvason frá Víðikeri
í Bárðardal, átti vörubíl og hafði
bílpróf. Skólastjórinn, Arnór Sig-
urjónsson, ákvað að fá Egil til að
fara á vörubílnum til Húsavíkur,
þegar veður og vegir leyfðu, og
sækja útvarpstækið og rafvirkj-
ann.
Við Egill vorum góðir félagar,
log samdist milli okkar, að ég
færi þessa för með honum. Var
það ætlun mín að bæta eitthvað
úr fataskortinum og grennslast
eftir farangrinum. Einhverjir fleiri
skólapiltar réðust til þessarar ferð
ar, en nú man ég ekki nöfn þeirra
greinilega.
Bíll Egils var gamli Ford með
burðarþol hálfa aðra lest og þótti
mikið og merkilegt farartæki á
þessum tíma. Var hann geymdur
í sláturhúsi, sem stóð við rætur
Fljótsheiðar, stuttan veg frá
Breiðumýri, og hafði staðið þar
óhreyfður síðan um veturnætur.
Ekki veit ég, hvort fólk nú veit
almennt, hvernig var umhorfs
í byrjun tæknialdarinnar, sem hér
var að rísa um 1930. Ég vil þess
vegna geta þess, að sjnókeðjur og
frostlögur, sem nú þýkja ómiss-
andi í bílferðum að vetrarlagi,
voru að mestu óþekkt í Þingeyj-
arsýslum á þessum árum.
Fyrsta verk okkar var að ná
benzíni af tunnu, sem stóð utan
við sláturhúsið. Benzíninu urðum
við að hella í fötu og síðan gegn-
um trekt á benzíngeymi bílsins.
Kælivatn hafði verið tekið af bíln-
ARNÓR SIGURJÓNSSON
— vlldl að nemendur lærðu a3
leysa sjálfir vanda slnn.
um um haustið, og urðum við að
sækja vatn í fötu í á, sem rann
þar stutt frá. Veður var fremur
milt þennan dag, en áin var á
sterkum ísi. Til allrar hamingju
var járnkarl og skófla með í för-
inni, og tókst að brjóta vök á ís-
inn og dorga þar upp nægilegt
kælivatn. Næst var hafizt handa
að ræsa bílinn með sveif, og bar
það árangur eftir nokkurt erfiði.
Allt tók þetta nokkuð langan tíma,
og var komið fram yfir hádegi,
þegar haldið var af stað. Vegir
voru hvergi nærri góðir, en þó
slarkfærir með því að moka all-
víða skafla eða krækja út af þjóð-
vegi. Til Húsavíkur komum við í
mynkri um kvöldið og tókum gist-
ingu í gistihúsi hjá Hjalta Illuga-
syni og Ásu Stefánsdóttur frá
Öndólfsstöðum í Reykjadal. Þessa
nótt gekik suðvestan fárviðri yfir
Húsavík með stormi og rigningu.
Gistihúsið var ekki búið neinum
þægindum, nema alúð gestgjaf-
anna, en í okkur sat hrollur og
leiðindi yfir veðurfarinu. Þegar
við litum út næsta morgun, var
snjór að mestu horfinn úr byggð,
en akbrautin þakin svelli svo langt
sem séð varð og engin leið var
að hreyfa keðjulausan bíl. Þenn-
an dag sátum við um kyrrt á Húsa
vík og notuðum tímann til margs
konar útréttinga. Meðal annars var
safnað saman öllu, sem varðaði út-
varpið. Var þar í útvarpsstöng,
gerð af svipuðu efni og spírur þær,
sem nú eru notaðar í skreiðar-
hjalla, nema margfalt lengri, og
var okkur mikil ráðgáta, hvernig
BRAGI SIGURJÓNSSON
— lánaði gamla Laxa, vagnhest-
inn á Litlu-Laugum, þegar hel-
sært koffortið kom loks 1 leitirn-
ar, ásamt þvældum sængurfata-
pokanum.
slíkt tré yrði hamið á gamla Ford.
Eitthvað verzlaði ég í eigin þágu,
en allt var það fremur lítið að
vöxtum, þvi að pyngjan var létt
og standa varð við allar skuld-
bindingar við skólann. í kaupfé-
laginu á Húsavík fékk ég að vita,
að strandferðaskipin væru tæmd
í hólf og gólf í Reykjavík eftir
hverja strandferð, og væri far-
angur minn ekki sokkinn í sjó,
myndi reynandi að tala við skrif-
stofu ríkisskipa þar.
Þetta snjallræði hafði mér ekki
JÓNAS ÞORBERGSSON
— hann var valinn til þeess að fóstra út-
varpið f frumbernsku þess. Það var
mikil andakt i Þingeyjarsýslu fyrsta út-
varpskvöldið, og þá þóttust sumir hafa
heyrt Haligrim á Halldórsstöðum taka f
neflð við hljóðnemann suður f Reykja-
vík að loknum sögulestri.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
65