Tíminn Sunnudagsblað - 11.02.1968, Blaðsíða 13

Nú er mjög um skipt frá því, sem var aldamótin s íðustu, og Húsavík er ekki aðeins fjölsóttur kaupstaff-
ur, heldur einnig myndarlegur bær.
Margir lögðu hart að sér þessa
nótt við vatnsburð og björgun.
Það gilfti bæði um karla og kon-
ur. „Kvenfólkinu tii verðugs hróss
má segja það“,segir Sigtryggur,
„að hvorkj húsmæður né hús-
■mæðraefni spöruðu að leggja fram
krafta sína, eftir því sem þeirn
voru þeir lánaðir. Og munu þær
flestar hafa farið frá brunanum
votar til rnittis eftir vatnsskvamp-
ið“. í Gjallarhorni er þess sér-
staklega getið, hve prestsmaddam-
an, kona séra Jóns Arasonar, Guð-
ríður Ólafsdóttir frá- Mýrarhúsum
á Seltjarnarnesi, þá hálffertug að
aldri, hafi lengj staðið við austur
í búðarlæknum. — Hún var sem
kunnugt er móðir Ólafs læknis í
Reykjavík og Ara læknis á Brekku
í Fljótsdal, Kristins kaupmanns á
Húsaví.k og fleiri merkra rnanna.
Á ferðalagi austur Seyðisfirði
rómaði Stefán verzlunarstjóri einn
ig, hve Herdís, dóttir Jakobs Hwlf-
danarsonar þá ung stúlka í vetrar-
dvöl við sauma á Húsavík, hefði
gengið rösklega fram.
Þótt verzlunin ætti mest af því,
sem brann, urðu fleiri fyrir tjóni.
Húsvikingar nokkrir áttu eitthvað
geymt í verzlunarhúsunum og þar
var talsvert af viði, er bændur
Ihöfðu tekið út, en ætluðu sér að
sækja síðar. Starfsmenn verzlun-
arinnar, sem bjuggu í húsum henh
ar, misstu auðvitað talsverðar eig-
ur, og er þess sérstaklega vikið
áð því i Gjallarhorni, að Bjarni
Benediktsson frá Grenjaðarstað,
þá utanbúðarmaður Húsavíkur-
verzlunarinnar, síðar gestgjafi á
Húsavík, hafj misst mikil verð-
mæti í eldinum. Þar á meðal var
frímerkjasafn, er mun hafa verið
fágætlega gott á þeirri tíð, virt
á átta hundruð krónur. Sjálfur
var Bjarni frammi á Grenjaðar-
stað hjá föður sínum þessa nótt,
að vitni Sigtryggs.
Nú mun mönnum þykja mest
eftirsjá að gömlu húsunum, sem
þarna brunnu til kaldra kola —
sum firnagömul, svo sem svarðar-
húsið svonefnda, mörbræðsluhús-
ið, kombúðin og gamla verzlunar-
húsið, þar sem verið hafði búð- \
in og íbúð verzlunarstjórans fram
til ársins 1883. Sum þessara húsa
höfðu staðið af sér veður og vá
heilla alda, og þöglir bjálkar
þeirra, brúnir af elli, voru hluti
mikillar og merkilegrar sögu, þótt
ógeðfelld væri landslýðnum. Þeir,
sem stóðu yfir brunarústunum,
hafa vafalaust harmað meira nýju
húsin, kornvöruna, kaffið og syk-
urinn, svo að ekki sé nefnt brenni-
vínið. Við kysum að heimta korn-
mylluna í árgilinu eða Gamlahús
úr lielju.
Ekki hefði neinni furðu gegnt,
þótt einhverjir hefðu orðið fyrir
skráiveifum þessa nótt. Svo gat þó
varla kallazt. „Nagli eða glerbrot
rákust upp í stöku löpp“, segir
Sigtryggur, og nokkrir voru all-
bágir í baki fyrst á eftir.
Þetta var mikið bál, enda sást
eldbjarminn vestur í Kinn og víð-
ar um sveitir. „Þetta var stór-
hrikaleg sjón. að sjá þennan
bruna“, segir Sigtryggur. Það
munu vera orð að sönnu. í raun-
inni var Húsavíkurbruninn um
mgrgt sambærilegur við stórbrun-
ana á Akureyri 1901. 1906 og 1912
og brunann mikla í Reykjavík
1915.
Líkt og oft vill verða, þegar
válegir atburðir gerast, komust á
kreik sagnir ýmsar um undarlega
fyrirboða, ókyrrð. sýnir og drauma,
svo að nálega minnir á hugblæ
Sturlungu, er segir frá váboðum
fyrir Örlygsstaðabardaga. í við
bæti, sem hnýtt er aftan við lýs-
ingu Sigtryggs Sigtryggssonar af
brunanum í árbókinni þingevsku,
er dálítil frásögn eftir Guðmund
skáld Friðjónsson á Sandi um dul-
arfull atvik í héraði. Þar segir svo:
„Verzlunin brann snemma vetr-
ar. En haustið áður en logi tók
til matar síns, urðu kynlegir at-
burðir í „krambúðinni^ og „kont-
órnum“. Svo var háttað, að þar
gerði'st svo mikill umgangur, að
undrun gegndi. Fótatak heyrðist
innan við luktar dyr, þar sem
engin skepna fannst, þegar lýst
%
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
109