Tíminn Sunnudagsblað - 11.02.1968, Blaðsíða 22

UM MEL OG MELYRKJU —
Framhald af 107. síðu.
þekja lengi ''atnsheld og hlý.
Ég hef hér farið nokkrum orð-
um um melstöngina og þann kjarn
mikla ávöxt, sem hún ber. En þvi
má bæta við, að stráið, blaðkan,
var stundum slegin og þurrkuð,
Var hún eitt hið bezta fóður, töðu-
gild, að talið var. Til vetrar- og
vorbeitar fyrir sauðfénað voru
melarnir talsvert notaðir, enda á-
gætir til þeirra nytja. Hvergi kom
eins snemma gróður á vorin og í
melum, og fé, sem þangað fór,
tók vorbata fljótár en það, sem
annars staðar gekk. En sandbyljir
voru hættulegir og ollu stundum
skaða.
Melurinn hefur mjög langar og
greinóttar rætur. í þurrastormum
blés eða fauk æðioft utan úr mela-
kollum. Urðu þá oft berar miikl-
ar rótarflækjur. Hið grófasta af
þeim var kallað buska. í lautum
á milli kollanna voru svo fínu,
grönnu ræturnar — feiknalangir,
hvítir þræðir — eins og þétt net.
Það hét saumtag.
Buskan var „rifin“ og saumtag-
ið „tínt“, þegar færi gafst. Úr
þessu efni var búinn til melreið-
ingur — meljur og dýnur — ,
saumaðir með garni, sem unnið
var úr saumtagi. Reiðingur úí
þessu efní var betri en »nokkur
annar reiðingur og því mjög eftir-
sóttur.
En sauðfjárbeit, buskurif og
saumtagstínsla var að því leyti
háskalegt, að það jók uppblástur
og sándfok og flýtti fyrir eyðingu
graslendis og tafði uppgróður.
Nú eru þessi melalönd og sand-
pláss að æðimiklu leyti girt og frið
uð, nema hvað þar er aflað korns
til útsæðis. Blaðkan þekur sand-
Þeir, sem hugsa sér
aB halda Sunnudags-
biaðinu saman, ættu
að athuga hið fyrsta,
hvort eitthvað vantar
: hjá þeim og ráða bót
á bví.
ana með sínum breiðu, þróttmiklu
blöðum, og rseturnar þéttu og
löngu binda sandinn í lautunum,
svo að hann hreyfist minna en
áður. Valllendis- eða mýrargróður
flestir smátt og smátt rætur, fyrst
smátoppar — fáein strá. Hægt og
og hægt fjölgar þessum stráum,
og þau tengjast þeim næstu. Dá-
samleg nýsköpun gerist þar. Og
nú er melurinn einn af fyrstu land
n emum í Surtsey.
Um þessa ágætu jurt hefur að-
ur verið skrifað. í Sunnanfara.
1914 er til dæmis góð grein, sem
Einar Einarsson, oddviti á Strönd,
ritaði árið 1897, Meltaka og nýting
hans. Þar er líka grein, sem Skúli
Iandfógeti ritaði árið 1799 — Um
Meðallands mel. Og Um melinn
Rætt við Laxnes
Framhald af 100. síSu.
efnafólki þætti íburðurinn ekki til
takanlegur. Frú Auður saumar
sjálf kjóla á dætur sínar, og vegg
ir í stofum eru klæddir bókum,
en ekki aðfluttu stássgrjóti. Sjálf-
ur heldur Laxness því statt og
stöðugt fram, að hann sé mesti
sveitakarl í heimi og hver dagur
glataður,' sem hann eyðir annars
staðar en i sveitinni sinni.
Véltæka sveit með útsvör undra-
létt,
auglýsa Mosfellssveit með vatn-
ið hlýja
og Korpúlfsstaðakúatúnið slétt,
ég kýs mér þig og austurveginn
nýja.
í dalnum frammi undi ég áður
fyr
við ána greri fífillinn minn bezt-
ur.
En brott ég fór, og fjöllin urðu
kyr.
Ég fer hér nú sem þúsundára-
gestur.
Inga.
Lausn
4. krossgátu
heitir grein, sem séra Sæmundur
Hólm ritað í Lærdómslistafélagis-
rit 1781—82. í ferðabók Eggerts
og Bjarna er minnzt á mel og mel-
korn, og í Frásögnum frá íslandi
eftir Níels Horrebow, sem ritaðar
voru 1752, en komu nýlega út á ís-
lenzku, er minnzt á „villikorn, sem
þar vex, einkum í Skaftafells-
sýslu“.
Tvær leiðréttingar —
I grein Sigurðar Björnssonar á Kvf-
skerjum í 48. tbl. síðaista ár er í öðr-
um dálki á 1132. síðu, svolátandi
málsgrein: „o.g er lengd fjörunnar
þá miðuð við nálægar fjörur, sem
taldar hafa verið 900 eða 1800 faðm-
ar“. Hér á að standa „900 og 1800
faðmar“ (það er að segja önnur
fjaran er 900 faðmar, en hin 1800).
Síðar í sömu grein er talað um „Er-
lend“ Henderson og „Þorgeir" í Hól-
um. Hér mega að vísu allir sjá, ao
orðið haifa hjákátlegar prentvillur,
og er hér auðvitað um að ræða
Ebeneser Henderson og Þorleif í
Hólum.
Tvær villur slæddust inn í viðtal
við Jakob Björnsson löigregluþjón
28. janúa-r s, 1.
f fyrsta lagi er Sveinn, ritstjóri
Lögreglublaðsins, Stefánsson en ekki
Sæmundsson •
í öðru lagi var Björn á Laxamýri
ekki bróðir Árna gamla í Haga, held
ur faðir hans. Björn var sonur Magn-
úsar frá Stóradal, en móðir Björns
var Þuríður, dóttir Sigurðar Jónsson-
ar, Arasonar biskups, talin mikil-
hæfust barna hans, þótt ekki væri
hún hjónabandsbarn.
IKV
s « K N Kj T
v L p|r
i V N ii Hflðj
m fí V a □□
E3BU
SSSSSSSsasiiaH
igatiSEiBta n
jaaaaaBEiaaÐiaEraB
118
T t M « N N - SUNNUDAGSBLAfl