Tíminn Sunnudagsblað - 11.02.1968, Blaðsíða 16

svo farið, að hann maður eigi
vinsæll af öllum. Framkoma hans
gat verið nokkuð þjösnaleg stund-
um, og það var sumra mál, að hann
gerði sér talsverðan mannamun,
eftir því hvar fólk stóð í mann-
félagsstiganum. Samt var eins um
hann og Huldu skáldkonu, að eng-
Jnn efaðist um sannsögli hans,
enda margt fólk til vitnis um það,
að Ragnheiður hafði sagt frá furðu
sýn þeirri, sem fyrir hann bar,
áður en nokkur vestan Vaðlaheið-
ar vissi tíðinda að segja úr
Húsavík. Jók þetta enn umræðu
manna um Húsavíkurbrunann og
stuðlaði að því, að atvik öll voru
oftar rifjuð upp en ella.
Svo liðu nokkur ár, og smám
saman fyrntist yfir hinar dular-
fullu sögur, er oftast flutu með,
þegar Húsavíkurbrunann bar á
góma. En áður en varði kotmst
harin á margra varir á ný, og þvi
ollu ekki jötnar, sem gengu með
járnstafi í greipum í draumum
fólks, heldur skáld með p.enna í
mund.
Árið 1907 kom 'út skáldsaga
Guðmundar Magnússonar, Leys-
ing. Hún gerðist í kaupstað, þar
sem mikilhæfur forstöðumaður
danskrar selstöðuverzlunar, Þor-
geir, átti í höggi við kaupfélags-
menn Allir þóttust ,kenna. að hér
væri Húsavík höfð í huga öðrum
þræði. í sögunni nefndist kaup-
staðurinn Vogabúðir, og virtist
mönnum það vera nokkurs konar
stæling á nafni Húsavíkur, er
snúið hefði verið við og vogur
látinn koma í stað víkur og búðir
í stað húsa. Peter Jespersens Eft-
erfölger, verzlunareigandinn í
Leysingu, gat vel gilt fyrir Örum
og Wulff, og loks var það, sem
tók af tvímælin: Búðarbruninn.
Það blekkti engan, þótt atvikum
væri hnikað til á þann veg, að
það var vöruskáli kaupfélagsins
og Bræðraverzlunarinnar, sem
fórst í eldinum af völdum gamla
verzluniarstjórans, er fengið hafði
öreigann Einar í Bæli til þess að
kveikja 4 honum, og fyrirboðar
allir látnir lönd og leið. Svo nærri
var siglt því, sem við hafði borið
á Húsavík, að menn þeir, sem
börðust við eldinn, voru látnir
velta olíutunnum niður fyrir sjáv-
arbakkann, nákvæmlega eins og
gert var brunanóttina 1902.
Guðmundur Magnússon hefur
auðvitað ekkj hugsað sér sögu
sína neina fréttafrásögn eða sann-
Ieiksvitni í bókstaflegum skiln-
ingi, heldur ofið söguþræðina að
geðþótta sínum, enda þótt uppi-
staðan væri ótvírætt að nokkru
leyti sótt til Húsavíkur. En eigi
að síður mun þessi saga hafa vak-
ið margar spurnir, kannski fleiri
en höfundurinn ætlaðist til og
fleiri en efni stóðu til.
☆
Sextíu ár eru nú liðin síðan
menn höfðu Leysingu Guðmund-
ar Magnússonar nýja á milli hand-
anna, og Húsavíkurbruninn er fyr-
ir löngu 'brðinn gamall og fyrnd-
ur atburður, sem sjaldan er nefnd
ur. Þó eru enn ofar moldu marg-
ir menn, sem sáu logana sleikja
húsin hvert af öðru og hryðja
plássið og heyrðu íbyggið fólk tala
með ýmsum hætti um váboðana,
er urðu samfara brunanum —
börn, sem stóðu við gluggann
heima, þegar eldskinið lék um
kaupstaðinn og reykjarstybban
smaug inn í hvern kima, og ung-
lingar, sem fengu að hætta sér
nær bálinu. í örfleygri rás tímans
fækkar þeim þó öðum, og senn
rekur að því, að enginn verður
á Bfi, er sjálfur sá logana,
sem brenndu að grunni hin gamla
verzlunarvígí Örums og Wulffs —
húsin, þar sem Húsavíkur-Johnsen
og aðrir nafntogaðir harðj'axlar
fóru með drottinvald það yfir hér-
aðinu, er kaupstaðurinn og pen-
ingarnir og einokunaraðstaðan
lögðu þeim í hendur.
Selstöðuverzlun Örmus & Wulffs laut í lægra haldi, og Kaupfélag Þingeyinga erfði landið. Því miður erfðl
það ekki líka gömlu húsln.
112
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ