Tíminn Sunnudagsblað - 25.02.1968, Síða 9

Jakob Björnsson frá Haga eystra, kunnur flest-
um Reykvíkingum.
Haustið 1917 var með eindæm-
um vont á Norðurlandi. Voru
rigningar í septembermánuði og
svo uim mánaðamótin september—
október. Var víða mikið úti af
heyjum í Þingeyjarsýslu, að
minnsta kosti í Aðaldal.
4. október var norðaustan krapa-
hríð, en næsta dag var komin
norðaustan stórhríð, eins og þær
geta orðið verstar. Rak þá í öll
vötn, og Laxá stíflaðist, eins og
hún gerir venjulegast á haustin í
fyrstu stórhríðum og frostum, og
flæddi yfir allar engjar, sem að
henni iiggja, og varð þá úti mik-
iS af heyjum, sem óhirt voru á
bökbuim hennar.
4. október vorum við, ég og ná-
granni minn, Jakob Þorgrímsson í
Haga, að koma frá Húsavík úr
sMturferð. Skildum við vagnana
eftir í Nesi fyrir norðan ána, en
fórum lausir heim, því að það
þurfti að fara á bát yfir ána með
vörurnar.
Eins og fyrr segir var stórhríð
daginn eftir, svo að engin hreyfði
sig úr húsi, en á þriðja degi var
upp stytt. Fórum við þá að hugsa
til að ná í flutninginn af vögn-
unum. En nú var rekið í Laxá, en
illa frosið krapið. Jakob átti
prammann á mil'li okkar og troða
uin. Þar er áin mjó, en breikkar
mikið fyrir neðan. Var krapið
einna þykkast á mjóddinni. Þar
fórum við yfir með því að hafa
pramman á milli okkar og troða
undir okkur krapið. Tókum við
svo það, sem við gátum borið af
vögnunum, því að ekki var um anu
að að ræða. En þegar við komum
að ánni aftur hafði krapastíflan
færzt niður á breiðina, svo að við
komumst ekki yfir. Urðum við því
að gista í Nesi, en daginn eftir
var áin orðin geng.
Daginn, sem stórhríðin var,
átti að fara í þriðju göngur á
Reykjaheiðj (Þeistareykjaland). En
af því varð náttúrlega ekki. Eftir
hríðina höfðu menn nóg að gera
við að ná saman fé, sem var út
um allt, og margir áttu eftir að
koma fé í kaupstað til slátrunar,
svo að ekki var hugsað um göng-
ur að sinni.
Á hreppsfundi, sem haldinn var
fyrsta vetrardag, var rætt um að
fara í göngurnar, þótt seint væri,
og þá ákveðið að fara þriðjudag-
inn fyrsta í vetri. Var þá orðið
autt í byggð, en mikill snjór
til fjalla og heiða. Búið var að
gera fjallskil frá mínu heimili, en
bóndi einn, sem átti að láta mann
í göngurnar, en var sjálfur orð-
inn roskinn og treystist ekki til
fararinnar, fékk mig til að fara
fyrir sig, og átti ég að fá tuttugu
krónur fyrir ferðina, sem gert var
ráð fyrir, að tæki hálfan þriðja
dag að öllu forfallalausu.
Á ákveðnum degi lagði ég af
stað með skíði, nesti og nýja skó,
því að gert hafði verið ráð fyrir
að allir hefðu skíði í ferðina. Var
ég stutt kominn áleiðis, er ég hitti
þrjá nágranna mína, sem líka voru
að leggja af stað í göngurnar, og
var einm af þeiim gartignaforingimi,
Jónas Sigurbjörnsson í Yzta-
livammi. Ferðinni var heitið þá
um kveldið að Þverá í Reykja-
hverfi. Þar áttu allir að hittast,
því að þar skyldi gist og þaðan
lagt af stað á heiðina.
Tuttugu menn áttu að vera í
göngunni, en ekki komu að Þverá
um kvöldið nema rúmur helming-
ur, og skildum við ekki í, hvað
hamlaði þeim að koma eins og
ákveðið var.
Klukkan tvö um nóttina var lagt
af stað eftir lítinn svefn, þvj að
nóttinni hafði verið eytt í söng og
kveðskap, því að kátt var oft í
Þverárhlöðu. Gátum við ekki neytt
skíðanna fyrst í stað, en þegar kom
ið var upp í svokallaðan Geldinga-
dal, stigum við á skíðin og héldum
við á skíðin og héldum viðstöðu-
laust á afréttarmörk. Voru fyrst
sendir menn í Mælifellshaga. Er
það landsvæði, sem er að nokkru
skilið frá öðrum hluta afréttarins
af brunahrauni og fjöllum. Hinir
héldu áfram að Sæluhúsmúla. Þar
er leitum skipt.
Ekki voru þá komnir þeir menn,
sem. vanitaði af gangnaliðinu, en
gangnaforinginn bjóst við, að þeir
myndu hafa gist á öðrum bæjum
í hverfinu. Vorum við, sem mættir
vorum, því sendir í lengstu leit,
sem köliluð er, austan fjala, því
að fjallgarður skiptir Þeistareykja
Iandi í tvo hluta. Átti ég að ganga
um Þeistareykjabungu, og voru
tveiir fyrir austan miig. Voru það
nágrannar mínir, Kjartan Sigur-
jónsision í Miðhvammi og Hörður
Bergvinsson í Brekku. Vorum við
jafnaldrar allir, tuttugu og tveggja
ára. Áttum við að ganga þennan
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
153