Tíminn Sunnudagsblað - 28.04.1968, Síða 20

Úr einu í annað
í tilraunastofu einni í Lvov í Sovétríkjunum hafa verið búnir til vélahlutar úr
blágrýti. Blágrýtið er malað og siðan blandað saman við það dálitlu af ýmsum
efnum. Blandan er brædd við fimmtán hundruð stiga hita og smeitunni hellt
f mót, líkt og þegar steyptir eru hlutir úr járni eða stáli. Það fylgir sögunni, að
vélahlutar af þessu tagi hafi gefið góða raun — hafi sæmilegt slitþol og stand-
ist vel tærandi efni.
Færeyingum er ömun að steinsteyptum görðum umhverfis grafreiti sína og klrkj-
ur. Þeim finnst hlaðnir grjótgarðar miklu fallegri. Þess vegna veitlr kirkjusjóð-
urinn færeyski miklu hærri styrk til hlaðinna garða en steyptra. í Færeyjum eru
til mjög gamlir kirkjugarðar, hlaðnir af mikilli prýði, og er vakað yfir þvi, að
handaverkum forfeðranna sé ( engu spillt.
f síðustu áramótaræðu sinni brýndi forsætisráðherra Norðmanna fyrir löndum
sínum að kaupa norska vöru, þegar völ væri á henni, frernur en útlenda. Nú fyrir
skömmu tók fjármálaráðherra Dana, Poul Möller, f svipaðan sfteng og bað þjóð
sina að vera þess minnuga, hver framleitt hefði þann varnig, sem hún kaupir.
Tveir sovézkir vísindanienn eru taldir hafa ieitt rök að þvi, að efni, sem hnekkir
vexti krabbameins, myndast i jurtum, er gammageislar eru látnir fara gegnum
með hárri tíðni.
Listamannafélag Færeyja var stofnað 1941, og vísl að listasafni eignaðist landlð
árið 1948. Listsýningar hafa jafnan verið á Ólsfsvöktinni síðustu tvo áratugi. Nú
hafa Færeyingar mikinn hug á þvi að byggja yfir listasr.fn sitt í Þórshöfn, og er
skáldið William Heinesen, formaður listasafnsnofndarinnar þar í fararbroddi.
ann og tína ber. Dagur var í þeim
ferðum og sem endranær hrókur
alls fagnaðar.
Þannig liðu árin og áratugirnir
fram á fullorðinsár. Yfirleitt. var
sambýlið ánægjulegt, þótt skoðanir
værn skiptar um ýmisiegt og við-
horf ekki alltaf eins.
Þegar kom fram á fuMorðinsár,
varð breyting á: Þegar gömlu bæ-
irnir voru byggðir upp og færðir,
breikkaði bilið miMi þeirra og
samgöngur urðu ekki eins tíðar.
HeimiMn færðust meira i það horf
að vera tvö heimili, þótt fólkið
hittist daglega sem áður, ef tími
gafst til vegna anna, Með djúpu
þakklæti minnist ég margvíslegrar
hjálpar og fyrirgreiðslu frá heim-
ili Dags 'alla tíð og innilegrar hlýju
f minn garð, bæði fyrr og síðar.
Þair stend ég í óbættri þakkar-
skulid.
Aliur var búskapur erfiðarj á
þessum árum en nú er. Þetta kom
fraim á margan máta. Þegar áihugi
bænda á túnrækt jókst, minnkaði
heimafengið eldsneyti, því að þá
fór sauðaskánin í flög og yfir-
breiðslu á túnin Tíl að bæta þetta
upp var mótekian aukin, þar sem
hana var að hafa, enda var hún
á þeim árum talin til hlunninda
og notuð jafnt til sjávar og sveita.
Þá munu bændur einnig hafa haft
hug á að auka heygjöf, eftir því
sem efni stóðu til og heyjafengur
leyfði. Aðallega varð þó að treysta
á útbeitina Fjármenn stóðu yfir,
nærri því hve vont sem veður var,
ef nokkur hagasnöp voru. Væru
hagar góðir, var fé alls ekkj gefið,
jafnvel þótt beitartíminn væri ekki
nema fjórir eða fimm tímar á
sólarhring. Væri svo slæmt í hög-
um, að ekki værl unnt að láta féð
bjargast á beitinni að öllu leyti,
var því gefið á morgnana, áður en
það var rekið til beitar — aldrei
á kvöldin. Sú var trú þá, (nei,
reynsla), að féð sviki af sér beit
síðari hluta dagsins og sækti um
of heiim af húsum, ef gefið væri á
kvöldin. En oft var fjárgæzlan mikí-
um mun erfiðari, er féð áttj ekki
gjafar von að kvöldi, og gekk það
ekki eins viljuglega í húsin, eiwk-
um ef það kom ekki fullt að húsum
í góðu veðri. Bar mest á þessu
hjá forystukindum. Legðist gott í
þær, stóðu þær frammi við dyr,
þegar opnað var að morgni, en
legðist illt í þær, færðu þær sig inn
að stafni og voru tregar til út-
göngu.
Um aidamótin, og lengur þó,
töldu bændur sig ekki geta verið
án forystukinda, fremur en smala-
hunda, ef iMu var að mæta um
veðurlagið, enda var það oft svo,
að góð forystukind og vænn hund-
ur biörguðu bæði fé og smala. Og
skemmtilegt var líka að reka fé
til beitar í snjó, ef væn forystu-
kind fór fyrir og rakti úr hópn-
um, kind fyrir kind, unz allt féð
rann í sporaslóð. En sporaslóð var
það kallað, ef engar tvær kindur
runnu samsíða. Margur smaUnn
taldi það til unaðsstunda sinna að
reka fé í mjaMsnjó, einkum ef góð
forystukind fór fyrir.
Tímabilið frá 1870 til 1920 mun
hafa verið taMð heldur örðugt á
ýmsan mát.a, bæði hart tíðarfar og
misjöfn afkoma, er veðurfarið heF-
ur eflaust valdið að meira eða
minna leyti. Þau Dagur og Stein-
unn hafa snemma fengið að kynn-
ast ýmsum erfiðleikum og það
strax á uppvaxtarárum sínum.
Bæði voru þau af fátækum for-
eldrum komin, og var þeim því
snemma haldið til vinnu eftir því
sem getan leyfði. Steinunn var
prýðilega greind kona, en var Mt-
ið haldið til bókar á uppvaxtar-
árunum. Þó skrifaði hún góða hönd
og lærði nokkuð í reikningi. Eitt-
hvað datt henni í hug að fá til-
sögn í ýmsum greinum, meira en
hún átti völ á í heimahúsum, því
að komið var henni fyrir á Stafa-
feMi í Lónj hjá frú Margréti, konu
sér Jóns Jónssonar. Úr því varð
samt litið. Hún festi þar ekki yndi
og varð því að fara heim aftur
eftir stutta dvöl.
Dagur var ágætlega gerður mað-
ur, greindur vel, jafnlyndur og
dagfarsprúðuir, bæði glaðlyndur og
og hógvær, bókhneigður og Ijóð-
elskur. Með honum átti ég marga
góða stund í göngum, skemmti-
ferðum og veiðiferðum. Ég held,
að ein mesta ánægja hans hafi
verið dalaiferðir í góðu veðri. Þá
308
TÍHINN - SUNNUÐAGSBLAB