Tíminn Sunnudagsblað - 12.05.1968, Blaðsíða 17

því, sem hann fýsti að vita. Sæi
bann tii dæimis einhvern í heiman-
búnia'ði, áitti ha-nn til að spy-rja með
h-ægð:
„Hver-t ætlið þér þá að fara?“
Sjálfn-r v-ar hann tregur til ský-
lan-sra svara, ef beiní var spu-rt, að
miinnsta kosti ef hann grunaði, að
hnýsn-i lægi að baki. Þó gilti ekki
hið sarna um all-a. Hann hafð
traus-t á sumum, en verri bifur á
öðiru-m og v-ar jafn-an á verði gagn-
vart þei-m. MisMk-aði hon-um eitt-
hv-að, yppti hann öxlum og and-
æfði hægum orðu-m, en lét þar við
sitja, ef honum f-annst ekki frek-
laga gert á s-inn hluta. Tilefnisiít-
iH hilátur unglinga var hon-um mið-
1-ungi g-eðfelfdur, að minnsta kosti
stnndum, og örlaði þa-r á því, að
ekki var öll spéhræðsla úr hon-
um skekin,
Margt, sem h-an-n hafði ekki u-m-
borið fyrr á árum, lét hann s-é-r
nú ly-nda. Á Bakka v-ar nægð af
bókurn og blöðum, og þar vo-ru sö-g
ur lesna-r u-pphátt á kvöldum að
vetrinum, svo s-em lengi var venja
víða uim svei-tir. Lét hann sér það
oftas-t a-llve] lífea, og öflu hfýddi
h-an-n að kafla, sem lesið var. Þó
duldist efeki, að honum var mein
le-ga vi-ð sumar sögubækur, og þó
eniga sem sög-u Þorgils gj-aOanda,
Upp við fossa. Er auðráðið, að
hann hefu-r þótz-t óþægile-ga minnt-
ur á það, sem h-a-nn vildi fáta vera
-gleymsku h-ulið, þegar á ey-rum
hanis bufdu firásagnir af fólki, er
slk-ipreifca be-i-ð í ástam-áfum. En
han-n fét sér s-amt nægja -að snúa
sér tii veig-g-j-air.
Vifhjáfmur- á Bafeka f-as einnig
húisfestra á sumnudögum. En nú
var af s-ú tBð, er Jóh-anin lagði á
fdótta undan postilfum, því að
þann sið ha-fði h-ann la-g-t fyrir
iróða, er h-a-nn fór að sofa 1 bað-
stofum innan u-m annað fói-k. Og
með því að Vilhjálmur va-r maður
firjál-sfyndur í trúarefnum og hirti
ekkí u-m að íeta í slóð annarra í
þeirn efinu-m fremur öð-ru, hafði
han-n valið sér þá húslestrabókina,
er sjalidis-éðuist var í sveitum lands-
inis, og ja-finfiramt fjærst fornfáleg-
um hugmy-n-dum Jóhanns — lestr-
ia-rbók séra Páls Sigu-rðssonar í
Ga-u-lVe-rjabæ. En ekki bólaði á því,
-að h-ann kve-in-kaði sér að ráði við
Iklen-ning-ar hans, þótt stundum 1-éti
ha-nn andlitið horfa að þili. En oft
var það hka, að han-n þakkaði
bónda lesturinin, eins o-g siður v-air
að fóflk igerðd.
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
En umburð-arlyndi Jóhanns var
orðið meira en ráða má af þessu.
Fyrsta eða a-nn-að sumarið, sem
hann var á Bakka, rýmkaði Vi-1-
hjálmur híbýli sin og byggði fram
hýsi við baðstofuna. Þe-gar nýja
húsið var fullsmíðað, v-ar efnt til
nýstárlegs s-am-kvæmis á Bakka:
Þan-gað var boðið un-g-u fól-ki á
dan-sleik. í þá da-ga var ekki siður
að láta gleðimótuim lokið, þótt
Mukkan sfægi t-ólf. Nú hefði mátt
æ-tlia, að næturglaumur með
harmóniikuspili, dynjandi fóta-
tr-aðk-i og skærurn hlátrum ungs
fólks hefði ekki verið að skapi
ma-nns af g-erð Jóhann-s. En það
var öð-ru nær en hann amaðist við
þessa-ri nýjung. Það lá svo vel á
honum, að hann veitti tve-im un-g-
u-m stúlkum úr nágrenn-inu sama
ti-liæti og Tryggva Valdimarssyni
n-óttiuia eftir að fjósheyið brann:
Ha-nn lét þeim heimilt að tylla sér
á rúmstokkinn hjá sér.
XXXVIII
Maitt/hías Jochumsson komst
svo að orði um förumfennina, að
rúm þeirr-a hefðu „fyrirfundizt ó-
skapl-eg að morgni“. Þau álög áttu
sér eðlilfegar orsakir. Þeir gistu
víða, og þrifnaður var misjafn
á bæjum. Hjá því gat ekki farið,
-að þeir fen-gju á sig öþrif, sem
þeiT báru síðan með sér bæ írá
fæ.
Þetta át-ti ekki við um Jóhann
Bjarnason. Hann hafði ien-gst af
legið í útihúsum á flakki sínu, og
þair á ofan v-air han-n mjög þrifinn
að eðliisfari. Þó -að óværa hafi sjálf-
s-agt stundum sk-riðið á hann úr
rúim-um, þar sem hann hvíldist um
dag-a, olu böðin því, ásamt öðr-
um þrifn-aðarráðstöfunum að hún
fókk ekki hgldið velli til lang-
framia. Og þegar han-n tók á ný
u-pp hæ-tti mennSk-ra m-anna, hætti
að rífa kfæði sín og fór að þekkj-
ast svefns-tað í mann-atoús-töðum,
varð það einn þáttur siðtoóta-rinn-
ar, -að han-n vildi l'áta þvo flí-kur
sínar o-ft, að innsta kosti þe-gar
hainn sat um kyrrt.
Á Bakfca var han-n j-afnan svo
búinn sem þan.n dag, er hann gekk
þ-ar fyrst í hlað: í hvitum vaðm-áls-
nærfötnm einum k'læða og leist-
um, sem tóku upp u-m ökklann, í
stað sokfca. Hafði ha-n-n þar fata-
skipti eigi sjafdn-a-r en tvisvar i
hverjum má-nuði, því að flikur átti
hann tál skdpta, og v.ar vandlátur
um þvotta eims og annað. Sú var
þó bót í máli, að tii þeirra ve-rka
treysti hann Jakobínu nokkurn
ve-gimn fuilfcomllega.
Um snyrtingu hafði hann lítið
hirt á göngu sinni og látið hár og
skeg-g vaxa eins og verða vildi. En
nú rak einnig að því, að Skæri
mættu hafa hami-1 á hárv-extinum.
Sá, sem kjö-rinn var til þess að
beita þeim, var sjálfur húsbónd-
inn. Þó m-un það ekki ha-fa verið
fyrr en ef.tir n-okkra viðkynnin-gu,
góða og snurðulausa, að Jóh-ann
hætti á það að láta hann n-álgast
sig m-eð slíkt eggjár-n í höndum.
En þá var Mka einn dag, að Vil-
hjálmi bónda var veitt leyfi ti'l þess
að klippa hárstrý karls og ske-rða
skeg'gið til þeirra mu-na, að ekki
varð eftir nema hæfilegur höku-
t-oppur. Var hárínu safnað í hatt
Jóhann-s. Að kiáppingu lokinni fór
f-ram eins konar útför, og va-r hár-
inu kosið lfe'g niðri í Kvíamýri.
Þan-gað vax gengið fylk-tu liði.
Frem-s-tir fóru þar Vilhjálmur og
Jóha-n-n, ann-ar með graftól í hen-d, •
en hinn með ha-ttinn, og á eftir
komu yngri bömin á bænum. Þeg-
ar Viiihjálmur hafði stungið upp
niokkra hnausa í mýrinni, lét Jó-
h-ann h-att sinn, sem vafalaust hef-
-ur verið farinn að hrörn-a til m-una,
niður í holuna með öll-u því sem
í honum var. Þegar hnausarnir
höfðu verið felldir í si-tt fyrra far,
gekk hópurinn til bæjar með hátíð
legu fa-si.
Fitrða var, hve óhreinindi fes-t-
us-t lí'tið við hin hvítu föt Jóhanns.
Gerði hann sér far urn að l'áta þau
e'kfc-i skitn.a og þurfti ek'ki heldur
að óh-reinka si-g, því að e-n-gum
verku-m sinnti hann þau ár, sem
h-ann var á Bakka, nema hvað hann
varði tún og e-ngjar af miklu kappi
á sumrin. Fór hann jafna-n út um
suma-rnætur þei-rra erin-da og hó-
aði miklum og dimmum rómi, er
h-ann rak frá, svo að heyrast mátti
lan-gar l-eiðir á kyrrum nóttum. Að-
ein-s örsjaldan bar það við. að harin
ré-tti hjálparfiönd við hey.
Einu si-nni var það, að talsvert
-aif heyi var flatt á vellinum, er að
ge-kik m,eð úrfelli, og kepptis-t
hieimafólk alft við að taka saman.
Birtiist Jóha-nn þá skyndilega, snar
aðist 1 einn flekkinn og tók að
bera saman fön-g, er aðrir höfðu
saxað, og hlaða í særf. Annað skipti
var það, er li-ey var reitt i garð,
að h-ann tók sig til og bar upp
heyið. Varð þó a-nnar að leysa úr,
svo að hann þyrfti ek-ki á nein-u
353