Tíminn Sunnudagsblað - 11.08.1968, Page 18

allverulega um fylgdarmanninn og
jafnvel var ekki trútt um, a3 Hal-
'grimi fyndist nóg um augnatillit
Ölvis. Bað nú fylgdarmaður Hall-
grím þess lengstra orða að koma
honum aftur niður í klettabæli
sitt. Venti Hailgrímur þá kvæða-
flutningi sinum í kross og fór að
reyna að koma óvættinni til réttra
heimkynna.
En svo illa sem gekk að ná
urni upp, gekk þó hálfu verr að
koma honum niður aftur Ekki er
mönnum kunnugt neitt það kvæði,
sem Hailgrímur kvað. eða hve
margar særingaþulur hann þuldi.
En allri sinni kunnáttu og .orku
varð hann að beita við þá raun.
Að lokum þegar ekki var nerr.a
böfuð urnis upp úr klettinum. var
nær þrotinn ailur kraftur Haii-
gríms, enda dagur að kveldi k.;m-
inn. En Öivir gerðist sem og aðr-
ir heiðnir þursár hamramur, þeg-
ar sól settist.
Hallgrímur var þess á hinn bóg-
inn vis, að ef eigi yrði auðið að
ganga betur frá þursinum áður en
sól settist, myndi hinn forni fítons-
kraftur umis vakna að nýju, og
yrði hann upp frá því óvinnandi
óvættur. Sá hann ekki annað ráð
vænna en binda Ölvi þar, sem
hann var kominn. Hallgrímur
breytti því enn kvæðavali og lagi,
og nú þuidi hann þær særingar-
þulur, sem bundu Ölvi í klettin-
um. Ekki gerðist þetta þó án mik-
illar áreynslu og átaka. en hafðist
að lokum. Og þarna er Ölvir nú.
Og nú er tiann landamerkjasteinn
milli Hafnar og Narfastaöa.
Þar sem við erum nú er nokk-
uð víðsýnt til vesturs og suðvest-
urs. Fram undan til vesturs eru
Mýrarnar sem einn góður Mýra-
maður sagði, að væru eins og gauð
rifið vaðtnál þegar hann liti vfir
þær ofan af Hafnarfjali. Yfir Mýr-
arnar rís Snæfellsjökull og fjall-
garðurinn inn af honum Nær er
Borgarjörðurinn með ótal boð-
um og sksrjum. Rétt fyrir norðan
okkur rennur Hafnará í hrika-
gljúfrum 'iam úr Hafnardal. Hand
an Hafnarár tekur við Hafnarfjall
en á því er hæsti tindur Skarðs-
heiðar vestan Leirárdals. Þegar
gljúfrinu sieppir, sjáum við Hafn-
ará renna vatnslitla. < en straum-
harða, um eyrar niður Bugana
Norðan Hafnarár heitir Hafnar-
skógur milli fjalls og fjöru að
Ytra-Seleyrargili Ekki er þó nema
lítill hluti landsvæðis þessa skógi-
vaxinn. Ekkert landsvæði annað
hér um slóðir heitir Hafnarskógur.
Það er annað tveggja af fullkomnu
kæruleysi eða þekkmgarskorti,
þegar sagt er, að þessi eða hinn
atburðurinn hafi gerzt í Hafnar-
skógi, hafi hann raunverulega
gerzt utan Hafnarár.
Vestan undir lágum ári, Birgis-
ási, hefur Dreyri, félag hesta-
manna utan Skarðsheiðar, komið
sér upp skeiðvelli, en hestagirð-
ingu hafa beir efst í Bugum.
Það er nú liðinn aldarfjórðung-
ur síðan byrjað var að halda
skemmtisamkomur við Ölvi. En
alla tíð hefur sá ljóður fylgt þess-
um skemmtunum, að þær hafa
ekki verið haldnar á auglýstum
stað. Fyrst framan af voru skemmt
anirnar auglýstar í Hafnarskógi,
sem var airangt eins og áður var
sagt. Seinna var farið að auglýsa
pær 1 Ölver undir Hafnarfjali,
sem er ekki betri villa. Skemmtan-
irnar voru haldnar undir eða við
Ölvi, en ekki Hafnarfjal. Siðasta
uppfynding auglýsenda var að til-
kynna skemmtanir í Öl-veri.
Hvernig sú nafngift var hugsuð,
eða af hvaða rótum nafnið er runn-
ið, veit ég ekki. Sumir ætla, að
nafnið sé hugsað þannig, að svo
miklar birgðir öls hafi runnið um
hálsa samxomugesta að nafnið sé
réttnefni. En þótt vitað sé, að
drjúgum hefur verið sopið af dýr-
um veigum á skemmtunum við
Ölvi, þá er þó ekki um meiri
drykkjuskap að ræða þar en geng-
ur og gerist. Orsaka þessarar nafn-
giftar er aðeins að leita í full-
komnu kæruleysi forráðamanna
skemmtananna. Þinglesið og lög-
fest nafn á skemmíistað Sjálfstæð-
isfélaganna á Akranesi er Ölver,
tilkomið af rangtúikun á nafni
fjallsinis Ölvi.
Þá var ckki síður fróðlegt og
skemmtileg frásögn eins Reykja-
víkurdagblaðanna á fyrstu kapp-
reiðum Dreyra á nýjum skeiðveli.
Sagt var, að kappreiðar hafi farið
fram í Ölvi undir Hafnarfjalli. Ekki
var sú frásögn trúleg. Þótt mínir
gömlu og góðu félagar í Dreyra
eigi gæðinga, sem ýmsu eru van-
ir, þá held ég ekki, að þeir leggi
hesta sína i það að ríða þeim tU
keppni um ölvi, hvorki á skeiði né
neinum öðrum gangi. En Dreyra-
menn þurfa ekki að vera í vanö
ræðum með nafn á athafnasvæði
sfnu. Það gæti vel átt við að tala
um skeið'mllinn í Bugum eða í
Birgisás við Ölví.
Nokkuð lengra frá, fyrir neðan
Vesturlandsveg, er sklarétt Leir-
ár- og Melasveitar, Hafnarrétt. í
stefnu þar yfir sjáum við bæjar-
húsin í Höfn, við sjóinn sunnan
Hafnarár.
Landnáma segir, að Hafnar-
Ormur hafi numið land í Höfn.
Ennfremur segir þar, að Ormur
hafi keypí bóndann Oddgeir upp-
af Leiránni vegna landþrengsla.
Ekki er hægt að gizka á, hvar
fyrsti Hafnarbærinn hefur staðið.
En hitt er hægt áð segja með
vissu, að hann hefur ekki staðið
þar, sem nú eru bæjarhúsin. Mjög
sennilega hefur fyrsta Hafnarbæn-
um verið valinn staður við Höfn-
ina, það er nokkuð langan spöl frá
bænum, sem nú er. En sennilega
hefur þó bærinn verið kominn
þangað, sem hann er nú, þegar
Melamenn skrifuðu afrit sitt af
Landnámu. TI þessa bendir frá-
sögnin af haugi Orms og höfðan-
um, þar sem Ormur var heygður.
Þó bendir upphækkun af manna-
völdum tæplega til svo langrar
veru bæjarhúsa þar. Þó hefur Höfn
in oft verið setin af tveim bænd-
um og venjulega verið þar stórbú.
Á nýjum íslandskortum má sjá
nöfnin Járnmeishöfða og Ormars-
höfða á hofðum tveim suðvestur af
húsunum 1 Höfn. Þar er nafnið
Járnmeishöfði sett á þann höfða,
sem Landnáma segir heita Ormars-
höfða. Ormarshöfðanafnið er aftur
á móti sett á háan klettahöfða litlu
norðar. — Járnmeishöfði er nefnd-
ur í Kristnisögunni og er talinn
heita eftir skipi Þangbrands trú-
boða. Staðfæring Járnmeishöfða er
svo nákvæm í kristnisögunni, að
engum getum þarf að leiða að því,
hvar hans er að leita og í Land
námu er svo greinileg vísbending
um þáð, hvar Ormarshöfði er, áð
ekki er um að villast hvaða höfða
Melamenn, sem voru þarna þaul-
kunnugir, áttu við Það er .örugg-
lega á þeim höfðanum, sem nú
hefur á kortum feagið nafnið Járn-
meishöfði, sem Landnáma segir
haug Hafnar-Orms vera. Guðbrand
ur Jónsson mun fyrstur „fræði-
manna“ hafa valið Járnmeishöfða
stað þvert ofan í Kristnisögu
Höfn var um skeið setur sýslu-
manna Borgfirðinga. Þar bjó Hall-
dór Einarsson frá Kalmanstungu,
sá sem Jónas var að kveðja, þegar
hann orti Vísur íslendinga: „Hvað
594
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ