Tíminn Sunnudagsblað - 02.02.1969, Qupperneq 17

hreppur að treina tóruna í hyski
hans, þótt það verði auðvitað gert
í launii.
En aldrei var siður að
5>jóða fram sveitarhjálp, og Al-
gautur hélt niðri í sér hljóðunum.
Honum var ekki lagt lið úr Út-
hlíðarhreppi, og hyskið varð þess
vegna að þreyja og svelta. Og það
var iist, sem þau kunnu til hlítar
— Algautur, kona hans og krakk-
ar. Það gegndi furðu, hve þau gátu
dregið fram lífið á litlu. Þau
lifðu mestmegnis á kartöflum
og undanrennu, og lepparnir, sem
það var í, voru ekki annað en
foót við bót. Það var svo sem sjálf-
sagt, að Algautur var ekki beys-
inn á vorin, né héldur krakkarnir
— þetta líktist skinhoruðum yrm-
Jingum. En á fótunum stóð það.
Konan hélt aftur undarlega vel
holdum. Elna hét hún og var ætt-
uð af Skáni. Ekki var þó þar með
sagt, að hún héldi foetur holdum
vegna skánsks ætternis síns. Og
því fór fjarri, að hún gæti kalil-
azt þéttholda. Hún var ekki feit,
heldur hvapholda — föl og Linju-
leg og líkt og uppþemfod af kart-
öfluáti og vatnsdrykkju. Þó hefðu
menn ekki svo mjög veitt því eftir-
tekt, að hún væri vannærð, ef hún
hefði verið þokkalega klædd.
Fyrstu handarvikin, sem Al-
gautur fékk að gera í Brennu, átti
hann að þakka grönnum sínum á
býli því, sem miðlað hafði lóðar-
skikanum, er hreysi hans stóð á,
og lengi vel voru þetta einu vikin,
sem hann átti völ á. Bóndinn veitti
því eftirtekt, hvernig hungr-
ið skein út úr þessu fólki. Krakka-
grislingarnir voru alls staðar snap-
andi, héngu tímunum saman við
garðshliðið og lögðust jafnvel á
gluggana. Kannski var hyskið
hvinnskt, hugsaði bóndinn — hver
gat sagt um það? Það var að
aninnsta kosti bezt að forðast ill-
deilur og lofa Algauti að sóla eitt-
hvað af skóm. Með þessum hætti
fékk Algautur talsvert af skó-
görmum til að tjasla við. En þegar
á öðru sumri þeirra í Brennu veitti
Eina því athygli, að grannkonur
hennar gengu ó skóhlífum, þótt
þurrt væri um. Hún hafði orð á
þessu við Algaut, sem komst fljótt
að raun um, að grannarnir notuðu
iðulega sköhlifar um hásumarið.
Gljáandi skóhlífarnar drógu að sér
augu hans og gerðu honum gramt
i geði: Svo mögnuð var óvildin, sem
á hann var lögð, að fólk vildi held-
ur slíta skóhlífum að óþörfu en
Sáta hann bera of mikið úr býtum.
Elna hafði alizt upp á heimili,
þar sem ætíð var til smjörklípa í
grautinn og kjötsneið með brauð-
inu. Hún þreyttist aldrei á þvi að
gylla efnahag foreldra sinna, svo
að Algautur gæti fundið og skilið,
hve örsnauður hann var sjálfur.
En Algaulur var fyrir löngu orð-
inn leiður á drjúgyrðum hennar
um velmegunina á Skáni. Hann
vék þessurn brýningum ávallt frá
sér með sömu orðum:
— Bíddu bara þar til Kalli kem-
ur. Þá skaltu fá að sjá djöfla,
sem segja sex.
Þá hló Elna bitrum fyrirlitning-
arhlátri.
Kalli var systursonur Algauts og
hét Karl Jóhannsson. Hann hafði
verið tuttugu ár fyrir vestan haf
og skrifaði sig Charles Johnson.
í vitund Elnu var hann viðlika
fjarlægur og óraunverulegur og
karlinn í tunglinu. Hún hafði fyr-
ir löngu kastað trúnni á Kalla. En
enginn hefur nokkru sinni verið
trúaðri á endurkomu lausnarans
en Algautur á heimkomu frænda
síns. Jafnvel börnin reiddu ’6ig á
Kalla, sem þau ímynduðu sér bú-
inn ótrúlegustu eiginleikum, og öll
höfðu þau gert sér af honum mynd
í huganum, hvert eftlr aldri sínum
og þroska. En í huguni þeirra allra
var þessi mynd umvafin dýrðar-
ljóma.
Stundum foar það við, þótt sjaldn
ar væri í seinni tíð, að Algauti svall
svo móður við gremjuþrungna
hlátra Elnu, að hánn tók fram
Bréfið, rak það upp að andlitinu
á henni og stautaði sig fram úr því
upphátt: Hann kunni það reyndar
utan að. Aðelns eitt bréf hafði
komið við sögu í lífi hans: Bréfið
frá Kalla. Hann geyrndi það í sálma
bókinni — í handbókarágripinu,
þar sem sízt var hætta á, að konan,
vantrúuð á guðdóm Kalla, færi
að fletta blöðum dagsdaglega. Þetta
bréf hafði þegar legið í sálma-
bókinni i þrettán ár, er Algautur
fluttist í Brennu, og það var orðið
gulnað áf elli og trosnað í brot-
um og hafði verið límt saQnan með
pappírsræmu, svo að þáð dytti ekki
alveg í sundur. Þó var það læsi-
legt enn. Við lesturinn færðist nýtt
líf í gráfelá augu Algauts, sem
annars voru sem kulnuð aska, og
þegar honum var lokið, sveiflaði
hanm foréfinu, sögri hrósandi fyrir
framan nefið á konu sinni og getti
yfir henni rétt: Áttaði hún sig í
þessu tilskrifi? Stóð það ekki í
bréfinu, svart á hvítu, að Kaili
kæmi heim einn góðan veðurdag?
Og hafðj hún ekki heyrt, að þar
stóð líka, að þá skyldi Algautur fá
að sjá djöfla, sem ségðu sex. Og
skildist henni, hvað það þýddi?
Nei — ekki það. Hún var kannski
svo skyni skroppin, að hún vissi
ekki, að einn dalur jafngilti fimm
krónu-m? Og að þessir Vestmenn
hantéruðu dalina sína rétt eins og
það væru ríkisdalirnir okkar? Og
þannig áfram án afláts.
Eina hefði helzt viljað rifa þetta
gulnaða bréfræksni úr höndunum
á honum. En hún þorði ekki að
gera það, því að það var Algauti
helgur dómur — kærast. alls, sem
hann átti. Hún varð að Iáta sér
nægja að fussa og sveia, benda
hæðnislega á ártalið á bréfinu og
fjargviðrast um, að ekki hefði af
Kalla frétzt tíðara: Kannski var
hann steindauður fyrir langa-
löngu, mannskrattinn.
Eftir slíkar heímiliserjur sat Al-
gautur oft tímunum saman með
bréfið í höndunum, seiddur í heim
draumanna. Langt og magurt and-
litið varð þá enn lengra en venju-
lega, augun luktust, og gisið, grá-
yrjótt hökuskeggið bærðist í sí-
fellu, líkt og hann jaþlaði á ein-
hverju góðgæti. Að lokum hreif
Elna hann úr draumaríkinu,
vakti hann til lífs með nokkrum
vel völdum brðum, sem stundum
voru býsna hvöss og máttu jafn-
vel skiljast á þann veg, að hún
bæri honum á forýn leti og ódugn-
að.
Slíkar ásakanir voru ranglátar.
Algautur var ekki latur. Hann var
óþreytandi að handleika hamar og
sýí, hníf, bik og þráð, ef verkefni
gáfust. Og fljótur var hann, allt
of fljótur fannst honum að ljúka
því, sem hann var beðinn að gera,
því að hann var hraðvirkur skó-
smiöur. En það hefði verið fíflska
og verkleysa að hamra beran leista,
og um það gátu allir verið Al-
gauti sammála. Þó að handiðn hans
gæfi honum því miður lítið í aðra
liönd, þurfti ekki að bregða hon-
um um það, að hann lægi í leti.
Ilann tíndi saman sprek úr fölln-
um skjólgrindum í almenningnum
og birgði með því heimilið að eldi-
viði. Karföflubeðin hinti hann ekki
síður en aörir folómareit slna og
fékk ágæta uppskeru. Og ekki var
hann enn þekra, sem trassaði að
T í M 1 N N - 8UNNUDAG8BLAÐ
89