Tíminn Sunnudagsblað - 23.02.1969, Blaðsíða 20
á;[ii^;:iíl»'iM0iiii
4
■s#gsm
*/** /í/' $4*tý«* ls/^
Sigurdýröin á meðan vaidið og velgengnin gerði allar götur greiðar.
Sfglaugur Brynleifsson:
Napóleon Bónaparte
og samtíi hans
Robespierre var tekinn af 4ifi
28. júl 1794. Þar féll sá maður,
sem hefði ekki vílað fyrir sér að
láta fallöxina ganga dag og nótt í
nokkur ár til þess að reisa það
hugsjónaríki, sem hann ætlaði að
koma á í Frakklandi. Með falli
hans myndibreytast hugsjónir bylt-
ingarinnar í hugum hinnar nýju
stéttar, sem tekur völdin.
Fjárhagur ríkisins var svo slæm
ur, að lá við gjaldiþroti. Frankinn
féll, og með hinum ónýtu frönkum
keyptf borgarastéttin eignir
þeirrja aðalsmanna og klerka, sem
fiúið höfðu iand. Þær höfðu verið
ÖNNUR GREIN
gerðar upptækar snenima í bylt-
ingunni. Hin nýja stétt hafði kom-
ið upp með byltingunni, og hún
auðgaðist stórum á ýmis konar
herprangi í hinum stöðuga ófriði
innan lands og utan. Þótt spenni-
treyja Robespierres tefði nokkuð
gróðamyndun um tíma, þá varð
gróðinn því meiri og stórkostlegri
eftir að þjóðstjórarnir fcóku völdin.
Styrkur þjóðstjóranna var sá
auður, sem þeir og braskaralýður-
inn hafði lcomizt yfir. Áhrifamenn-
irnir voru nú hinir sömu. sem
höfðu átt þátt að septembervígun-
um, drepið konung og drottningu,
aflað sér aukaskildinga með upp-
ljóstrunum á tímabili ógnarstjórn-
arinnar og nýlega sýnt. vott misk-
unnar sinnar með því að myrða
ríkiserfingjann á barnsaldri í einu
viðurstyggilegasta fangelsi Parísar-
borgar. Þetta voru allt æfðir og
vanir stjórnmálamenn, og í blöð-
um frá þessum tíma má sjá klaus-
ur þess efnis. Þessi nýja stétt
kenndi sig við lýðveldi og lýðræði.
þó með þeim undantekningum. að
konungssinnar og Jakóbínar ættu
sér engan leik í þeirra ríki.
Hin nýríka borgarastétt var á
ýmsan hátt mjög frábrugðin eldri
valdastéttum, en hún vildi ekki
vera síðri forverum sínum og
reyndi að vega það upp, sem á
skortj í siðfágun og menntun, ,með
íburði og peningaaustri. Iíöfundar
á þessum árum hafa ýmsar sögur
að segja af kátlegum tilburðum ný-
ríkra uppskafninga. Stjórnmála-
menn þjóðstjórnatímabilsins höfðu
einkum æfingu í því að hlynna að
sjálfum sér og stuðningsmönnum
sínum, enda þótti Parísarbúum nóg
koniið, þegar átti að lögbjóða. að
tilvonandi stjórnlagaþing skyldi
skipað að tvejmur þriðju þiug-
mönnum undanfarandi þings.
Þetta átti að tryggja valdaaðstöðu
hinnar nýju stéttar og einkum að-
stöðu þeirra stjórnmélamanna,
sem voru gerðir að þjóðstjórum.
Þessi hópur var, að undanskildum
Carnot, undirmálsmenn, pólltiskir
164
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ