Tíminn Sunnudagsblað - 29.03.1970, Page 16

Nú eru ekki lengur neinir StaSarprestar f Steingrímsf ir8i. Sóknarpresturinn hefur varpaS af sér búsáhyggjun
um, og prestsetrið er á Hólmavík.
Jóhann Hjaltason:
Staðarprestar í
kaþólskri krístni
eins og blátær bunulækur, er hitt
sannast mála, að í vatnavöxtum og
vetrarhlákum kafnar hún ekki und-
ir sínu f-orna -nafni, held-ur ber
Ljútárheitið með rétitu. E-r henni
þá vel lýst í stöku Aðalsteins heit-
in-s -Maginússonar:
I
Lj-ótá brýtur ísinn óð,
éngu-m hlítir vöku-m,
fram af vítis megnum móð
mörgum spýtir jök-um.
Inn f-rá botni Stein-grímsfjarðar
á Ströndum li-ggja allstórir dalir,
Staðardalur og Selárdalur. Á milli
þeirra er fjalllendi, sem einu nafni
k-allast Staðarfjall. Staðardalur er
sýnu meiri og búsældarlegri en
hinn, enda voru þar til skamms
tíma átta jarðir í byggð, þó að nu
séu þær hál-f-u fænri. Úit við sjó
inn undir fjallsmúla þeim, sem á
milli dalanna verður, e" bærir.n
Grænanes. í nyrðri dalnum, Selá-r
dal, eru nú tveir bæir byggðir, en
einn 1 eyði. Þar eru og tvö forn-
aldanbýli, Kópstaðir og Kolbjaru-
arstaðir, er litla-r og nær engar sög-
ur fara af, þótt enn muni allglöggt
sjá þar til tófta og garða.
Staðardalur er sléttur frá sjö,
með miklu undi-rlendi eftír því
sem á Ströndu-m gerist, og yfir
Ieitt grónum, allháu-m hlíðum,
einkum að norðanverðu. Vestan af
St-eingrímsfjarðarheiði f-ellur Stað-
ará niður dalinn og er orðin mik-
ið vat-nsfal-I, er nær dregur sjó,
þegar gil mörg og þverár hafa
sameimazt h-enni. I Njálssög-u er
hún kölluð Ljótá og dalu-rinn Ljót-
árdalur, og svo er einnig gert í
einum eða tveimu-r gömlu-m mál
dögurn Staðarkirkju, en ella kem-
ur þa-ð nafn á ánni og dalnum
ekki fyri-r í fornum ritum, s'vo að
mér sé ku-nnugt. Áin er víðast
hva-r nokkuð stra-umþunig og að-
eins lygin á tiltöhilega fáum stöð-
um, þar sem hún myndar svonefnd
fljót. Þótt hún á blíðum sumar
degi sé hægstreym og sakleysisleg
Norðan árinnar, um fjóra til
fi-m-m kílómetra frá sjó, er hið
forna prestsetur, Staður í Steim-
grímsfirði, sem á þjóðveldisöld hét
Breiðabólstaður. Þar eir -víðlent túin
og að miklum meiri hluta á slétt
lendi, sem hallar mót suðri, en
að balki há, grasi vaxin hlíð, ©r
skýlir fyrir norðanvindum. ör-
skam-m-t vestan við sbaiðarh-úsiin
rennur Staðargil í gegnum túni-ð,
n-iður í Staðará. f fj-allsh'líðinni fedl-
ur það bratt í grunn-u, breiðu
-gl-júfri og myn-dar há-an foss í hlið-
arfætinum. Fyrir framan gilið
gengu-r fram lág-ur fjallsmúli, er
k-a-llast Axlir, en norð vestan
þeirra eru tveir þverda-Iir, sem
heita Hól-asunndaliur og Farmanns
dalur. Eftir dölum þessu-m, sem
munu vera fjórum til fimm kló-
256
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ