Tíminn Sunnudagsblað - 10.03.1973, Blaðsíða 3

Eysteinn Sigurðsson:
Skáldaþættir 1750-1850 Ix
B j arni
Thorarensen
Siðari hluti
Svo vikið sé að þriðja megin-
flokknum i ljóðagerð Bjarna
Thorarensens, erfikvæðum, þá má
fyrst geta þess, aö eftir hann liggja
rúmir tveir tugir slikra verka auk
styttri grafminninga. Verk þessi eru
ort eftir fólk af ýmsu tagi, en mest ber
þó á ýmsum stórmennum landsins og
þar með jafningjum og kunningjum
Bjarna, og sömuleiðis á ættingjum
hans. Af einstökum kvæðum má nefna
vinsamlegt kvæði eftir Benedikt
Gröndal, þar sem Bjarni ber lof á
kveðskap hans, en dregur þó enga dul
á sjúkleika hans siðari ár hans, og
einnig Grafminningu Sigurðar Péturs-
sonar, þar sem hann lýsir Sigurði af
vinsamlegum og næmum skilningi i
stuttu erindi og nefnir hann m.a.
„Islenzkra Wessel”. 1 þessu sambandi
má og nefna erindiö Til Jóns prests
Þorlákssonar, þar sem Bjarni sendir
hinu þriðja af aldamótaskáldunum um
1800 hlýja kveðju. Af erfikvæðum
Bjarna um skyldmenni sin má nefna
kvæðin eftir systur hans, Sigrlði
Thorarensen, en i þeim lýsir hann
sjúkleika hennar, andláti og sorg sinni
af varfærni og fyllsta trúartrausti.
Eftir föður sinn, Vigfús Þórarinsson,
byrjar hann á þremur kvæðum, en
lýkur engu, og verður úr þeim brota-
kennd, en þó áhirfamikil heild, þar
sem hann lýsir m.a. einstæðingsskap
sinum meö þessari svipsterku mynd
Hælislaus á hóli
hrisia stend ég sendnum,
autt á allar siður
er fyri stormi og frerum,
siöan mæta meiöinn,
mér sem reyndist verja,
sótti sá er átti
aö setja i jarðveg betra.
Þá minnist hann fööurbróöur sins,
Stefáns Þórarinssonar, einnig i
iburðarmiklu lofkvæði, og Þórarins
Ofjörðs, mágs sins og uppeldisbróður
minnist hann i kvæöinu Kötlukvlsl, þar
sem hann hefur þann hátt á aö bregða
upp áhrifamikilli mynd af atvikum að
hörmulegu andláti hans, er hann
drukknaðiá ferð yfir Mýrdalssand. Til
ekkju hans er kvæðiö Til Rannveigar
systur minnar, sem að formi tii er
huggunarkvæði til hennar i sorginni
eftir að hún er orðin ekkja, en lýsir
einnig lofsamlega lifi hins látna. Þá
setti hann Þórarni einnig graf-
minningu, þar sem hann lýsir fráfalli
hans með þessari snjöllu og hnit-
miðuðu samlikingu:
Er þegar öflgir
ungir falla
sem sigi I ægi
sól á dagmálum.
Móöur sina kveður hann i kvæðinu
Til móður minnar á banasæng hennar,
þar sem hann lýsir sonariegri ást sinni
og þakklæti fyrir umhyggju hennar.
Jafnframt harmar hann að vera ekki
hjá henni, en huggar sig við, aö þar
standi „betri og styrkari vinur”, þ.e.
Kristur, og loks lýsir hann þvi, hver
fögnuður dauöinn verði réttlátum, svo
að meginuppistaða kvæðisins verður
boðskapur um trúarlegt þolgæöi I
dauðanum. Sorg sinni eftir móður sina
látna lýsir hann einnig i erindinu Viö
lát Steinunnar Bjarnadóttur, og enn
lofar hann hana i Grafminningu
Steinunnar Bjarnadóttur. í kvæði um
systur hennar, Viö gröf móöursystur
minnar (Þórunnar Bjarnadóttur),
yrkir hann hins vegar um hvildina,
sem henni se úú búinn i gröfinni eftir
erfitt lif. Sérkennilegt er kvæði hans
um Rannvegu Filippusdóttur,þar sem
hann lýsir þvi, hversu ellin hafi ekki
getaö ófrikkað hana, þvi aö innri
fegurð hennar hafi veriö slik, að sálar-
göfgin hafi geislað út úr öldnum og
slitnum likama hennar og veitt honum
Eysteinn Sigurðsson.
fegurð. Konu erkióvinar sins,
Magnúsar Stephensens, minnist hann
og fagurlega i kvæöinu Viö jaröarför
Guörúnar Stephensen, þar sem hann
lofar hina látnu fyrir húsmóöurstörf
hennar og bendir á huggun trúarinnar
til styrktar I sorginni eftir hana látna.
Einnig er að geta um kvæði Bjarna
eftir mann hennar, Magnús Step-
liensen, en þeir sættust stuttu fyrir
andlát Magnúsar. 1 kvæðinu, sem er
ófullgert, lýsir sér merkilegur
skilningur Bjarna á skoöunum og
upplýsingarstefnu Magnúsar, sem
hann var þó i flestu andstæður, en
einkum þó á persónukrafti hans, sem
Bjarni hefur þvi e.t.v. dáö undir niöri,
þrátt fyrir óvinskap þeirra. Sér á báti
er þó, hvernig Bjarni minnist
Baidvins Einarssonar, þ.e. meö þessu
sársaukafulla neyöarópi ættjarðar-
unnandans einu saman:
I
Isalands
óhamingju
verður allt að vopni,
eldur úr iðrum þess,
ár úr fjöllum
breiðum byggðum eyða.
Enn eru þó ótalin þau þrjú erfiljóð
sem liklega munu einna lengst halda
nafni höfundarins á lofti. Eiga þau öll
Sunnudagsblaö Tímans
219