Tíminn Sunnudagsblað - 10.03.1973, Blaðsíða 8

ingaleiðina mörg hundruð milur inni á
landi eftir þvi sem Brooke komst
seinna aö, er hann haföi leiörétt kortin
samkvæmt sinni eigin reynslu af leiö-
inni.
Allan þann langa tlma, sem þessi
sigling stóö, varö hann aö hafa vak-
andi auga meö feröum Balanini-
ræningja, sem um þetta leyti herjuöu
á þessum höfum stundum tvö hundruð
skip I hverri deild. Ekkert verzlunar-
skip var öruggt fyrir þessum miskunn-
arlausu sjóræningjum og iðulega geröi
þessi óaldarlýöur strandhögg i sjávar-
þorpinu á ströndinni, Sjóræningjarnir
gátu leynzt i óteljandi óbyggöum
fjörðum og árósum i eyjamergðinni.
Frá þessum stööum áttu sjóræningj-
arnir auöveldlega heimangengt til aö
ráöast óvörum á varnarlaus verzlun-
arskip og kinverska júnkara. Er sjó-
ræningjar þessir höföu komiö auga á
fórnarlömb sin var undankoman oftast
harla erfiö. Þeir voru harösviraöir og
grimmir. Skrautbúnir i skarlatsklæði
og hringabrynjur sveimuöu herskarar
þessir um hafiö. Um leiö og þeir þustu
meö tvíeggjuö sverö sin um borö I hin
herteknu skip i leit aö varningi og fólki
til aö selja mannsali, æptu þeir ógur-
leg heróp.
Þótt þaö ætti fyrir Brooke aö liggja
seinna meir aö elda mjög grátt silfur
viö þessa ræningja, geröist ekkert
sögulegt á þessari fyrstu ferö hans
um þetta svæöi á leiö hans frá Singa
poore. Eftir hina löngu sigiingu kast-
aöi Konungssinni akkerum I mynni
Sarawak-árinnar. Brooke mannaöi
þegar bát frá skipinu og sendi hann
upp eftir ánni til Kuching, og áttu
mennirnir aö láta Hassim fursta vita
um komu hans. Hassim svaraöi um
hæl með þvi aö senda einn af ráöherr-
umsinum á viöhafnar báti til skipsins
og láta hann bjóöa hinn hvita mann
velkominn til höfuðborgar sinnar.
Það var þvi ekkert undarlegt, þótt
Brooke væri i góöu skapi morguninn,
sem skipiö hóf ferö sina upp eftir
ánni.til höfuöborgarinnar.
Grynningar, af aurbornum viöarflækj-
um hér og þar i ánni neyddu skipiö
annaö slagiö til aö fara alveg upp aö
bökkunum, en þar uxu Nipah-pálmar
meö drjúpandi blööum. Brátt tók viö
fiatt ræktaö land meö Nipah-pálmum
milli hrisgrjónaekra, kókoshnetutré,
þorp og garöar, þar sem ræktaöir vorú
bananar, sykurreyr og indverskt korn.
t mikilli fjarlægö sást brún frumskóg-
arins hækka og lækka á vixl.
— Erum viö senn á leiöarenda,
spuröi Brooke.
— Aöeins ein beygja á fljótinu eftir
enn, var svariö.
Skipiö beygöi fyrir nes og var þá
statt á breiöri lygnu, sem reyndist
vera áfangastaöurinn, eins og hafn-
sögumaðurinn haföi sagt. Þessarar
hafnar var gætt úr virki, en handan viö
þaö var höfuöborg furstans Muda
Hassim. Höfuöborgin var engan veg-
inn stórfengleg, litiö stærri en venju-
legt Malayaþorp. Þar stóöu nokkrar
kinverskar búöir I röö og ferkantaö
skýli, sem þakiö var meö pálma-
blööum. Var það notaö sem móttöku-
salur landsstjórans. I augum James
Brooke var þetta skýli samt hliöiö að
sjálfum ævintýralöndunum.
Skipiö var látiö varpa akkeri. Siöan
var skotiö 21 skoti af fallbyssum þess
til heiöurs Hassim fursta. Þessari
kveöju var svaraö meö 17 heiöursskot-
um frá fallbyssum virkisins. Eftir það
steig Brooke á land ásamt öllum
foringjum sinum til aö fara I viöhafn-
arheimsókn til Hassims fursta.
Venjulega skynja menn mikilvæg-
ustu stundir ævi sinnar um leiö og þær
liöa hjá. Brooke sagöi oft siöar, aö
hann heföi ekki veriö i neinum vafa
um, aö þaö ætti eftir aö veröa mikil-
væg stund i lifi sinu, er hann lagöi af
staö árla morguns í steikjandi sól-
arhitanum áleiðis til móttökustaöar
Hassims fursta undir blööum pálma-
trjánna. Eitthvað annað og meira
bæröist innra með honum, en eftir-
vænting ein aö sjá nýtt umhverfi og
hitta austurlenzkan drottnara i fyrsta
sinn i hans eigin heimkynnum. Honum
var innanbrjósts likast þvi aö hann
heföi séö dyr opnast allt I einu og
áreynslulaust, er hann heföi áöur eytt
mestu af þreki sinu til aö ljúka upp.
Muda Hassim fursti tók höföinglega
á móti Brooke og voru ráðherrar og
syfjaliö furstans þar viðstatt. Stólar
höföu veriö settir báöum megin viö há-
sætiö sjálft. Brooke og hans menn voru
látnir setjast til annarrar handar viö
furstann, en aöalsmenn hans og ráö-
herrar sátu stólunum til hinnar
handar. Bak viö Hassim sjálfan sátu
12 yngri bræöur hans. Gæzlumenn
furstans og forvitnir aðkomumenn
voru á viö og dreif en hreyföu hvorki
legg né liö, né sögöu aukatekiö orö.
Hljómlistarmenn léku annaö slagiö
tryllta tónlist, og þrælar krupu á kné
fyrir framan gestina og veittu þeim te.
Hassim reyndist vera fremur lágvax-
inn, maöur en viömót hans bar þess
greinileg merki að hann væri vanur aö
honum væri hlýtt. Framkoma hans
var öll hin kurteislegasta, og hann
bauð Brooke hjartanlega velkominn
meö mörgum fögrum oröum.
Brooke afhenti furstanum gjöf þá, er
hann haföi meöferöis til hans, hreint
silki frá Surat, stranga af skartals-
klæöum, skreytt baömullarflauel,
púöur, kryddaö kjöt,engifer, sykraö
aldinmauk, síróp og ósköpin öll af kín-
verskum leikföngum handa börnum
Hassims.
Hassim veitti þessum gjöfum mót-
töku með mikilli hrifningu. Samtaliö
var aöallega kurteislegar spurningar
á vixl um liöan og heilsufar beggja
aöila. Brooke var frábitinn öllum
kreddum og vildi helzt þegar i staö
geta talaö viö furstann eins og þeir
heföu áður veriö kunnugir. Hann vissi
þó, aö slikt kynni aö hafa i för meö sér
óþægilegar afleiöingar og hélt sig þvi
viö hiö innihaldslausa umræðuefni,
sem hann áleit aö væri betur séö.
Aöur en hann fór aftur um borö I skip
sitt tókst Brooke þó eitt sinn aö sveigja
taliö að ástandinu I hinum innlendu
stjórnmálum. Hann haföi komizt aö
þeirri niöurstööu áöur, aö hinn raun-
verulegi landstjóri þessa svæöis væri
maður nokkur frá Bruni, mikillar
ættar og nafn hans var Makota. Oldum
saman haföi Dyak-búum veriö stjórn-
aö af samvizkulausum Bruni-mönn-
um sem geröu sér aö skyldu aö kúga þá
eftir beztu getu. Þessir drottnarar
Dyak-manna seldu þá I ánauð fyrir
skattsvik, neyddu þá til aö láta af
hendi hrisgrjón, hunáng, og alifugla
fyrir aöeins litiö brot af þvi, sem þess-
ar vörur kostuöu raunverulega. Ef
Dyak-menn þrjózkuöust og hlýddu
ekki kúgurum sinum I einu og öllu,
áttu þeir á hættu, að konur þeirra og
afkvæmi yröu gerö aö þrælum og þeir
sjálfir bundnir við fleka og látnir reka
lifandi niöur fljótiö á haf út, þar sem
miskunnarlaus dauðinn beiö þeirra.
Makota haföi jafnvel reynzt verri
haröstjóri, en þeir, er á undan honum
stjórnuöu á þessum slóöum. Aö siöustu
höföu hinir langþjáöu Dyak-menn gert
uppreisn gegn haröstjórninni. Soldán-
inn haföi þá gert Hassim fursta, einka-
erfingja sinn aö öllu rikinu, til aö bæla
óeiröirnar niöur. En viöleitni Hassims
haföi ekki oröiö árangursrik, þvi aö
Brooke vissi frá góöum heimildum, að
raunveruleg borgarastyrjöld haföi
geisaö á þessum slóöum siöastliöin
fjögur ár. Hann hætti þvi á aö inna
Hassim eftir þvi, hvort styrjöldin
gengi ekki aö óskum.
— Hér er engin styrjöld, svaraöi
Hassim kæruleysislega — heldur aö-
eins smávegis strákagiettur meöal
nokkurra óróaseggja.
Hassim lofaöi aö koma I heimboö um
boröf Konungsinna næsta dag. Daginn
eftir varö Brooke aftur aö láta sér
lynda aö fara eftir hinum nákvæmu
hirðsiðum Bruni-stjórnarinnar. Tveir
aöalsmenn voru sendir um borö til
hans til þess aö spyrja hann, hversu
mörgum heiöursskotum hann myndi
224
Sunnudagsbiað Tímans